Billboard Hot 100
Billboard Hot 100 («Billboard ыстық жүздігі») — апта сайын америкалық Billboard журналы жариялайтын хит-парад, АҚШ-тағы ең танымал 100 әннің тізімі. Бұл чарт іс жүзінде АҚШ-тың ресми хит-парады болып саналады, өйткені ел әлемдегі ең ірі музыкалық нарыққа ие. Сонымен қатар, ол дүние жүзіндегі сатылым нәтижелері бойынша жасалатын көптеген ұқсас чарттарға үлгі болды. Альбомдарға арналған «бауырлас» хит-парад — Billboard 200.
Тарихы мен әдістемесі
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Алғашында Billboard үш түрлі хит-парад жариялады. Best Sellers in Stores хит-парады синглдердің сатылымына негізделді. Most Played by Jockeys хит-парады әндердің радиостанцияларда қанша рет ойналғанына қарай жасалды. Ал Most Played in Jukeboxes хит-парады 1940-1950 жылдары АҚШ-та кеңінен қолданылған музыкалық автоматтарда әндердің қанша рет сұралғанына қарай есептелді.
1955 жылы 12 қарашада үш хит-парад The Top 100 деп аталатын бірыңғай рейтингке біріктірілді. 1958 жылы хит-парад қазіргі атауын алды, әрі радио мен музыкалық автоматтардағы ойналу көрсеткіштері есептеуден алынып тасталды. 1998 жылға дейін рейтинг тек қана АҚШ-тағы музыкалық дүкендердегі сингл сатылымдарына негізделді.
1990-жылдары әдістеме сынға ұшырады, себебі кейбір ең танымал әндер сингл ретінде шығарылмайтын болды. Мысалы, No Doubt тобының «Don’t Speak» әні радио хит-парадтарында 16 апта бойы бірінші орында тұрса да, жеке сингл ретінде шықпады.
1998 жылы Billboard қайтадан радиодағы танымалдылықты есепке ала бастады, әрі хит-парад атауындағы «синглдер» сөзі «әндер» сөзіне ауыстырылды. 2003 жылдан бастап интернет-дүкендердегі сатылымдар да ескеріле бастады. Жыл соңында қорытынды хит-парад жарияланады.
2012-2013 жылдары әдістеме тағы өзгерді. Hot 100 енді Spotify және Rdio сияқты стриминг сервистеріндегі ақылы тыңдауларды ескерді, ал 2013 жылдың ақпанынан бастап YouTube қаралымдары да есепке қосылды.[1]
2022 жылғы 12 қарашадан бастап Billboard АҚШ пен Канададағы радио эфирін есептеуде Mediabase деректерін қолданады, өйткені Luminate өздерінің BDS платформасын тоқтатты.[2]
Компиляция
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Хит-парадтың құрастырылу апталық есебі келесідей жүргізіледі. Сатылымдар (sales), стриминг (streaming) және радио ойналулар (airplay) бойынша трекинг аптасы жұма күні басталып, келесі бейсенбіде аяқталады.[3] Жаңа чарт сейсенбі күні жарияланады.
Рекурренттік статус
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Чарттың мүмкіндігінше өзекті болып қалуы және жаңа әрі дамып келе жатқан орындаушылар мен тректерді тиісті деңгейде көрсетуі үшін, Billboard 1991 жылдан бастап белгілі бір критерийлерге жеткен әндерді хит-парадтан алып тастау ережесін енгізді. Рекурренттік критерийлер бірнеше рет өзгерді, қазіргі уақытта ән Hot 100 чартында 20 апта өткізгеннен кейін және 50-орыннан төмен түскен жағдайда Рекурренттік (қайта оралатын) статусқа («recurrent status») өтеді. Сонымен қатар, егер ән 52 аптадан кейін 25-орыннан төмен түссе, ол чарттан жойылады. Кейбір хиттер қайтадан жоғары көтерілуге мүмкіндік алды, ал Top 10 қатарына қайта ене алған барлығы 8 ән ғана тіркелген[4][5].
