Жаркент: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 9 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2231416 (translate me)
ш clean up, replaced: Cities of Kazakhstan → Қазақстан қалалары using AWB
47-жол: 47-жол:
|сайт тілі 2 = ru
|сайт тілі 2 = ru
}}
}}
'''Жаркент''' — қала, [[Алматы облысы]] [[Панфилов ауданы|Панфилов ауданының]] орталығы (1928 жылдан). Облыс орталығы — [[Талдықорған]] қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 289 км, [[Алматы]] қалысынан солтүстік-шығысқа қарай 331 км жерде, Іле өзені аңғарында, [[Жетісу]] (Жоңғар) [[Алатау|Алатауынан]] бастау алатын [[Үсек]] (Өсек) өзенінің сол жағалауындағы бұта, шіліктал аралас бетеге, сұлыбас, сарсазан, т.б. әр түрлі астық тұқымдасты шөптер өскен қоңыр, шалғын топырақты жазықта орналасқан. Тұрғыны 32,7 мың адам (1999). [[Ш.Уәлиханов]] 1856 жылы “''Шығыс Түркістанға саяхат күнделігі''” атты еңбегінде, қазіргі Жаркент өңірінде болған кезін суреттей келе, “''Үсек өзенінің жағасында аялдауға лаж болмады. Шынында да айналасында құм мен тас, тым болмаса бір шөп болсашы, үй тіккендей таза орынның өзін төңіректі барлап, қанша іздесек те таба алмадық''”, — деп жазған. Шоқан өткен осы жерде 1882 жылы Жаркент тің іргесі қаланған. 1891 жылы қала болды. Бастапқыда, негізінен, ұсақ қолөнершілер мен сауда-саттық қаласы болған, 1928 жылдан аудан орталығы. Осы кезде жаңа кәсіпорындар ашылып, құрылыстар салына бастады. Қала 1942 — 1992 жылы аралығында [[Кеңес Одағы|Кеңес Одағының]] батыры [[Иван Васильевич Панфилов|И.В.Панфиловтың]] есімімен аталды. Жаркентте құрылыс зауыты, нан, ет, тұрмыстық қажетін өтеу комбинаттары, тігін фабрикасы, т.б. кәсіпорындар жұмыс істейді. Қалада 7 орта мектеп, пед. мектеп, (республикадағы алғашқы оқу орындарының бірі, 1929 жылы ашылған), [[мешіт]], 2 [[кинотеатр]], 3 [[кітапхана]], мәдениет үйі, 3 клуб, аурухана, емхана, стадион, автостанса, ірі сауда орталығы, т.б. мекемелер бар (1999). 1979 жылы сәулет өнерінің музейі ашылды. Жаркент арқылы [[Алматы — Қорғас — Үрімші]] автомагистралі өтеді. <ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
'''Жаркент''' — қала, [[Алматы облысы]] [[Панфилов ауданы]]ның орталығы (1928 жылдан). Облыс орталығы — [[Талдықорған]] қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 289 км, [[Алматы]] қалысынан солтүстік-шығысқа қарай 331 км жерде, Іле өзені аңғарында, [[Жетісу]] (Жоңғар) [[Алатау]]ынан бастау алатын [[Үсек]] (Өсек) өзенінің сол жағалауындағы бұта, шіліктал аралас бетеге, сұлыбас, сарсазан, т.б. әр түрлі астық тұқымдасты шөптер өскен қоңыр, шалғын топырақты жазықта орналасқан. Тұрғыны 32,7 мың адам (1999). [[Ш.Уәлиханов]] 1856 жылы “''Шығыс Түркістанға саяхат күнделігі''” атты еңбегінде, қазіргі Жаркент өңірінде болған кезін суреттей келе, “''Үсек өзенінің жағасында аялдауға лаж болмады. Шынында да айналасында құм мен тас, тым болмаса бір шөп болсашы, үй тіккендей таза орынның өзін төңіректі барлап, қанша іздесек те таба алмадық''”, — деп жазған. Шоқан өткен осы жерде 1882 жылы Жаркент тің іргесі қаланған. 1891 жылы қала болды. Бастапқыда, негізінен, ұсақ қолөнершілер мен сауда-саттық қаласы болған, 1928 жылдан аудан орталығы. Осы кезде жаңа кәсіпорындар ашылып, құрылыстар салына бастады. Қала 1942 — 1992 жылы аралығында [[Кеңес Одағы]]ның батыры [[Иван Васильевич Панфилов|И.В.Панфиловтың]] есімімен аталды. Жаркентте құрылыс зауыты, нан, ет, тұрмыстық қажетін өтеу комбинаттары, тігін фабрикасы, т.б. кәсіпорындар жұмыс істейді. Қалада 7 орта мектеп, пед. мектеп, (республикадағы алғашқы оқу орындарының бірі, 1929 жылы ашылған), [[мешіт]], 2 [[кинотеатр]], 3 [[кітапхана]], мәдениет үйі, 3 клуб, аурухана, емхана, стадион, автостанса, ірі сауда орталығы, т.б. мекемелер бар (1999). 1979 жылы сәулет өнерінің музейі ашылды. Жаркент арқылы [[Алматы — Қорғас — Үрімші]] автомагистралі өтеді.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
<references/>
<references/>

