Жабайы шошқа: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш Боттың үстегені: ceb:Sus scrofa
ш Bot: Migrating 100 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q58697 (translate me)
31-жол: 31-жол:
{{Link FA|de}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|ar}}

[[am:እሪያ]]
[[an:Sus scrofa scrofa]]
[[ar:خنزير بري]]
[[av:Хъабан]]
[[az:Çöldonuzu]]
[[ba:Ҡабан]]
[[be:Дзік]]
[[be-x-old:Дзік]]
[[bg:Дива свиня]]
[[bn:বন্য বরাহ]]
[[bo:ཕག་རྒོད།]]
[[br:Hoc'h-gouez]]
[[bs:Divlja svinja]]
[[ca:Senglar]]
[[ce:Нал]]
[[ceb:Sus scrofa]]
[[co:Cignali]]
[[cs:Prase divoké]]
[[csb:Dzëk]]
[[cv:Хир сысни]]
[[cy:Baedd Gwyllt]]
[[da:Vildsvin]]
[[de:Wildschwein]]
[[el:Αγριόχοιρος]]
[[en:Wild boar]]
[[eo:Apro]]
[[es:Sus scrofa]]
[[et:Metssiga]]
[[eu:Basurde]]
[[fa:گراز]]
[[fi:Villisika]]
[[fr:Sanglier]]
[[frp:Sengllér]]
[[fy:Everswyn]]
[[ga:Torc allta]]
[[gd:Torc fiadhach]]
[[gl:Xabaril]]
[[he:חזיר בר]]
[[hi:जंगली सुअर]]
[[hr:Divlja svinja]]
[[hu:Vaddisznó]]
[[id:Babi hutan]]
[[io:Apro]]
[[it:Sus scrofa]]
[[ja:イノシシ]]
[[ka:გარეული ღორი]]
[[ko:멧돼지]]
[[krc:Къабан]]
[[ku:Berazê kovî]]
[[la:Sus scrofa]]
[[lbe:ВацӀлул дунгъуз]]
[[lij:Pòrco sarvægo]]
[[ln:Ngulúbɛ]]
[[lt:Šernas]]
[[lv:Meža cūka]]
[[mk:Дива свиња]]
[[ml:കാട്ടുപന്നി]]
[[mr:रानडुक्कर]]
[[mrj:Ирсасна]]
[[ms:Babi Hutan]]
[[my:တောဝက်]]
[[myv:Идем туво]]
[[nds:Wildswien]]
[[nl:Wild zwijn]]
[[nn:Villsvin]]
[[no:Villsvin]]
[[nv:Bisóodi ałchiní]]
[[oc:Singlar]]
[[os:Хъæддагхуы]]
[[pl:Dzik]]
[[pt:Javali]]
[[ro:Mistreț]]
[[ru:Кабан]]
[[sah:Тороху]]
[[sc:Porcabru]]
[[scn:Cigniali]]
[[sh:Divlja svinja]]
[[si:වල් ඌරා]]
[[simple:Wild boar]]
[[sk:Diviak lesný]]
[[sl:Divja svinja]]
[[sq:Derri i egër]]
[[sr:Divlja svinja]]
[[sv:Vildsvin]]
[[ta:காட்டுப்பன்றி]]
[[th:หมูป่า]]
[[tl:Sus scrofa]]
[[tr:Bayağı yaban domuzu]]
[[udm:Кырпарсь]]
[[uk:Свиня дика]]
[[uz:Toʻngʻiz]]
[[vec:Sengiałe]]
[[vep:Mecsiga]]
[[vi:Lợn rừng]]
[[vls:Wild zwyn]]
[[wa:Singlé]]
[[yo:Akọ ẹlẹ́dẹ̀]]
[[zh:野豬]]
[[zh-min-nan:Soaⁿ-ti]]
[[zh-yue:野豬]]

19:06, 2013 ж. наурыздың 11 кезіндегі нұсқа

Жабайы шошқа
Қазбалық ауқымы: Early Pleistocene – Recent

Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Жұптұяқтылар
Тұқымдасы: Suidae
Тегі: Sus
Түрі: S. scrofa
Екі-есімді атауы
Sus scrofa
Linnaeus, 1758

Жабайы шошқа, қабан, доңыз (лат. Sus scrofa) – сүтқоректілер класының жұптұяқтылар отрядына жататын жануар. Қызылорда облысының қамыс-құрақты қопалар мен батпақты жерлерінде, өзен аңғарларында көп кездеседі. Денесі ірі, екі бүйірі қысыңқы, мойыны жуан, басы сүйір, тұмсығы конус тәрізді көлденеңнен кесілген болып келеді. Ұшында жұп тұяғы бар, аяғы мықты, екеуі жақсы жетілген төрт саусағы болады. Құлағы үлкен және жалпақ, көзі кішкентай, танауы таңқы. Денесін қалың қылшық басқан. Аталығының арқасында жалы болады. Жыныстық жағынан 18 – 20 айда жетіледі. Күйлеуге түсуі тамыздың ортасынан желтоқсанға дейін созылады. Аналығы (мегежіні) 4 – 10 торай туады. Тістері көп, бұдырлы. Қарыны жіктелмеген, күйіс қайтармайды. Қорек таңдамайтын жануар, топырақты қазып құрт-құмырсқа, өсімдік тамырлары, ұлулар және ұсақ тышқандармен қоректенеді. Доңыз – кәсіптік маңызы бар аң, еті, терісі, қылшығы пайдаланылады. Орта есеппен әр Доңыз 50 кг ет, 10 кг май, 250 дм2 тері және 0,5 кг қылшық береді.[1]

Қабан Солүстік Африка мен Еуразияда таралған, ТМД аймағында, Балтика жағалауынан Қиыр Шығысқа дейін кездеседі. Аталықтарының азу тістері өте ірі және жоғары, сыртқа қарай қайқы. Денесін ірі қылтан қаптаған. Ересек қабан шошқаларынын түсі коңыр, торайларының терісінде ұзынан орналасқан ақ жолақтары бар. Ірі қабандардың ұзындығы 2 м, салмағы 300 кг. Топтасып өмір сүреді. Күйлеу кезінде, жекелей тіршілік етеді. Орташа 4-6 торай табады. Үй шошқасының арғы тегі. Кәсіпшілік жануар.[2]

Пайдаланылған әдебиеттер

  1. Қазақ энциклопедиясы
  2. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3


Үлгі:Link FA Үлгі:Link FA