Біржан Қожағұлұлы

Біржан Қожағұлұлы (1834 - 1897ж. ) - атақты сазгер, әнші, ақын. Көкшетау маңында, кедей шаруа отбасында тұған. Жасынан ақындық, әншілік өнерге ден қойған. Жиырмаға келгенде өзі ән шығара бастаған. 1865ж Абаймен кездесіп, сазгерлік, әншілік, ақындық өнерінің дами түсуіне әсер етті.

Біржанның алғашқы әндерінің бірі - ‘’Біржан сал’’(қазір ол туралы фильм түсірілуде). Оның шығармашылығы өзі өмір сүрген заманның әлеуметтік оқиғаларын, адамгершілік, ізгілік мәселелерін қорғайды. Біржаннығ ақындық, музыкалық өнерінен демократиялық бағыт анық көрініп тұрады. Біржанның “Ғашығым”, “Біржан сал”, «Сарыарқа», «Ақсақ киік», «Көбік шаш-қан», «Ақбай», «Адай» “Айтбай” сияқты әндері - оның шығармасындағы шоқтығы биік туындылар.

Біржан патриархаттық-феодалдық қоғамның озбырлығына асқақ әнімен қарсы тұрды. Біржанның “Жанбота” атты ыза-кекке толы өлеңі сол заманның азулы өкілдерін түйреуге бағытталды.

Біржан - дарынды ақын. Оның Сарамен айтысы - Біржанның суырыпсалма ақындық талантын елге танытты. Өнерге жалғыз болмаған Біржан маңайында талантты өнерпаздар топтасты, серіктесіп жүрді. Біржан мектебінен тәлім алып, қанат қаққандар ішінде Ақан сері, Үкілі Ыбырай, Балуан Шолақ сияқты дарынды дара тұлғалар болды. Біржанның қырыққа жуық әндері бізге жетіп отыр.