Мазмұнға өту

XIV Лео

Сілтемелерді өңдеу
Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Оның Қасиеттілігі Папа
XIV Лео
лат. Leo XIV
XIV Лео
XIV Лео, 2025 жыл
ту
ту
 267-Рим папасы
 8 мамыр 2025 жылдан бастап
Таңдалуы 8 мамыр 2025
Ізашары Франциск
ту
ту
 Епископтар істері дискатериясының кардинал-префектісі
30 қаңтар 2023 — 8 мамыр 2025
Ізашары Марк Уэлле
 
Туған күні 14 қыркүйек 1955 (1955-09-14) (69 жас)
Чикаго, Иллинойс, Америка Құрама Штаттары
Эпископтық хиротония 12 желтоқсан 2014
Кардинал 30 қыркүйек 2023

XIV Лео[1][2][a] (лат. Leo XIV, туған есімі — Роберт Фрэнсис Превост,[b] ағылш. Robert Francis Prevost; 14 қыркүйек 1955 жыл, Чикаго) — 2025 жылғы мамырдан бергі Рим папасы. Осы лауазымның иесі ретінде ол — Католик шіркеуінің басшысы, Ватиканның егемені.

Чикагода туған Превост бұрын америкалық-перулік куриялық кардинал және августиндік еді. XIV Лео — Америка Құрама Штаттары мен жалпы Солтүстік Америкада туған тұңғыш Рим папасы.

Ерте жылдары және білімі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Роберт Фрэнсис Превост 1955 жылғы 14 қыркүйекте, Чикагода дүниеге келген. Әкесі Мариус Превост[6][7] Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан АҚШ Әскери-теңіз күштерінің ардагері және мектеп әкімшісі еді[8] және француздар мен итальяндардан тараған болатын. Милдред Мартинез есімді кітапханашы анасының бабалары испандар еді.[9][7][10] Превосттың екі ұл ағайындысы бар.[7]

Долтон, Иллинойста тәрбиеленген Превост Чикагода министрант еді.[7] 1977 жылы Превост Вилланова университетінен математика бакалавриатын алды.[11][12][13]

Превост ағылшын, испан, итальян, француз және португал тілдерін меңгерген, латын және неміс тілдерін оқи алады.[14]

Августиндік (1977–2025)

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Діни қызметкер боламын деген Превост 1977 жылғы қыркүйекте Әулие Августин орденінің мүшесі болып, 1978 жылғы қыркүйекте ант берді.[15]

1982 жылғы 16 маусымда августиндік Жан Жадо Превостты діни қызметкер қылды.[15] 1984 жылы Превост канондық құқық бойынша лиценциатқа, 1987 жылы Римдағы Әулие Аквиндік Фома Папа университетінен докторантураға қол жеткізді.[11][16]

1985 жылдан Превост августиндердің Перудағы миссияларына қатысатын болды, 1985 жылдан 1986 жылға дейін Чулуканас епархиясын басқарды.[17] 1988 жылы ол Перуға оралып, келесі он жыл бойы Трухильодағы діни оқу орнын басқарды. Канондық құқық оқытқан Превост, оған қоса, жергілікті аймақтық шіркеу соттарында судья болатын, қала шетінде жиналыс басқарды.[18]

1998 жылы Превост Чикаго августиндік провинциясына сайланып, 1999 жылғы 8 наурызда АҚШ-қа оралып, лауазымын қабылдады.[17]

Чиклайо епархиясы (2014–2023)

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2024 жылғы 3 қарашада Папа Франциск Превостты Чиклайо епархиясының апостолдық әкімшісі етіп тағайындады.[18] 2015 жылғы 26 қыркүйекте ол Чиклайо епископы атанды.[11] 2015 жылы ол Перу азаматтығын алды.[19]

2019 жылғы 13 шілдеде Превост Римдағы Дін басылар істері дикастериясының мүшесі болып тағайындалды.[20] 2020 жылғы 21 қарашада Франциск оны Епископтар дикастериясының мүшесі қылды.[21]

Епископтар дикастериясы (2023–2025)

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2023 жылғы 30 қаңтарда Папа Франциск Превостты Епископтар істері дискатериясының кардинал-префекті етіп тағайындады, 12 сәуірден Превост Чиклайо эмерит архиепископ-епископы атағына ие болды.[22]

Кардинал

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2023 жылғы 9 шілдеде Папа Франциск 2023 жылғы 30 қыркүйекте өтеді деп жоспарланған консисторияда Превостқа кардинал атағын беруді жоспарлады.[23]

2025 жылғы 6 ақпанда Папа Франциск кардинал Превостты кардинал-епископ деңгейіне көтерді, Альбано субурбикариялық епархиясының лауазымын берді.[24]