Бұл ережеде кейбір ерекшеліктер бар, әсіресе қайта шығарылған әндер мен ұзақ уақыт бойы кең танымалдылыққа жете алмаған, бірақ кейін күтпеген жерден қайта жанданған хиттер үшін. Мұндай сирек жағдайлар Billboard менеджерлері мен қызметкерлерінің жеке қарауына беріледі. 2019 жылы бұл ереженің жеңілдетілуі нәтижесінде әр желтоқсанда чартқа қайта оралатын Рождестволық әндер саны артты. Соның ішінде Мэрайя Кэридің 1994 жылы шыққан «All I Want for Christmas Is You» әні 2019 жылдың желтоқсанында Hot 100 чартында бірінші орынға көтерілді[6].
Сонымен қатар, Hot R&B/Hip-Hop Songs, Hot Country Songs, Hot Rock & Alternative Songs, Hot Latin Songs, Hot Christian Songs, Hot Gospel Songs және Dance/Electronic Songs сияқты жанрлық чарттардан да 20 аптадан кейін рейтингте 25-орыннан төмен түскен әндер шығарылады[7].
Орындаушылар статистикасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]| Бірінші орын алған синглдер саны | Орындаушы | Ең танымал хит (Хит-парадтың жоғарғы сатысында болған апталар саны) |
|---|---|---|
| The Beatles | «Hey Jude» (9 апта) | |
| Элвис Пресли | «Don't Be Cruel»/«Hound Dog» (11 апта) | |
| Мэрайя Кэри | «One Sweet Day» (Boyz II Men тобының қатысуымен) (16 апта) | |
| Рианна | «We Found Love» (Кельвин Харрис қатысуымен) (10 апта) | |
| Майкл Джексон | «Billie Jean» және «Black or White» (7 апта) | |
| The Supremes | «Baby Love» (3 апта) | |
| Мадонна | «Take a Bow» (7 апта) | |
| Дрейк | «God's Plan» (11 апта) | |
| Уитни Хьюстон | «I Will Always Love You» (14 апта) | |
| Стиви Уандер | «Ebony and Ivory» (Пол Маккартнимен бірге) (7 апта) | |
| Джанет Джексон | «That's the Way Love Goes» (8 апта) | |
| Bee Gees | «Night Fever» (8 апта) | |
| Элтон Джон | «Candle in the Wind 1997»/«Something About the Way You Look Tonight» (14 апта) | |
| Пол Маккартни | «Ebony and Ivory» (Стиви Уандермен бірге) (7 апта) | |
| Ашер | «Yeah!» (Лил Джон & Ludacris қатысуымен) (12 апта) | |
| Кэти Перри | «I Kissed a Girl» (7 апта) | |
| Тейлор Свифт | «Anti-Hero» (8 апта) |
Мадонна барлық орындаушылар арасында ең көп ТОП-10 синглге ие – 38 ән. Оның алтауы екінші орынға дейін көтеріліп, бірақ бірінші орынға жете алмаған. Billboard Hot 100 тарихында бірінші болып №1 орында дебют жасаған ән – Майкл Джексонның «You Are Not Alone» (2 қыркүйек 1995). Бұл рекордты кейінірек бірнеше орындаушы қайталаған.
Ең қарт орындаушы, ол 62 жасында Billboard Hot 100 тізімінің көшін бастаған – Луи Армстронг («Hello, Dolly!», 1964). Әйелдер арасында ең қарт орындаушы рекорды Шерге тиесілі – 53 жасында «Believe» әнімен (1999). Композиторлар арасында ең көп №1 хит жазған – Пол Маккартни, оның 32 туындысы хит-парадтың көшін бастаған.
1964 жылы The Beatles бір уақытта Hot 100 тізімінің алғашқы 5 орнын иеленген. 1978 жылы Bee Gees тобы жыл басынан 32 аптаның 25-інде №1 орында тұрған. 2004 жылы Ашер жыл бойы 28 апта бірінші орында болған.
