Өлке зираты

Өлке зираты - Сарыарқаның орта тұсындағы зират, яки қорымдардың жиынтығы. Сағаналары мен төрт құлақ қабірлері алыстан көрінгенде алғаш көрген адамға ұзақтан сағымданып қалаға ұқсап көрінеді. Сондықтан болса керек, бұл өлкені зерттеген ғалымдар "Мертвый город", "Өлі қала" деп атап кеткен екен. Бұл өңір Жақсылық-Алшын (Шеркеш) руының атақты байы Жүндібайдың қысы-жазы отыратын мекені болған. Жүндібайдың Отыншы, Өлке, Мақан деген балалары болған. Айтуға қарағанда Отыншының үш мың жылқысы болған. Ол жылқыларын түр-түсімен бөліп, түгендейтін болған. Ал, ортаншы баласы Өлкеге орташа дәулет біткен. Бірақ, ол мейлінше сақы болып, келген мейманды күтуге ерекше көңіл аударған. Сонымен бірге қолынан өнері тамған ұста болыпты. Осы сақылығының арқасында Өлкенің аты елге танымал болады. Жердің аты да Өлкенің есімімен ататалатын болған. Мақан серілігімен, батырлығымен ел есінде қалған. Мұңлы-Қулының тауының қар суы сай-салалармен тасып, осы жерге Қоржын-Қақта жиналатын болған. Қақтың суы ол дәуірде қысы-жазы тартылмайды екен. Жайылымы шүйгін, тұрақты суаты болғандықтан Отыншы мен Өлке қысы-жазы көшпей бір орында отырған. Өлкенің "Қара бидайық" деген соны жайылымы төрт түлік малға қолайлы өріс болған. Өлкенің өзі соққан ағаш үйі болған (бұл жақта там деп моланы айтады, ал тамды ағаш үй деген). Малын, оның терісі мен жүнін Қараөткел базарына апарып сатып қажетті бұйымдар алып отырған. Өлке өте сыпайы, сері мінезді жан болыпты. Ол қонағына қымызды бір түрлі ыдыспен берсе, тамақты, сорпаны басқа түсті бірыңғай ыдыспен береді екен. Өлке серіктерімен ел аралағанда астыларына бір түсті ат мініп, ер тоқымы, киген киімдері де бірыңғай киінген. Алсай-Қуандық елінің атақты мырзасы Өлкені сынамақ үшін жүз серігімен қонақ болып келеді. Өлке қонақ кәдесін жасап, тағамның бірнеше түрін әзірлейді. Және оларды бір түсті ыдыспен беріп, екінші тағам бергенде басқа түсті ыдыспен берген екен. Өлкенің қонақжайлылығана риза болған мырза: "Өлке деп атын келте қойған екен. Өзен екенсің" депті. Отыншы, Өлке, Мақан 19 ғасырдың соңы, 20 ғасырдың басында өмір сүрген. Өлке ағасы Отыншыдан бұрын өмірден өткен екен. Отыншының басшылығымен Өлкенің басына көрнекті етіп, көркем кесене тұрғызылады. Кесене біткеннен кейін Отыншы туған-туыстары мен баласы Сыздыққа: "Менің қабірімді Өлкенің аяқ жағына қойып, шағын төртқұлақ белгі орнатсаңдар болғаны" деген екен,. Мұның себебін сұраған туыстарына: "Өлке маған тірісінде теңдік бермеді, өлгенде теңдік берер деймісің" депті, інісін ризалықпен еске алып.

Өлке жайлауында қазіргі кезде қарағанды мен Оңтүстік Қазақстан облысының малшылары мал бағады.