Рим папасы (2025–)

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Сайлануы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы: 2025 жылғы конклав

Папа Францисктің өлімінен кейін орын алған 2025 жылғы конклав барысында оның ізбасары болып Превост сайланды. Папалықты қабылдаған Превост XIV Лео есімін таңдады.[3][4]

Көзқарасы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Шіркеу саясаты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

2023 жылғы мамырда Превост басқару қабілетінің емес, Құдайға сенімнің епископтар басшылығындағы ең жоғары бағаланғанын талап етті.[25]

Превост шіркеудің жаһандық жылынуға қарсы күрескенін жөн көреді.[26]

Әлеуметтік және саяси мәселелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

XIV Лео әйелдердің диакондыққа қабылдануына қарсы, бұл өзгерістің «жаңа қиындыққа» әкеле алатынын айтты.[27]

XIV Лео эвтаназия мен абортқа қарсы.[28]

Чиклайо епископы ретінде Превост мектеп бағдарламасындағы гендер түсіндірілуіне қарсы болды, бұл түсініктердің «гомосексуал тұрмыс дәстүріне» әкеле алатынын айтты.[29]

Папа XIV Леоның Чиклайодан бергі жолдасы Хесус Леон Анхелес Леоның Перудағы венесуэлалық босқындар үшін уайымдағанын айтқан.[30][31]

Twitter-дегі жазбаларында Превост аборт, бала көтертпейтін дәрі-дәрмек пен өлім жазасын сынға алды,[32] Джордж Флойдқа аянышпен қарап, Дональд Трамп пен Джей Ди Вэнстың миграция саясатын сөкті.[33]

Өз өмірі

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

XIV Леоның екі ағасы бар, Луис пен Джон.[34] Олардың анасы Милдред 1990 жылғы 18 маусымда[35] және әкесі Луис 1997 жылғы 8 қарашада қайтыс болған.[36] Жақындары Леоны шіркеу емес жерде Боб, Роб дейтін.[7][37][34] Екі ағайындының үлкені, Луис, Флоридада тұрады, әскерде қызмет еткені бар, екінші ағайындысы Джон мансабын білім беру саласында бастады. Конклавқа бір күн ғана қалғанда бауырларымен телефон арқылы сөйлескен Превост өз болашақ Папалық есімі жайлы әзілдеген болатын.[34]

Ескертпелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Кейбір деректерде есімі орыс тілінен алынып, XIV Лев деп жазылады.
  2. ↑ Қазақтілді дереккөздің біразы Роберт Превосттың тегін Прево деп жазады.[3][4] Бұл, алайда, есімнің ағылшын тілінде оқылуына сәйкес келмейді.[5] Осылайша, Превост — тектің дұрыс жазылуы.

