Әл-Ағша
Әл-Ағша (?-629). Толық есімі – Әбу Басир Маймун бин Қайс бин Жандал. Йамамада Манфуха ауылында туған. 629 жылы қайтыс болған. әл-Ағша (اَلأَعْشَى) әл-Кабир, әл-Ағша Қайс деген аттарымен әйгілі болған. Лақабы Саннажатул араб. «Ламия» атты қасида кітабы жазылған.[1].
Өмірінен қызықты деректер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Өлеңдерінде шараб жайлы көп жырлаған. Қартайған шағында Мұхаммед пайғамбар жайлы естиді. Оған арнап қасида шығарады. Пайғамбармен кездесу үшін шықанда Құрайштықтар оның мұсылан болуынан қорыққан. Құрайштардың басшылары Әбу Суфян: «Мұхаммед пен оның достары келгенде арабтың отты өлеңдерін жаудырып, қарсы шығатын адамға 100 түйе беріледі дейді. Бұны естіген әл-Ағша түйелерді алып кері қайтады. Қайтар жолында түйеден құлап, мойны үзіледі. Әл-Ағшаның өлең жазу стилі, атағы замандастары Имрул Қайс, Зуһайр, әл-Набиғалармен салыстырылады. Өлеңдері мақтау кейде даттау болып келген. Мақтауға байланысты әл-Мухаллақ оқиғасы бар. Мухаллақ арабтың ең пақыр, кедей адамы болған. Өсіріп отырған сегіз қызы болса керек. Кедей болған соң арабтардың ешбірі оның қыздарын айттырып келмейді әрі қыздары отырып қалған көрінеді. Бір күні Мухаллақтың әйелі күйеуіне үйге әл-Ағшаны шақырып қонақ қылайық деген ұсыныс айтады. Мухаллақ қолындағы жалғыз түйесін сойып әл-Ағшаны қонаққа шақырады. Мухаллақтың үйінде қонақ болған әл-Ағша ол жайында қасида шығарады. әл-Ағшаның қасида арабтардың арасына тарап, қыздарына құда түсіп келгендер көбейіп, барлық қызына күйеу табылады.[2].