Әзірбайжан телевизиясынын тарихы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Әзірбайжан телевизиясынын тарихы – 1953 жылы Бакуде телевизиялық Орталықтың құрылысы басталды.[1]. Ал 1956 жылы 14 ақпанда, КОКП–ның XX съезі ашылған күні республика астанасы тұрғындарының пәтерлерінде көгілдір экран жылтырады. Табысты өткен алғашқы сынақ хабарлардан кейін, Әзірбайжан телевизиясы тұрақты хабар таратуға көшті. Бастапқы кезде тек ақпараттық бағдарлама және көркем фильмдер көрсетіліп, кейіннен барлық жастағы және кәсіптегі адамдарға арналған хабарлар экранға шығып, оларда құрлықтар мен елдердің және туған елдің сан алуан өмірі туралы әңгімеленетін болды. Студиядан берілетін хабарлар кәсіпорындардан, спорттық жарыс орындарынан берілетін тікелей трансляциялармен сәйкестендірілді.1957 жылы маусымда тележурналистер ЖТС-ке ие болып, оның көмегімен Ленин атындағы стадионнан тұнғыш студиядан тыс жүргізілтен хабар көрсетілді. Сол алыс жылдардағы техниканың үлгісі отандық телевизияны дамытудың тарихына арналған музейде лайықты орын алғалы да бірталай уакыттың жүзі болды. Оның орнына хабарларды түрлі түсті етіп таратуға мүмкіндік беретін осы заманғы жабдықтар келді. Кеңестік кезінде Әзірбайжанда радио хабарлары 6, ал телевизиялық хабарлар 3 бағдарлама бойынша жүргізілді. Бірінші Бүкілодактық және республикалық радиобағдарламаларды Әзірбайжанның барлык тұрғындары, республикалық екінші "Араз" бағдарламасын оның 85%– ы, "Маяк" бағдарламасын 70%–ы тыңдайды. Тұрғындардың 94%–ы Республикалық телевизияның бірінші бағдарламасын, 70% Бүкілодақтық бірінші бағдарламаны көру мүмкіндігі бар. Республикалық телехабарлардың күн сайынғы көлемі 11, ал радиохабарлар көлемі 39 сағатқа жетті. Радио мен телевизия Нахичеванда да табысты дамытылуда. Мұнда радиохабарларын тұрақты тарату 1934 жылы, ал телехабардарын тарату 1963 жылы басталды. Хабарларды эфирге шығаратын шығармашылық топтар классикалық мұралардың, орыс, кеңестік және әлемдік әдебиеттің озык үлгілеріне тұрақты назар аударып отырады. "Булат" ("Бұлақ"), "Озан" және "Баяты" сияқты жарналы хабарларға көрермендерден көптеген хат, пікірлер келіп түседі. "Ақсақ Темір", "Кінәсіз Абдулла", "Орташа Американдык әйел", "Сәләмат бол, махаббат", "Поезда", "Сені іздеудемін" және баска да жаңа телеспектакльдін премьерасы сәтті өтті. Әзірбайжан телевизиясынын және радиосынын көркемдік ұжымдары музыканы насихаттауға белсенді қатысады. Олар: симфониялық және эстрадалық–симфониялық оркестрлер, У.Гаджибеков атындағы халық аспаптарының оркестрі, "Дан улдузу" аспаптық ансамбль, "Хатира" халық аспаптары ансамблі және басқалары. Әзірбайжан телевизиясында жасалған фильмдер кеңестік және шетел көрермендерінін жағымды пікірлеріне ие болуда. 60 жылдары бастап, мыңға жуық деректі, көркем, мультипликациялық және фильм-концерттер өмірге жолдама алды. Әзірбайжан телевизиясынын өкілдері телевизиялық фильмдердің барлық Бүкілодақтық фестивальдарына қатынасып, жүлде, грамота, дипломдарға ие болды. "Хурамап", "Алтын күнгей", "Баку. Соғыс жылдары", "Мингечаур" деректі таспалары, "Шур", "Сәламатсыз ба, Зейнеп" және басқаларын Одақ көрермендері мойындады. 1965 жылы тұнғыш рет Әзірбайжан телевизиясында жасалған "Сөйлейтін жылтырауықтар" мультипликациялық фильмі көрсетілді. Ал "Басталуы", "Қыздар мұнарасы", "Шабыт", "Сұлу Фатима", "Ғажайып арал" мультфильмдері Бүкілодактық фестивальдар алқасының жүлде, сыйлық және дипломдарының иегері болды. Телевизия мен радиода "Достык", спорттык бағдарламалар, социологиялық зерттеулер және хаттар Бас редакциялары құрылып, Нахичеван автономиялық республикасында, ИКАОТ-да, республиканың 8 қаласы мен аудандарында тілшілер пункттері ашылды. Орталық телевизия мен Бүкілодактық радионын "Время", "Маяк", "Жаңалықтар", "Уақыт, оқиға, адамдар" ақпараттық бағдарламаларында, "Жер және адам" радио журналында, "Юность" радиостанциясының хабарларында республиканың радио және тележурналистері дайындаған очерктер мен сюжеттерге барған сайын көп орын беріліп отырылатын болды. Туысқан республикалардың Телерадио жөніндегі Комитеттерімен өзара байланыс кеңейтіліп, телерадио бағдарламаларын алмасу көлемі артты.

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақстан Баспагері мен полиграфистері. Анықтамалық. Алматы, "Білім" баспасы. 2005 ж. — 576 бет.ISBN 9965-09-134-Х