McDonald's

Үлгі:Infobox Company McDonalds: өз тұтынушыларына арналған үлкен спектрлі қызмет

Көпшілік адамдардың ойынша, McDonalds ірі бренд болып қалады. McDonalds сияқты саудалық маркалар адамдардан тез танылмайды. McDonalds логотипінің алтынмен әріптері әгілі символ бола бастайды. Бұл қызығушылықты туғызады. Қазіргі танда әлем бойынша бұл компанияның 80000 астам дәмханалары бар.

Компания имиджіне үлкен әсерін шенеуніктер, антиглоболистер, заңгерлер, жас ересектердің семіріп кетуін ойлайтын ата-аналар, осы себептен бренд банкротқа ұшырауы мүмкін екені құпия емес. Осының бәрі салдар. Осыны білу үшін McDonalds-тің бүгінгі тандағы жетістіктеріне қалай жеткенін анықтау керек.

1948 ж. ағайынды, Дик және Морис МакДональд Сан-Бернардиода (Калифорния) жаңа пісірілген гамбургерлерді сататын дәмхана ашты. Ағайындар өздерінің клиенттерінің тез әрі жеңіл тағамды керек ететінін жақсы білген. Гамбургерлер, солодтан жасалған сусындар және қуырылған тағамдар басты ұсыныста болды. Алтын әріптерден жазылған саудалық маркасы дәмханалардың жақында орналасқын МакДональд отбасы ойластырған, брендтің имиджіне үлкен роль атқарар еді.

Уақыт өте олардың бизнесі үлкейді және де ағайындылар Калифорнияда да 7 дәмхана аты. 1954 ж. McDonalds шағын дәмханалар жүйесі Рэй Крокты қызықтыра бастады. Крок сүт өнімдерін сататын теңізші болған. Оның McDonalds-ті сатып алуға ақшасы жеткілікті болды.

McDonalds-тің қандай жолмен аса өріге айналғанын түсіну үшін, Рэй Кроктың қандай адам екенін түсіну керек. Крок ақшаны және оны жұмсауды ұнататын адам болған. Кейде оның пресс конференцияларда өзін соңғы иемденген заттарын, яғни, қайық, араб желісін және де фермерлердің мүйізді ірі қараларын мқтағысы келетін. Қысқасы, ол өз бәсекелестеріне өте агрессивті болды. Бірде ол-«Егерде мен бәсекелестің батып бара жатқанын көрсем, онда мен оның тамағына тірі ызаланған атты салар едім»-деп мойындады.

Крок, әрине, бизнесте қабілеттілікті иемденді. Әр ыңғайлы кезде ол Фордтың өнеркәсібіне сүйенді. Крок сәттіліктің бір ғана формуласына сүйімді болды, ол «Сапа-клиентке ұсынылатын қызтеттің тазалығында» деп есептеген. 1967 жылдан бастап Крок әлем бойынша халықаралық дәмханалар жүйесін ашты. Сөйтіп өзінің жергілікті бәсекелестерін озды. 1990 ж. McDonalds көптеген мемлекеттерде үйреншіті көрініске айналды. McDonalds бренді тіпті Мәскеуде де бар, адамдар бұл компанияның дәмханасында тамақтану үшін үлкен кезекте тұрады.

Әлем бойынша кеңейтілгеннен соң Крок және оның көмекшілері өздерінің өндірісінің төмендеуін байқады. Әрі қарай не істеукеректігін ойластырды. 1990 ж. бренд үшін сынақтан өту жылы болды. Компанияның географиялық кенеюі енді мүмкін болмағандықтан, басшылық менюіндегі ассортиментті кеңейтуді шешті. Алғашында компания менюінде 11 тағам кіретін. 1990 ж. ол тағам саны 70 дейін өсті және де клиентке қалаған тағамын таңдау үшін 20 минут берілді.

Келесі бір ауыртпашылық-ол АҚШ-та жергілікті семіздіктің дамуы байқалды. Сол уақытта менюдің әр түрлілігіне байланысты McDonalds-ке келушілер саны жоғарлады. Фирмалық жүйеге дәмді тағамдану үшін келген клиенттер, енді сот арқылы компанияға салмақтарының жоғарылауы жөнінде компанияға шағыт түсіре бастады. Қазіргі таңда семіздік халықаралық кризиске айналды. Халықаралық денсаулық сақтау ұйымдары айтуы бойынша, семіздік планета бойынша жас ұрпақтың ең басты мәселесі және олардың денсаулығының төмендеуіне әкеледі, ол батыс елдері бұл тізімде ең бірінші тұр.

McDonalds семіздік жөніндегі дебат талқылады. Компанияның тағамдарын жеміс майында дайындауын тоқтағанын сынады. Кейін компанияны балаларға жарнамалауды және оның жарнамалық белгісін мектеп тауары қосуы жөнінде айыптады.

