Әдеби цикл

Әдеби цикл - тақырыбы, не кейіпкерлері ортақ шығармалар топтамасы. Кейде жанрлық үқсастығы да ескеріледі. Циклге енген әрбір шығарма жеке алғанда өзінің дара сипатын сақтай алады, бірақ тізбегімен тұтас алғанда бірін-бірі толықтырып, ұғымдырақ көрінеді. Лирикалық Цикл XIX ғасырда орыс поэзиясында пайда болды. Кейін символистер поэзиясында кең жайылады. Лирикалық циклді сюжет, тақырыбы, сыршылдық сөз толқуы біріктіреді. XX ғасырдың 20-жыл- дарында А.А. Ахматова, В.А. Луговской циклдері, прозада, М.Пруст, У.Фолькнер, М.Горький, драматургияда Шоу циклдері шықты. Циклдің түрлеріне трилогияны да жатқызу кездеседі. Қазақ әдебиетінде Абайдың махаббат, табиғат лирикасын кең мағынасында алғанда бөлек- бөлек циклге жаткызуға болар еді. Сұлтан махмұттың философиялық лирикасы да жеке түрғанда бір Цикл деуге келеді. Ш.Күдайбердіұлынын жастық, кәрілік туралы өлеңдері осындай Циклге келеді. Бірак әрине тақырыптас, жанры, стилі жағынан ұқсас шығармаларды автордың өзі біріктірген топтамасы ғана, тура мағынада Цикл деп айтуға болады. Осы соңғы мағынасында Цикл деген ұғым қазіргі дәуірдегі әдебиетте ғана қалыптаса бастады. Бергідегі қазақ поэзиясында, мысалы, Қ. Бекхожиннің, Х.Ерғалиевтің Тәжікстан туралы Циклді өлеңдері, Е.Қайырбековтің, С.Жиенбаевтың Қырым жөніндегі топтамалары, Т.Айбергеновтің "Маңғыстау мұнаралары" Циклдан тұрады.