Юкатан түбегі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
ш Bot: Migrating 55 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q130978 (translate me)
ш Batyrbek.kz Юкатан Түбегі бетін Юкатан түбегі бетіне жылжытты
(Айырмашылық жоқ)

00:40, 2013 ж. мамырдың 19 кезіндегі нұсқа

Юкатан түбегі

Юкатан Түбегі, Орталық Америкадағы Мексика шығанағы мен Кариб теңізінің аралығында. Көпшілік бөлігі Мексикада (Юкатан штаты), оңтүстік-шығыс бөлігі Гватемала мен Белизге қарайды. Юкатан түбегі Орталық Америка мойнағындағы құрлықтың ең енді өңірін құрайды. Мұнда Атлант мұхиты мен Тынық мұхитты бөліп жатқан құрлықтың ені 860 км-ге жетеді. Ауданы 180 мың км шамасында. Жер беті негізінен ойпатты, тек оңтүстік-шығысы ғана аласа таулы (Майя тауы, 1122 м). Түбек оңтүстігіндегі Мексика Кордильерасының жалғасы болып табылатын Сьерра-Мадре тауларымен қоса тектоникалық тұрғыдан жас қозғалмалы алапқа жатады. Жерсілкіну жиі қайталанады. Жер бетіне неоген әктастары кең көлемде шығып жатады. Соған орай ылғалды климат жағдайында карст жер бедері пішіндері кең тараған. Мексика шығанағына қараған солтүстік және батыс жағалары аласа, лагуна сипатты. Кариб теңізіне қараған жағасы жарқабақты, маржан кемертастарымен жиектелген. Климаты тропиктік пассаттық, ыстық. Жыл бойы температура бірқалыпты. Ең салқын ай мен ең ең ыстық айлардың орташа температураларының айырмасы 3 – 5С. Жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстігінде 500 мм-ден, оңтүстігінде 2000 мм-ге дейін. Карст құбылысының кең таралуына байланысты беткі ағыс дамымаған. Жауын-шашын мол түсуіне қарамастан су тапшы. Орталығы мен оңтүстігінде еуропалықтар келгенге дейін мәңгі жасыл тропиктік орман өскен. Қазіргі кезде көп жерде олардың орнын цитрус плантациялары басқан. Солтүстігінде ксерофитті бұталар мен сирек ормандар таралған. [1]

Пайдаланылған әдебиеттер:

  1. Қазақ энциклопедиясы, 10 - том