Кеуел: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Навигацияға өту
Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Arystanbek (талқылау | үлесі) Cat-a-lot: Moving from Category:Шаңырақ to Category:Тұрмыс |
||
| 31-жол: | 31-жол: | ||
[[Санат:Өсімдіктер]] |
[[Санат:Өсімдіктер]] |
||
[[Санат:Үй-тұрмысы]] |
[[Санат:Үй-тұрмысы]] |
||
[[Санат: |
[[Санат:Тұрмыс]] |
||
10:32, 2014 ж. ақпанның 10 кезіндегі нұсқа
Кеуел (лат. Capparis spinosa)[1] – көп жылдық, кеуелдер тұқымдасына жататын шөп тектес, жартылай бұталы өсімдік.
Сипаты
- Сабағы жайыла өседі.
- Тамыр жүйесі өте қуатты.
- Жапырақтары онша үлкен емес, эллипс тәрізді, кезектесіп орналасқан, сағақтарының түбінде тікенектері бар.
- Гүлдері ірі, ақ түсті, гүл сабақтары ұзын, жапырақтарының қуысында бір-бірден орналасқан. Гүл тостағаншасы төрт қалақшадан, гүл тәжі төрт гүл жапырақшасынан тұрады.
- Жемісі сопақша келген, етті, көп тұқымды, қауашақ секілді жидек. Жемісі сырт жағынан қарағанда жасыл түсті, ал ішкі жағынан - қызыл түсті. Дәмі қарбыздың дәміне ұқсайды. Піскен жемісін жеуге болады. Жемісінің құрамында белоктық заттар, тұқымында май көп. Гүлінен ара бал жинайды.
- Тұқымы арқылы көбейеді, жәндіктермен тозаңданады, құстармен, кейбір сүтқоректілермен (борсық, кірпі, тағы басқа) тарайды.
- Мамыр айынан бастап күзге дейін гүлдейді. Ірі ақ гүлдері алыстан көз тартады.
- Жер шарында кең тараған. Тропиктік және субтропиктік аймақтарда кездесетін 250 – 300 түрі белгілі. Қазақстанда Жетісу, Іле Алатауының, Қаратаудың, Батыс Тянь-Шаньның сазды, қиыршықтасты, шөлді, сортаң жерлерінде кездеседі. [2][3]
Емдік қасиеті
- Жемісінің құрамында 12% -ке дейін қант, 18% -ке дейін белок, эфир майлары, 0,32% рутин, 150мг аскорбин қышқылы, 25-36% -ке жуық тамақ орнына пайдалануға жарайтын майлар, тамырында каппаридин деген глюкозид бар.
- Кеуелдің тамырын дәрі ретінде қолдану ертедегі араб медицинасынан Орта Азия халықтары медицинасына ауысқан.
- Бұл өсімдіктің тамырын бруцеллезге, ревматизмге қарсы және жүйке жүйесін тыныштандыру үшін, тістің ауырғанын, жарақаттарды емдеу үшін пайдаланады.
- Қазақтың халық медицинасында кеуелдің тамырын радикулитті емдеу үшін бірден бір бағалы дәрі ретінде қолданады.
- Өсімдіктің тамырымен бауырды және талақ ауруларын, сары ауруды емдейді.
- Жапырақтары мен бұтақтарын қант диабетін, ал тұқымын бас ауруларын емдеу үшін қолданады.
- Өсімдіктің жемісімен жемсау ауруын, ал оның қайнатындысымен геморройды, тіс ауруларын емдейді.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- ↑ Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы
- ↑ Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9
.