Маржан полиптері

Сегізсәулелі маржан құрылысы.

Маржан Полиптері (Anthozoa) – омыртқасыз жануарлардың ішекқуыстылар типінің бір класы. Маржан полиптері 5 класс тармағына бөлінеді, оның үшеуі жойылып кеткен, екеуі:

• сегіз сәулелі маржандар (Octocorallіa)
  

және

• алты сәулелі маржандар (Hexacorallіa).
  

6000 түрі белгілі. Қаңқасы барлары топтанып тіршілік етеді. Ал жеке М. п-нде қаңқа болмайды, олардың денесі цилиндр тәрізді, төм. жағы жалпайып табанға айналған, табанымен су астындағы грунтқа бекиді. Табанының қарама-қарсы жақ ұшында ұзын жіңішке қармалауыш шоғырларымен (6 не 8 сәулелі) қоршалған ауыз қуысы бар. Көбінесе планктонмен қоректенеді. М. п. жынысты да, жыныссыз да түрде көбейе береді. Дернәсілі планула ауыз тесігі арқылы аналық полиптан бөлініп шығып, біраз уақыт суда жүзіп жүргеннен кейін су астында субстратқа орнығып, ересек түріне айналады. Жыныссыз көбеюі бүршіктену арқылы жүреді. Полиптің денесінде бүршік пайда болады да, оның ұшында жаңа қармалауыштардың бастамасы түзіледі, бірақ аналық дарабастан бөлінбей көбейе береді. Кейбір жеке тіршілік ететін актиниялар көлденең және ұзына бойына бөліну арқылы көбейеді. М. п-нің көпшілігі дара жыныстылар, түрленбей дамиды, тек полип пішінді болады (қ. Гидроидтар). "Атлант", "Үнді", "Тынық" мұхиттарының тропиктік аймағында риф құрушы мадрепор маржандары (6 сәулелі маржандар) кең таралған. Бұл маржандар тұзд. 3,5ү болатын, темп-расы 20С-тан төмендемейтін, таза оттекке бай теңіз суында ғана (50 м-ге дейінгі тереңдікте) тіршілік ете алады. "Маржан рифтерінің" арасындағы жануарлар (балық, моллюск, шаянтәрізділер, т.б.) мен өсімдіктер (балдырлар) бірігіп, біртұтас ерекше бірлестік немесе биоценоз құрайды. Б. Минсаринова