Үштам қорымы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Үштам қорымы — діни құрылыс кешені;[1] Үстірттің батыс сілеміндегі көрікті Оғландыда тұрғызылған Бекет ата кешендерінің солтүстік-шығыс жағына қарай орналасқан бейіттер тобы. Оның Үштам қорымы аталуы осы қорымдағы ерекше көзге түсетін күмбезді, тақта тастан тұрғызылған үш кесенеге (Үшшоңқол) байланысты шыққан. Үштам қорымындағы кесенелер 19 ғасырдың аяғы мен 20 асырдың басында тақта тастардан қашалып жасалған ескерткіштер тобын құрайды. Әсіресе, 19 ғасырдың соңына қарай бой көтерген қорымдағы кесене архитектуралық композиция сәулетімен ерекшеленеді. Оның қабырғаларын қызғылт түсті құмдауыт тақташаларды бір-бірімен тығыз жымдастыра қалап шығарған. Әр қабырғасына жоғары жағындағы маңдайшасы иілмелі етіп жасалған үлкен, жалған еңселі есік іспетті және екі жағынан да осыған ұқсас етіп, кішігірім сүйірленіп бітетін ойықтар түсірілген. Бұл кесененің оңт. жағындағы алдыңғы беті ажарын аша түсіп, өзінің сәулеттілігімен көз тартады. Жалпы кесененің архит. жоспары төртбұрышты етіп жасалған. Алдыңғы жағы биік, ал артқы екі қабырғасы үшкір пошымды, одан жоғары орналасқан дөңгелек тақтаның үстіңгі қабаты жартылай шар іспетті күмбезделіп, ұшы дулыға тәрізді үш бунақты сүйірленіп бітетін кесене 19 ғасырдың 70-жылдары Батыс Қазақстанда діңгегі барабансыз салынған көптеген бейіттер тобы құрылысын (мысалы, Сисем ата қорымындағы Ерғали кесенесі, т.б.) еске түсіреді. Үштам қорымындағы бұдан басқа екі кесене өзінің сәулеттілігі жағынан қарапайым әрі дәстүрлі түрде шешім тапқан. Дегенмен, оның тастан қашалып салынған шағын түрі, сондай-ақ оған таяу орналасқан сандықтас пен үстіңгі қабатына орнатылған қобдиша түріндегі “қойтас” бейнесі де өзіндік ерекшелігі бар көз тартарлық сәулет өнерінің жәдігері саналады.[2]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. «Батыс Қазақстан облысы» энциклопедиясы, Алматы, 2002;
  2. [[Маңғыстау энциклопедиясы]], Алматы, 1997;