{{stub}}
{{wikify}}
{{wikify}}
{{Қазақстан қалалары}}
{{Cities of Kazakhstan}}
{{Алматы облысы}}
{{Алматы облысы}}

[[Санат:Қазақстан қалалары]]
[[Санат:Қазақстан қалалары]]
[[Санат:Алматы облысы]]
[[Санат:Алматы облысы]]


{{stub}}

22:18, 2013 ж. сәуірдің 25 кезіндегі нұсқа

Қала
Жаркент
Елтаңбасы
Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел

 Қазақстан

Облысы

Алматы облысы

Тарихы мен географиясы
Координаттары

44°10′ с. е. 80°00′ ш. б. / 44.167° с. е. 80.000° ш. б. / 44.167; 80.000 (G) (O) (Я)Координаттар: 44°10′ с. е. 80°00′ ш. б. / 44.167° с. е. 80.000° ш. б. / 44.167; 80.000 (G) (O) (Я)

Уақыт белдеуі

UTC+5:00

Тұрғындары
Тұрғыны

43 184[1] адам (2010)

Сандық идентификаторлары
Автомобиль коды

02

Жаркент картада
Жаркент
Жаркент

Жаркент — қала, Алматы облысы Панфилов ауданының орталығы (1928 жылдан). Облыс орталығы — Талдықорған қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 289 км, Алматы қалысынан солтүстік-шығысқа қарай 331 км жерде, Іле өзені аңғарында, Жетісу (Жоңғар) Алатауынан бастау алатын Үсек (Өсек) өзенінің сол жағалауындағы бұта, шіліктал аралас бетеге, сұлыбас, сарсазан, т.б. әр түрлі астық тұқымдасты шөптер өскен қоңыр, шалғын топырақты жазықта орналасқан. Тұрғыны 32,7 мың адам (1999). Ш.Уәлиханов 1856 жылы “Шығыс Түркістанға саяхат күнделігі” атты еңбегінде, қазіргі Жаркент өңірінде болған кезін суреттей келе, “Үсек өзенінің жағасында аялдауға лаж болмады. Шынында да айналасында құм мен тас, тым болмаса бір шөп болсашы, үй тіккендей таза орынның өзін төңіректі барлап, қанша іздесек те таба алмадық”, — деп жазған. Шоқан өткен осы жерде 1882 жылы Жаркент тің іргесі қаланған. 1891 жылы қала болды. Бастапқыда, негізінен, ұсақ қолөнершілер мен сауда-саттық қаласы болған, 1928 жылдан аудан орталығы. Осы кезде жаңа кәсіпорындар ашылып, құрылыстар салына бастады. Қала 1942 — 1992 жылы аралығында Кеңес Одағының батыры И.В.Панфиловтың есімімен аталды. Жаркентте құрылыс зауыты, нан, ет, тұрмыстық қажетін өтеу комбинаттары, тігін фабрикасы, т.б. кәсіпорындар жұмыс істейді. Қалада 7 орта мектеп, пед. мектеп, (республикадағы алғашқы оқу орындарының бірі, 1929 жылы ашылған), мешіт, 2 кинотеатр, 3 кітапхана, мәдениет үйі, 3 клуб, аурухана, емхана, стадион, автостанса, ірі сауда орталығы, т.б. мекемелер бар (1999). 1979 жылы сәулет өнерінің музейі ашылды. Жаркент арқылы Алматы — Қорғас — Үрімші автомагистралі өтеді.[2]

Пайдаланылған әдебиеттер

  1. ҚР елді мекендерінің тұрғындар саны
  2. “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9