Өмірбаяндық әдіс

Өмірбаяндық әдіс — жазушының творчествосын жеке өмірлік тәжірибесінің көрініс ретінде қарастырып, оны творчестводағы өзекті мәселе етіп қоятын зерттеу тәсілі.

Бұл әдістің аса көрнекті өкілі Сент-Бева өзінің "Әдеби портреттер", "Дүйсенбідегі әңгімелер", "Пор-Пояль" атты еңбектерінде жазушының тек ішкі әлемін ғана емес, тұрмыстық жағдайларын тереңірек көрсетуге мән береді. Ол «күйкі тірлікпен тек қарапайым адамдар ғана емес, ұлы адамдар тағдыры да байланыста» деп пайымдап, жазушының «жердегі» «ақиқат өміріне» жақындатуға назар аударады.

Тұрмыстық жағдайларға, кездейсоқ кездесулерге, көңіл-күй сәттеріне, сонымен қатар жазушының мінез-құлық ерекшеліктеріне арналған деректер Сент-Беваның психо-биографиялық портреттік суреттемелерінде көптеп кездеседі. Оны әдеби шығарманың көркемдік-идеялық ерекшеліктерін ашуға септесетін құрал, жазушы творчествосындағы қандайда бір көңіл қоярлық нәрсе деп санаған. Қазіргі кездегі шет ел әдебиеттануындағы монографиялық зерттеулер осы әдіске сүйенеді. Әрине жазушының жеке басындағы жайлардан да оның өмір сүрген дәуірі, сол кезеңнің саяси-әлеуметтік қайшылықтары, қоғамдық өмір өзгешіліктері көрінбей қоймайды. Жазушының жеке өмірлік тәжірибесі оның творчествосын байытумен қатар, оның өмір-салтының, мақсат-армандарының өзгеруіне әсер етіп белгілі әлеуметтік жағдайда қалыптасқан таптық позициясын басқа арнаға бұру, творчестволық пафосты айқындайтын жаңа идеалдар, жаңа көзқарастарды тудыру да мүмкін.