II Әбділмәжит
| II Әбділмәжит عبد المجید ثانی - Abdü'l-Mecîd-i sânî | ||||
| ||||
 | ||||
| Лауазымы | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| 18 қараша 1922 — 3 наурыз 1924 | ||||
| Ізашары | VI Мехмет | |||
| Ізбасары | халифат жойылды | |||
| Өмірбаяны | ||||
| Діні | сүнни ислам | |||
| Дүниеге келуі | 29 мамыр 1868 Бешикташ, Ыстанбұл, Осман империясы | |||
| Қайтыс болуы | 23 тамыз 1944 (76 жас) Париж, Франция | |||
| Династия | Османлы әулеті | |||
| Әкесі | Әбділғазиз | |||
| Анасы | Қайранәділ қатын | |||
| Жұбайы | Шаһсуар қатын (1896 бастап) Хайрүнниса қатын (1902 бастап; 1936 жылы қайтыс болған)[2] Михримаһ Бихруз қатын (1912 бастап) Әтие Мехисти қатын (1912 бастап) | |||
| Балалары | Шаһзада Омар Фаруқ, Дүррішаһуар сұлтан | |||
өңдеу  |
||||
.svg)
.svg)
II Әбділмәжит (осман. عبد المجید ثانی — ʿAbdü'l-Mecîd-i sânî, түр. II. Abdülmecid[3][4]; 29 мамыр 1868, Долмабахче сарайы, Ыстанбұл — 23 тамыз 1944, Париж) — Осман империясының 32-ші сұлтаны Әбділғазиздың алты ұлының бірі және 1922—1924 жылдары басқарған 102-ші, яғни соңғы ислам халифасы; 1926 жылдың 16 мамырынан 1944 жылдың 23 тамызы аралығында — Османлы әулетінің отағасы, суретші һәм музыкант.[5]
Немере ағасы Мехмет Уәхидеддін тақтан безіп, елден қашып кеткен соң, Осман империясының халифаты сұлтандықтан бөлініп, сұлтан билігі жойылды. 1922 жылдың 18 қарашасында Ұлы ұлттық мәжілісінің шешімі бойынша, халифа лауазымына Әбділмәжит тағайындалды. Ол «мұсылман үмметтінің халифасы» (түр. halîfe-i Müslimîn) атағын 1924 жылдың 3 наурызына дейін, Османлы халифатын ресми түрде аяқтаған № 431 Заң қабылданғанға дейін иеленді. Түркия һәм дүниежүзілік тарихқа Әбділмәжит соңғы османлы халифасы (түр. Son Osmanlı Halifesi) ретінде кірді.[1]
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
II Әбділмәжит 1868 жылы османлы елордасы Константинопольде османлы сұлтаны Әбділғазиз шаңырағында дүниеге келді. Немере ағасы VI Мехмет тұсында Әбділмәжит таққа үміткер мұрагер болды.
1922 жылдың 17 қарашасында сұлтандық жойылып, VI Мехмет елден қашып кеткендіктен, халиф атағынан айырылады. Сөйтіп 1922 жылдың 18 қарашасы Түркия Ұлы Ұлттық Мәжілісі II Әбділмәжитті халиф етіп тағайындайды. Әбділмәжит тек дінбасы ретінде ғана саналып, мүлдем саясатқа кіріспеді.
Түркия 1924 жылдың 3 наурызында халифатты жою және Османлы әулетінің мүшелерін елден қуу жайлы заңды қабылдайды. Сондықтан II Әбділмәжит Түркияны тастап кетуге мәжбүр болды. Ажалына дейін Османлы әулетінің басшысы болып есептелді. Кейін Францияда өмір сүріп, 1944 жылы Парижде қайтыс болады. Мединедегі Бақи Жәннәт зиратында жерленді.
Суреттері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
-
II Әбділмәжит -
Жұбайы — Шаһсуар қатынәфенді -
Қызы Дүррішаһуар сұлтанмен бірге -
Қызымен және күйеу баласымен бірге
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Фрили Дж. Османлы әулетінің құпиялары. Сұлтандардың жеке өмірі / Ағылшын тілінен орыс тіліне аударылған. — Смоленск, 2004. — ISBN 5-8138-0504-4.
|
Ұлы Османлы Мемлекетінің сұлтандары | 
|
|---|---|---|
| Ізашары VI Мехмет |
II Әбділмәжит 18 қараша 1922 — 3 наурыз 1924 |
Ізбасары Лауазым ыдыратылды |
| I Осман · Орхан · I Мұрат · I Баязит · Сұлтанаралық · I Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Мұрат · II Мехмет · II Баязит · I Сәлім · I Сүлеймен · II Сәлім · III Мұрат · III Мехмет · I Ахмет · I Мұстафа · II Осман · I Мұстафа · IV Мұрат · Ибраһим · IV Мехмет · II Сүлеймен · II Ахмет · II Мұстафа · III Ахмет · I Махмұт · III Осман · III Мұстафа · I Әбділхамит · III Сәлім · IV Мұстафа · II Махмұт · I Әбділмәжит · Әбділғазиз · V Мұрат · II Әбділхамит · V Мехмет · VI Мехмет · II Әбділмәжит (соңғы халиф) | ||
| Әулет · Шежіре · Санат | ||
- ↑ a b "Abdülmecid Efendi" — Ыстанбұл: TDV Encyclopedia of Islam, Түркия Дін істері басқармасы, 1988–2016.
- ↑ Moralı, Seniha Sami (1978). Meşrutiyet, Dolmabahçe Sarayı ve Ankara'nın İlk Günlerine Dair. p. 60.
- ↑ "II. Abdülmecid kimdir?". www.biyografi.info. Тексерілді, 23 наурыз 2021.
- ↑ Keramet Nigar, Salih Halife II. Abdülmecid : yurdundan nasıl sürüldü, sonra nerelerde yaşadı, ne zaman ve nerede öldü, ne zaman ve nerede gömüldü — İnkılap ve Aka Kitabevleri, 1964.
- ↑ "Sinan Eğim, Abdülmecid Efendi Köşkü, Popüler Tarih, İstanbul 2005". Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 сәуір 2015. Тексерілді, 5 наурыз 2015.