Әндер статистикасы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]2011 жылдың ақпан айына дейінгі мәлімет бойынша, Billboard Hot 100 хит-парадының тарихында 1000 ән бірінші орынға жеткен. Юбилейлік мыңыншы хит Леди Гаганың «Born This Way» әні болды[8][9]. 1980-жылдардың екінші жартысында хит-парадтың бірінші орнында екі аптадан артық тұрған әндер сирек кездесетін. Ал 1990-жылдары бұл үрдіс өзгеріп, көптеген әндер 8—12 апта бойы көшбасшылық ететін болды. 1995—1996 жылдары Мэрайя Кэри мен Boyz II Men тобының «One Sweet Day» әні 16 апта бойы бірінші орыннан түспей, рекорд орнатты. Бұл рекордты 2017 жылы Луис Фонси мен Дэдди Янкидің «Despacito» әнінің Джастин Бибер қатысқан ремиксі қайталады. 1956 жылдан 1992 жылға дейін ең ұзақ бірінші орында тұрған ән – Элвис Преслидің «Hound Dog» (11 апта, 1956). 1992—1996 жылдары бұл рекорд Уитни Хьюстонның «I Will Always Love You» әніне тиесілі болды (14 апта, 1992). 2019 жылы бұл рекордты Lil Nas X өзінің «Old Town Road» әнімен жаңартты, ол 19 апта көшбасшылық етті (1 апта жеке нұсқасы, 18 апта Билли Рэй Сайрус қатысқан ремиксі).
Hot 100 тарихындағы ең ұзақ екінші орында тұрған әндер:
- 1995 жылы Уитни Хьюстонның «Exhale [Shoop Shoop]» әні – 11 апта.
- 2021 жылы Оливия Родригоның «Good 4 U» әні – 11 апта.
- 2021—2022 жылдары The Kid Laroi мен Джастин Бибердің «Stay» әні бұл рекордты жаңартып, 14 апта бойы екінші орында тұрды.
Hot 100-дің тарихындағы ең ұзақ хит болған ән – The Weeknd-тің «Blinding Lights» әні, ол 90 апта бойы чартада қалды (2019—2021). Бұл ән 1-орынға жетіп, 4 апта бойы көш бастады. Рождестволық хит Бинг Кросбидің «White Christmas» әні 9 рет қайта шығарылып, әр кезде хит-парадқа қайта кірді. Бұл оны тарихтағы ең көп сатылған синглдердің біріне айналдырды. Ең көп каверленген ән – «Unchained Melody». Бұл әнді әртүрлі орындаушылардың тоғыз нұсқасы Billboard Hot 100 тізіміне енген.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Young, Alex YouTube plays now a factor for Billboard Singles Chart (ағыл.). Consequence of Sound (21 February 2013). Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 наурыз 2013. Тексерілді, 21 ақпан 2013.
- ↑ Billboard to Begin Using Mediabase Radio Airplay Data for Charts Dated Nov. 12. The New York Times (3 қараша 2022).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 8 қараша 2022.
- ↑ Trust, Gary BTS' 'Butter' Leads Hot 100 for Seventh Week (12 шілде 2021).(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Trust, Gary (2015-11-23). "Adele Tops Hot 100 for Fourth Week; Justin Bieber, Alessia Cara Hit Top 10". Billboard. http://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/6770427/adele-tops-hot-100-fourth-week-justin-bieber-alessia-cara. Retrieved 2015-11-23.
- ↑ Zelliner, Xander (2022-06-07). "Every Song to Re-Enter the Billboard Hot 100 in the Top 10". Billboard. https://www.billboard.com/lists/billboard-hot-100-top-10-re-entries/ll-cool-j-feat-jennifer-lopez-control-myself-april-29-2006-no-4/. Retrieved 2019-06-09.
- ↑ "Wish Come True: Mariah Carey's 'All I Want for Christmas Is You' Hits No. 1 on Hot 100 After 25-Year Wait". Billboard. https://www.billboard.com/articles/business/chart-beat/8546418/mariah-carey-all-i-want-for-christmas-is-you-number-one. Retrieved 2019-12-17.
- ↑ "Billboard Charts Legend. (Recurrent Rules)". Billboard. https://www.billboard.com/billboard-charts-legend/. Retrieved 2019-06-09.
- ↑ Trust, Gary. Lady Gaga Claims 1,000th Hot 100 No. 1 with ‘Born This Way’. 'Billboard'. Nielson Business Media, Inc (16 ақпан 2011).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 29 қазан 2012.
- ↑ Песня Леди Гаги стала тысячным лидером чарта Billboard. Lenta.ru (17 ақпан 2011). Тексерілді, 29 қазан 2012.