Өсімдіктің жынысты көбеюі

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Гүлде арнайы жыныс жасушалар - аталық пен аналық жыныс жасушалары түзіледі . Аналық жыныс жасушасы - жұмыртқа жасушасы аналықтың түйініндегі тұқымбүршікте түзіледі . Аталық жыныс жасушалары - аталықтағы тозаңқапта түзілген тозаңда орналасады .Тозаңдану аталық тозаңының аналықтың аузына келіп түсуі. Тозаңданудың мынадай түрлері болады :
1.Өздігінен тозаңдану - бір гүлдің өз аталық тозаңының сол гүл аналығының аузына ( қос жынысты гүл ) түсуі . Мысалы ,ноқат, бидай.
2.Айқас тозаңдану бір гүлдің аталық тозаңының екінші гүл аналығына түсуі . Айқас тозаңдануды бунақденелілер арқылы айқас тозаңдану және жел арқылы айқас тозаңдану деп екіге бөлінеді . Мысалы , жүгері.
3.Табиғи тозаңдану гүл тозаңдануының жел су жануарлар құстар және бунақденелілер арқылы іске асуы . Аналық аузына түскен тозаңының вегетативті жасушасынан жіңішке түтікше түзіліп өнеді . Тозаң түтікшесі ұзарып аналықтың жатынына жетеді .Тұқымбүршіктің ішінде жұмыртқа жасушасы және ең ірі жасуша болады .Тозаң түтікшесі тұқымбүршікпен түйіскенде спермийдің бірі жұмыртқа жасушасын ұрықтандырады . Мұны қосарлы ұрыұтану деп атайды . Ұрықтанудың бұл түрі тек жабық тұқымды гүлді өсімдіктерде кездеседі . Қосарлы ұрықтануды алғаш рет 1898 ж С.Г.Навашин ашқан .
4.Жасанды тозаңдану адам әрекетінің нәтижесінде тозаңдану , яғни аталық тозаңды аналығына салу.
Ұрықтану- аталық және аналық жасушаларының қосылуы .Ұрықтану тозаңданудан кейін болады .Тозаңдану мен ұрықтанудың аралығында бірнеше минуттан (көксағыз) бір жылға (қарағай) дейін уақыт өтуі мүмкін. Ұрықтанған тұқымбүршіктен тұқым жатыннан жеміс дамиды .