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. ↑ Ватикандағы конклав Рим папасын сайлады  (қаз.). Азаттық радиосы (9 мамыр 2025). Тексерілді, 12 мамыр 2025.
  2. ↑ Мемлекет басшысы Рим Папасы XIV Леоға құттықтау жеделхатын жолдады  (қаз.). Қазақстан президентінің ресми сайты (9 мамыр 2025). Тексерілді, 12 мамыр 2025.
  3. ↑ a b Алдияр, Аиша Жаңа Рим Папасы сайланды  (қаз.). kaz.orda.kz (8 мамыр 2025). Тексерілді, 8 мамыр 2025.
  4. ↑ a b Жаңа Рим Папасы сайланды  (қаз.). 24.kz (8 мамыр 2025). Тексерілді, 8 мамыр 2025.
  5. ↑ Leo XIV: First American Pope YouTube сайтында
  6. ↑ Démission du cardinal Ouellet : un évêque américain placé à la tête du dicastère pour les évêques  (фран.). La Croix (30 қаңтар 2023).
  7. ↑ a b c d e FitzPatrick, Lauren From Chicago's south suburbs to helping choose the next pope  (ағыл.). Chicago Sun-Times (3 May 2025).
  8. ↑ Obituaries (10 қараша 1997).
  9. ↑ Leo XIV is the new Pope. Vatican News (8 мамыр 2025).
  10. ↑ Who is Robert Prevost, the new Pope Leo XIV and first American pope?  (ағыл.). www.bbc.com (8 May 2025).
  11. ↑ a b c Holy See Press Office (2015-09-26). Rinunce e nomine, 26.09.2015 (in it). Пресс-релиз.
  12. ↑ Catholic Theological Union Announcements — Catholic Theological Union, 1979.
  13. ↑ Schubert, Frank D (1993). "BOOK REVIEWS" (in en). Journal of the American Academy of Religion LXI (1): 151–153. doi:10.1093/jaarel/LXI.1.151. ISSN 0002-7189. https://academic.oup.com/jaar/article-lookup/doi/10.1093/jaarel/LXI.1.151. 
  14. ↑ White, Christopher The first American pope? This cardinal has the best chance of making history in this conclave. National Catholic Reporter (30 сәуір 2025).
  15. ↑ a b Pope Leo XIV (Robert Francis Prevost)  (ағыл.). Catholic-Hierarchy.
  16. ↑ Pope names missionary bishop to head Dicastery for Bishops  (ағыл.). Vatican News (30 January 2023).
  17. ↑ a b Robert F. Prevost nombrado Administrador Apostólico en Chiclayo  (исп.). Orden de San Agustín (Үлгі:TranslateDate/es). Мұрағат көшірмесі Wayback Machine мұрағатында
  18. ↑ a b Holy See Press Office (2014-11-03). Rinunce e nomine, 03.11.2014 (in it). Пресс-релиз.
  19. ↑ Pope Leo XIV: Robert Prevost, from Peru missionary to first American pontiff  (ағыл.). France 24 (8 May 2025).
  20. ↑ Ватикан баспасөз хатшылығы (2019-07-13). Rinunce e nomine, 13.07.2019 (in it). Пресс-релиз.
  21. ↑ Ватикан баспасөз хатшылығы (2020-11-21). Rinunce e nomine, 21.11.2020 (in it). Пресс-релиз.
  22. ↑ Ватикан баспасөз хатшылығы (2023-01-30). Resignations and Appointments, 30.01.2023. Пресс-релиз. Мұрағат көшірмесі 9 маусымның 2023 Wayback Machine мұрағатында
  23. ↑ Ватикан баспасөз хатшылығы (2023-07-09). Le parole del Papa alla recita dell’Angelus, 09.07.2023 (in it). Пресс-релиз. Мұрағат көшірмесі 13 шілденің 2023 Wayback Machine мұрағатында
  24. ↑ Promozione all’Ordine dei Vescovi dell’Em.mo Card. Robert Francis Prevost, O.S.A.  (итал.). Ватикан баспасөз хатшылығы (Үлгі:TranslateDate/it).
  25. ↑ Tornielli, Andrea 'The bishop is a pastor not a manager'. L'Osservatore Romano (12 мамыр 2023).
  26. ↑ "Where Pope Leo Stands on Specific Issues". Time. 2025-05-08. https://time.com/7283887/pope-leo-lgbtq-women-migrants-rights/. Retrieved 2025-05-08. 
  27. ↑ Mares, Courtney. Cardinal at Synod on Synodality: 'Clericalizing Women' Will Not Solve Problems  (ағыл.), New Catholic Register (26 October 2023). Мұрағат көшірмесі 8 мамырдың 2025 Wayback Machine мұрағатында
  28. ↑ Cardenal Prevost en Xn antes de ser papa: apoyo a inmigrantes y críticas recientes a Vance (8 мамыр 2025).
  29. ↑ Rich, Motoko There's Never Been a Pope From the U.S. Could This Cardinal Change That?  (ағыл.). The New York Times (2 May 2025).
  30. ↑ McElwee, Joshua. Prevost, first U.S. pope, supported Francis and shunned spotlight  (ағыл.), Reuters (8 May 2025).
  31. ↑ Robert Prevost, cardenal de EE.UU. con nacionalidad peruana, es el nuevo Papa de la Iglesia católica con el nombre León XIV  (исп.) (Үлгі:TranslateDate/es).
  32. ↑ Ramirez, Nikki McCann; Dickinson, Tim. MAGA Melts Down Over New Pope’s Anti-Trump, Pro-Immigrant Social Media  (ағыл.), Rolling Stone (8 May 2025).
  33. ↑ Ferguson, Malcolm (2025-05-08). "The New Pope Doesn't Seem to Be a Huge Fan of Trump or JD Vance". The New Republic. https://newrepublic.com/post/195020/new-pope-robert-prevost-trump-jd-vance. Retrieved 2025-05-08. 
  34. ↑ a b c Griffin, Jake. 'It was a shocking moment': New pope's brother lives in New Lenox  (ағыл.), Chicago Daily Herald (8 May 2025).
  35. ↑ Obituary for Mildred PREVOST, Chicago Tribune (20 June 1990), бет 28.
  36. ↑ Louis Prevost Obituary, Chicago Tribune (11 қараша 1997), бет 12.
  37. ↑ Bosman, Julie. Pope Leo XIV Grew Up in the Chicago Area  (ағыл.), The New York Times (8 May 2025).
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=XIV_Лео&oldid=3474128» бетінен алынған