Алайда ең бастысы McDonalds компаниясын оның сатылымдағы тағамдарының үлкен көлемі үшін айыптады. Тағамның бұндай көлемі жөніндегі ой компанияның басшыларының бірі Дэвид Валлерштайнға бастапқысынан жатқызылды. Грег Кристер өзінің «Толық адамдар әлемі» кітабында тағамдардың ауқымды көлемінің себебін түсіндіреді. 1970 ж. ортасынан бастап McDonalds (компаниясында жұмыс істей бастап, Валлерштайн үлкен мәселемен қақтығысты: клиенттер өз қалтасының қарқысын жиі есептей бастап, дәмханаларға анда-санда келе бастады. Ең сарақысы, дәмханаға келген кезде клиент кішігірім соса-cola сусыны мен гамбургер, немесе кейде тек гамбургер сатып алатын. Соның салдарынан ешқандай таза табыс болмайтын. Қандай жолмен клиенттерге қымбат тағамдарды алғызуға болатын. Тағамдарды үлкен көлемді пакеттегі жартылай фабрикаттарды алғашында болды. Ф. Лованың «McDonalds қақпасының арғы жақ өмірі» кітабында екі ойдың түсініспеушілік жолында жазды. Крок бұл ойдын мәнін мүлдем түсінбеді. «Егерде, адамдар үлкен көлемде тағамдарды жегісі келсе, олар 2 пакет сатып алуы блады» деді. Валлерштайн бұл сұраққа «Рэй, ол 2 пакет жегісі келмейді, себебі олар жалмазар болып көрінісі келмейді» деп жауап берді. Алайда Кроктың бұл ойға деген күмәні тоқтаған жоқ. Валлеоштайн өз ұсынысы бойынша тұтынушы-мінез құлқына зерттеу жүргізгенде ғана.

Крок бұл стратегияның тиімдігіне көзі жетіп, компания кірісі қайта жоғарылай бастады. Біржағынан компанияның суперкөлемді тағамдары жақсы табыс екінші жағынан McDonalds тағамдары пайдалы емес, тек ақша табу үшін жұмыс ұстейтін компанияға айналды.

Крок американдықтардың көпшілігі cиыр етін жақсы көретініне сенімді болды. Мүмкін алайда АҚШ-та және де әлем бойынша вегетариандық тағамның пайдасы жөнінде ой қалыптсаты.

Гарвардтың бизнес-мектептің профессоры Дэвид Аптон ВВС-дің Money Programme-ге: «Компанияның өзінің көлемі шегіне жетті. Әрі қарай жаңа жаңалықтар ашуы мүмкін емес.» деген ұсыныс берді.

Interbrand-ң басшысы Рита Клифтон: «Егерде ең күшті гамбургерді өндіруде жаңа өзгеріс енгізбесе, компания құлдырауға ұшырайды» деп есептейді.

Гамбургерді дайындаудан тыс шығу оңай емес. McDonalds крмпаниясы инновацияларды ендірумен ешқашан айналыспаған. Вегеториандық пайдалы тағамды дайындау мүмкіндігі компанияға ешқандай нәтиже әкелмеді. Компанияның жағымсыз істерінің бірі қоршаған ортаның брендті теріс қабылдаумен болды. Бұл іс-әрекет McLidel Trial компаниясымен антиглоболистер қатысуымен өршікті. Сонымен қатар бәсекелестін мәселесі қарастырылады. Көптеген жылдар бойы McDonalds-тің ең басты бәсекелесі болып Burger King компаниясы болып табылады. Қазіргі танда компания үшін бәсеке проблемасы басқаша көрініс табады. Профессор Дэвид Аптонның айтуы бойынша «McDonalds компаниясы модернизацияны жүогізгенге дейін басқа адамдар тез орындайды». Профессордың басқа адамдар ойымен Subway брендін мысал етті. Ол кезде бұл бренд әрі пайдалы тағамды дайындау үшін үлкен имиджде болатын. Көптеген эксперттің ойынша сэндвичті дайындау жүйелері McDonalds басты қауіпі болып табылады. Бұған қарамастан McDonalds-та Еуропадағы өзінің бәсекелестерін озу үшін жаңа тактика ойластырды. Мысалы: компания 2000-нан астам дәмханаларын ашуға тырысады. Компания өзінің бәсекелестерін қарастыра отырып, қазіргі танда компанияның болашағын алдын-ала болжау қиын. Егер, мысалы компания өзінің менюін өзгертпей өздерінін клиенттерін олардың тағамдарының пайдалы екендігі жөнінде акция жүргізсе, онда болашақта олар халыққа сапасыз тағамдарды таратуын имиджіне ие болады. Мұндай жолмен темекі өнімін өндіретін ірі Philip Morris компаниясы жұмыс істей бастады. XXI ғасырда өмір сүру үшін компанияларға әртүрлі жаңартуларды еңгізу керектілігін көпшілік қолдайды. Басқада сияқты McDonalds өзінің сәтті өсуінің арқасында құрбаны болды. Бірде Кроктың байқауы бойынша: «Дамып келе жатқан кезде сіз өсесіз, піскіп-жетілгеннен кейін, шірисіз». Бұл байқау McDonalds үшін анық болып отырады.

Сәттілік құпиясы

Фамильярдық. Фамильярдық талқылау туғызады, бірақ-ол да ыңғайлылыққа айналуы мүмкін. McDonalds табысқа қол жетуі адамдар, компаниядан не күтуі керектігін анық білетін: сервис пен дәмханалар тазалығы.

Мақтаныш. Крок өз компаниясымен де, оны қалай құрылысынан да мақтан тұтатын.Ол жайлы: «Гамбургерлерге деген әдемілікті байқау үшін адамның ақыл-ойы, қабілеті жоғары болу керек».

Көздегенінен қайтпаушылық. Крок ешқашан амбициясын жоғалтқан емес. Өзі айтқанынан қайтпаушылық пен белгілі бір мәселелерді қабылдай білу қабілетті Крокты әрқашан да күштілік қасиетке әкеледі.

Қысқаша бағдарлама: Сайт:www.mcdonalds.com Құрылу мерзімі: 1954 ж. Шығарушы мемлекет: АҚШ. Компанияның тауарлы-экономикалық McDonalds-әлемдегі алдыңғы қатарлы бөлшектеп сатудағы кәсіпорынның бірі. Компанияның әлемнің 119 мемлекеттерінде 30000 астам дәмханалар бар. Күніне McDonalds 47 миллионнан астам адамдарға қызмет көрсетеді.