Метан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш бот: хорошая статья bs:Metan; косметические изменения |
|||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[ |
[[Сурет:Methane-2D-dimensions.svg|thumb|250px| Метан]] |
||
'''Метан''' ({{lang-la|Methanum}}) - [[Газ]] түріндегі [[көмірсутек]] ''СН<sub>4</sub>'', метанды немесе [[парафинді көмірсутектер]]і тізбегінің алғашқы мүшесі. <ref name=s1>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. 2000. — 328 бет.</ref> |
'''Метан''' ({{lang-la|Methanum}}) - [[Газ]] түріндегі [[көмірсутек]] ''СН<sub>4</sub>'', метанды немесе [[парафинді көмірсутектер]]і тізбегінің алғашқы мүшесі. <ref name=s1>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. 2000. — 328 бет.</ref> |
||
==Жалпы мәліметтер== |
== Жалпы мәліметтер == |
||
Қайнау температурасы — ''161,6 °С'', 1 литр метанның қалыпты жағдайындағы (''Т = 0 °С, Р = 760 мм'') массасы ''0,7168'' г. Метан биологиялық процестер нәтижесінде (''батпақ газы''), шірінділі көмірдің және органикалық заттарға тән өзге де шірінді түрлерінің метаморфтың өзгерістері жағдайында қалыптасқан [[көмірсутек]]ті газдардың ең басты құрамбөлшегі.<ref name=s1>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. 2000. — 328 бет.</ref> |
Қайнау температурасы — ''161,6 °С'', 1 литр метанның қалыпты жағдайындағы (''Т = 0 °С, Р = 760 мм'') массасы ''0,7168'' г. Метан биологиялық процестер нәтижесінде (''батпақ газы''), шірінділі көмірдің және органикалық заттарға тән өзге де шірінді түрлерінің метаморфтың өзгерістері жағдайында қалыптасқан [[көмірсутек]]ті газдардың ең басты құрамбөлшегі.<ref name=s1>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. 2000. — 328 бет.</ref> |
||
| 11-жол: | 11-жол: | ||
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0 </ref><ref> Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7 </ref> |
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0 </ref><ref> Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7 </ref> |
||
==Пайдаланған әдебиет== |
== Пайдаланған әдебиет == |
||
<references/> |
<references/> |
||
{{stub}} |
{{stub}} |
||
{{wikify}} |
{{wikify}} |
||
[[Санат:Газдар]] |
[[Санат:Газдар]] |
||
[[Санат:Алкандар]] |
[[Санат:Алкандар]] |
||
{{Link GA|bs}} |
|||
01:51, 2014 ж. ақпанның 5 кезіндегі нұсқа
Метан (лат. Methanum) - Газ түріндегі көмірсутек СН4, метанды немесе парафинді көмірсутектері тізбегінің алғашқы мүшесі. [1]
Жалпы мәліметтер
Қайнау температурасы — 161,6 °С, 1 литр метанның қалыпты жағдайындағы (Т = 0 °С, Р = 760 мм) массасы 0,7168 г. Метан биологиялық процестер нәтижесінде (батпақ газы), шірінділі көмірдің және органикалық заттарға тән өзге де шірінді түрлерінің метаморфтың өзгерістері жағдайында қалыптасқан көмірсутекті газдардың ең басты құрамбөлшегі.[1]
Спиртте, эфирде және суда ериді, ауамен қауіпті қосылыстар түзеді және түссіз жалынмен жанады. Метан табиғи (97 – 99%), мұнайға серіктес (31 – 90%) және кен (34 – 40%) газдарының негізгі құраушысы. Ол шектелген ауа жағдайында (батпақ газы, суарылатын алқаптағы газ) метан түзетін бактериялар әсерінен органикалық заттар шірігенде пайда болады. Сатурн және Юпитер атмосферасы Метаннан тұрады. Метан мұнай және мұнай өнімдерін термоиялық өңдегенде, тас көмірлерді кокстегенде және гидрлегенде түзіледі. Лабароторияда натрий ацетатын сілтімен балқыту, алюминий карбидіне сумен әсер ету арқылы алады. Метан синтез-газ, ацетилен, көгерткіш қышқыл, метил және метиленхлорид, хлороформ, техникалық көміртектер алуда қолданылады. Табиғи газ құрамындағы метанды отын ретінде пайдаланады. Метанның әлсіз есірткілік әсері бар.[2][3]
Пайдаланған әдебиет
- ↑ a b Мұнай және газ геологиясы терминдерінің, орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов. 2000. — 328 бет.
- ↑ О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0
- ↑ Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |