Ұзын Төбе көне қонысы

Ұзын Төбе көне қонысы – 6 – 8 ғасырлардан қалған археологиялық ескерткіш. Ордабасы ауданы Шұбар ауданының батыс шетінде, Арыс өзеннің сол жақ жағалауында, Қайнарбұлақтың Арысқа құяр сағасында жатыр. Алғаш рет 1964 ж. Шымкент педагогикалық институттының Н.П. Подушкин жетекшілік еткен археологиялық экспедициясы анықтап, барлау жүргізген, 1980 ж. А.Н. Подушкин жетекшілік еткен аталмыш экспедиция қайта зерттеген. Көне қоныс алаңның өлшемі 120×140×140, биіктігі 4 – 6 м, сүйір бұрышы түстік-шығысқа қараған. Алаңның солтүстік-батысында төрт бұрыштанған цитадельдің диаметрі 40×40, биіктігі 6 м. Цитадельдің үстіңгі нобайында биіктігі 1 – 1,2 м жал құраған қорғанның қалдығы бар. Ортада төртбұрышты ғимараттың ізі аңғарылады. Алаңның шығыс бөлігіндегі жұмыртөбенің аумағы 6 – 7 м. Цитадельге оңтүстік-батыстан ұштасатын алаң 0,1 га шамасында. Ескерткіштің батыс және солтүстік етегінен арық қазылып, шығыс бөлігінде жер жыртылып, біраз нәрсе жойылып кеткен. Алаңның жоғарғы қабатындағы мәдени тіршілік іздері ескі молалардың астында қалған. Барлау барысында табылған материалдар: қолөнер туындылары – суарылмаған керамикадан жасалған ірі ыдыстардың қалдықтары. Ұзын Төбе көне қонысын К.Байпақов 16 ғасырдағы ортағасырлық жазба ескерткіштерде аты аталған Яганкент (Иаканкент) деп шамалайды. Көне қоныс егжей-тегжейлі зерттелген жоқ.

Сілтемелер

"Оңтүстік Қазақстан облысының энциклопедиясы"