Әуеде жанармай құю
Әуеде жанармай құю (ағылш. aerial refueling) — ұшу аппатараттарды жанар маймен ұшып бара жатқан кезде қамтамасыз ету. Бұл арқылы шу аппатараттардың қонбай ұшу қашықтығын көбейтуге, ұшып-қонуына байланысты жанармай шығынын азайтуға, пайдалы жүк салмағын арттыруға болады.
Оның конустық және телескоптық екі жүйесі бар. Конустық жүйеде май құйатын самолеттен арнаулы қондырғы арқылы ұшына конусты датчик орнатылған шланг лақтырады. Конустың ұшына автоматты түрде ашылатын клапан орнатылған. Ал май құйылатын самолеттің қанатында немесе тұмсығында қабылдағыш штанг болады. Лақтырылған шланг пен штанг түйісіп тұйықталады да, конус пен штанг автоматты түрде бірігеді. Клапан ашылған кезде май қабылдайтынсамолетке сигнал беріледі. Экипаж жанар май насосын іске қосады. Бак толғанда клапан жабылады да, жылдамдықты бәсеңдету арқылы ұшқыш өз самолетін бөліп алады. Конустық жүйемен бір мезгілде бірнеше самолетке жанар май құюға болады. Телескоптық жүйеде жанар май шланг арқылы емес, самолеттің артқы бөлігіне орнатылған телескоптық түтік арқылы беріледі. Түтік ұшында аэродинамикалық руль мен жанар май клапаны орналасқан. Аэродинамикалық руль көмегімен оператор май қабылдайтын самолетке түтікті түйістіріп біріктіреді. Түтік ұшындағы клапан ашылғанда, сигнал шамы да, май жүретін насос іске қосылады. Конустық жүйеге қарағанда жанар май құю процесі телескоптық жүйеде 2 есе тез болады.[1]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Қазақ Совет Энциклопедиясы. Алматы қаласы,1976 ж. 3-том, 54-бет
Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Category:Aerial refueling |