Аристоксен

Аристоксен, гр. Ἀριστόξενος ὀ Ταραντίνος (б.з.б.4 ғасырдың ортасы шамасында Таранто қаласында туған - ө.ж. белгісіз) - ежелгі гректің философы, аса көрнекті музыка теоретигі және музыкалық эстеті, Аристотельдің шәкірті.

Аристоксен гармониктер деп аталатын бүтін біп бағыттың бастаушысы болды. Музыкалық теориясына деген көзқарастарын математикалық есептерге негіздеген канониктердің (пифагоршылардан) Аристоксен мен оның жолын тұтынушылардың (гармониктердің) айырмашылығы - бұлар музыкалық шығарманы тани білудің белгісі - акустика емес, есту қабылеті, түсінік деген ережені ұсынды.

Аристоксен музыканың этикалық мәні туралы мәселені де одан әрі дамытты, халық музыкасының роліне ерекше мән берді.

Аристоксен - музыкалық ырғақ (ритм) туралы ілімнің негізін салған адам.

Жалпы музыка, философмяғ тарих, педагогика туралы 450-дей кітапа жазға. Олардың бәрі - жоғалған, кей бірінің фрагменттері бізге жеткен.

Аристоксеннің музыка туралы ғылымның дамуына үлесі өте көп болған. Оның танымал шәкірттері - Аристид Квинтилиан, Клеонид, Гауденций және Бакхий.

Аристоксеннің құрметіне Меркурий ғаламшарындағы кратер аталған.

Дереккөздер

• Қазақ Совет энциклопедиясы/Бас редакторы М.Қ.Қаратаев - Алматы, 1972, 1 том

Сыртқы сілтемелер

• Aristoxeni Elementa harmonica / R. da Rios recensuit. Romae, 1954 (лучшее издание греч. оригинала «Гармоники»).
• [Fragmente] / Texte und Kommentar von F. Wehrli. Basel, 1967.
• Barker A. Greek Musical Writings, vol. II: Harmonic and Acoustic Theory. Cambridge, 1989.
• Aristoxenus. Elementa rhythmica. The fragment of Book II and the additional evidence for Aristoxenian rhythmic theory. Edited with introduction, translation and commentary by Lionel Pearson. Oxford: Clarendon, 1990, liv, 98 pp. (лучшее издание и перевод на английский язык «Ритмики»).
• Аристоксен. Элементы гармоники. Перевод и примечания В. Г. Цыпина. М.: МГК, 1997.