Ұңғыманы тойтару

Ұңғыманы тойтару — арнайы сұйықты айдау арқылы ұңғымадан қабат флюидінің фонтандалуының тоқтатуы. Қабат қысымына дейінгі түп қысымының жасанды жоғарылауымен байланысты. Ағымдағы және күрделі жөндеу, қабат флюидінің апаттық тастауларын тоқтату жұмыстарын жүргізу мүмкіндіктерімен қамтамасыз етеді. Ұңғыманы тойтару кезіндегі шешілетін негізгі сұрақтар: жұмыс сұйықтығын таңдау және оны ұңғымаға айдау режимі жасау. Ұңғыманы тойтару сұйықтығы ретінде мұнай, су, су мен көмірсутек негізіндегі бұрғылау ерітіндісі қолданамыз. Соңғылары тиімдірек, алайда қымбаттылығымен ерекшеленеді, қоршаған ортаны ластауы мен жану салдарынан қауіпті. Су негізіндегі бұрғылау ерітінділерінен полимерлі қосындысы бар минералды тиімді, олар сазды бөлшектерден тұрмайды және кейін тұз қышқылымен өңделіп жойылатын бор қосқанмен тығыздықты жоғарылатпайды. Қабат қысымы гидростатикалық қысымнан төмен болған жағдайда (ұңғы мұнаймен толған кезде) жұмыс сұйығы ретінде екі-үш фазалы арнайы көбік қолданамыз.

Жетілдірілмеген технологиялық сұйықтарды қолдану себебінен ұңғыларда жөндеу жұмыстарын жүргізу барысында ұңғы өнімділігінің төмендеуіне әкеледі. Тастаулардың алдын алу үшін ұңғыманы қайтадан тойтарады. Газконденсатты кен орындарында қабат қысымының төмендеуі салдарынан жағдай күрделенуде. Осындай ұңғымаларды қалпына келтіру мен одан әрі игеру олардың құрылысының құнын қымбаттатады.

Ұңғыма фонтандалу кезінде ұңғыманы тойтарушы қондырғы превенторларды орнатамыз.

Превентор - сұйық пен газдың атқылауын болғызбау үшін және ұңғыма оқпаны шеңберін кеңейте түсу үшін ұңғыма ернеуіне орнатылатын тетік. Оның металл корпусында бұрғылау оқпанын тығыз бітейтін айналмалы немесе ұңғыма қимасының бүкіл ауданын бітейтін қозғалмайтын қақпағы болады.

ҰЖТС-ҚК - бұл сұйық тығыздығын төмендету үшін көбіктүзуші мен азот қоспасының жүйесі, ол аномалдық төмен қабат қысымы бар газ және газконденсатты кен орындарында берілген құрамды қолдануға мүмкіндік береді.

• ҰЖТС-ҚК 90 °С дейін температурада термотұрақты;
• 700 - 850 кг/м3 аралығында тығыздық басқарылады ;
• қабатқа аз сүзілгіштігімен және жақсы төмен температуралық қасиетіне ие;
• аномалды төмен түп қысымы бар «жұтатын» ұңғыларда (газ және газконденсатты ұңғыларда) тиімді тойтару;
• қысқы (-40°С дейін) және жазғы жағдайларда қолданылады;
• жоғары газ факторында газ шығуының алдын алады;
• ұңғылар тез игеріледі, ұңғының режимге шығуы 1-2 күнді құрайды.

Ұңғыманы жерасты жөндеу жұмыстарына дайын деп есептейміз, егер де жұмыс жасайтын адамның керекті операцияларды өткізу кезінде барынша қауіпсіздік шаралары сақтау, қоршаған ортаны ластамау керек және мұнайды жоғалтып алмау керек.

Ұңғыманы жоспарланған жұмыстарға дайындау үшін:

• Ұңғыманы жұмыс жасау кезінде ұңғыманы өшіру және оның фонтандауын тойтару.
• Пайдалану құралдарын дайындау, көпірлердің қойылуын әйтпесе жөнделуі, якорлерді тексеру жерасты жөндеу жұмыстары үшін жылжымалы агрегаттарды қоямыз немесе мұнараны орнатамыз.