Борел, Эмиль

Émile Borel
Сурет:Jeter.jpg
Туған күні, жері	қаңтардың 07 (1871—01—07) Saint-Affrique, France
Қайтыс болған күні, жері	1956 ж. ақпанның 03 (85 жаста) Paris, France
Ұлты	France
Зерттеу салалары	Mathematics, politics
Интитуттары	University of Paris
Alma mater	École Normale Supérieure Paris
Докторлық жетекшісі	Gaston Darboux
Докторлық студенттері	Paul Dienes Henri Lebesgue Paul Montel Georges Valiron

Борел Феликс-Эдуар Жюстен Эмиль ((фр. Félix Edouard Justin Émile Borel; 1871 жыл, 7-қаңтар, Сент-Африк - 1956 жыл, 3-ақпан, Париж) – Француз математигі. 1889 жылы Париж жоғарғы педогогикалық институтына түседі,1893 жылы оны бітіргеннен кейін Лилле университетінде сабақ береді, 1896 жылы Париж жоғарғы педогогикалық институтына қайтып келіп оқытушылықпен айналысады. 1909 жылы Париж университеті жаратылыс тану институтын профессоры болады. Дүниежүзілік бірінші соғыс кезінде өзінің көне досы математик әрі саясаткер П.Пенлеве (Painlevé) мен бірлесе отырып соғысқа пайдаланатын зерттеу жұмыстарымен айналысады. Соғыстан кейін ықтималдықтар және математикалық физиканың профессоры болады. 1921 жылы Франция ғылым академиясының академигі болып сайланады. Осыдан кейін ол саясатпен көп айналысады, қала бастығы, жергілікті парламенттің мүшесі, теңіз армиясының бастығы сынды қызметтерді атқарады. 1928 жылы Пуанкере атындағы зерттеу орталығын ашып өзі өмірінің соңына дейін соны басқарады.Борел Ж.(Ф.П) Кантордың метрикалы жиындар теориясын өзінің классикалық талдау (анализ)мен геометриядағы білімдерімен ұштастыра отырып өзінің нақты анализ теориясын жасап шығарады. Ең маңызды еңбегі ақырлы бүркемелеу теоремасы (Хани-Борел теоремасы)( Heine-Borel theorem,) әрі өлшем ұғымын шекті аралықтан одан да үлкенірек метрикалы жиындарға (яғни Борел өлшемді(Borel measure,) жиынына) кеңейтіп өлшем теориясының негізін қалайды. Сонымен қатар ол бұтін функция мен жинақталмайтын қатарды да зерттейді. 1899жылы «жинақталмайтын қатар теориясы» Франция ғылым академиясының сыйлығын жеңіп алады. 20 ғасырдың басында ол ықтималдықтар теориясын метрика ұғымымен бірлестіре зерттеп, 1909 жылы саналымды оқиғалар жиынының ықтималдығын енгізіп, классикалық ақырлы ықтималдық пен геометрикалық ықтималдықтардың ақтаңдағын толықтарды.

Борел 1899～1952 жылдары аралығында функция теориясы туралы көлемді еңбек жазып , осы теорияның дамуына зор үлесін қосады.