Өздігінен қоректенушілер

Өздігінен қоректенушілер(Автотрофы; грек, autos — озім, thophe — қоректенемін) — экожүйенің алғашқы биологиялық өнім түзетін ендіргіштері, бейорганикалық қосылыстардан — көміртек диоксиді мен судан органикалық заттектер түзетін организмдер. Өздігінен қоректенушілер күн энергиясын пайдаланатын (барлық өсімдіктер) фoтоавтотрoфтар және бейорганикалық заттектер (күкірт және темір бактериялары, т.б.) тотығуының энергиясын пайдаланатын хемоавтотрофтар болып бөлінеді. Көптеген Өздігінен қоректенушілер хлорофилі бар фотоавтотрофтар болып табылады. Олар — өсімдіктер (гүлді өсімдіктер, жалаңаш түқымды өсімдіктер, қырықжапырақ торізділер, мүктер, су балдырлары) мен цианобактериялар таусылмайтын күн энергиясын пайдалана отырып, фотосинтез процесін іске асырады.

Хемоавтотрофтар

Хемоавтотрофтар (күкірт бактериялары, метан бактериялары, темір бактериялары және т.б.) органикалық заттектердің синтезі үшін бейорганикалық қосылыстың тотығу энергиясын пайдаланады. Хемоавтотрофтың биосфераның биологиялық өніміңдегі үлесі шамалы. Бірақ бұл организмдер мүхиттағы гидротермалды шүраттың хемоавтотрофты жүйесінің негізін қүрайды. Өздігінен қоректенушілер экожүйедегі бірінші қоректік тізбекте орналасып, органикалык заттектерді, олардың құрамында болатын энергияны ортекті қоректілерге (гетеротрофтар), тұтынуышларга (консументтер) және ыдыратушыларға (редуценттер) береді.