Есіл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш clean up and re-categorisation per CFD using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
6-жол: 6-жол:
|сурет ені =
|сурет ені =
|сурет атауы = Есіл өзені, Астана
|сурет атауы = Есіл өзені, Астана
|карта = Есіл (Есіл).PNG
|карта = Ишим (Есіл).PNG
|карта ені = 300
|карта ені = 300
|карта атауы =
|карта атауы =
21-жол: 21-жол:
|s_lon_dir = E|s_lon_deg = 72|s_lon_min = 14|s_lon_sec =
|s_lon_dir = E|s_lon_deg = 72|s_lon_min = 14|s_lon_sec =
|сағасы = [[Ертіс өзені]]
|сағасы = [[Ертіс өзені]]
|сағасының орны = Усть-Есіл
|сағасының орны = Усть-Ишим
|сағасының биіктігі =
|сағасының биіктігі =
|m_lat_dir = N |m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53
|m_lat_dir = N |m_lat_deg = 57|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53

17:34, 2014 ж. ақпанның 20 кезіндегі нұсқа

 Басқа мағыналар үшін Есіл деген бетті қараңыз.
Есіл
Есіл өзені, Астана
Есіл өзені, Астана
Сипаттамасы
Ұзындығы 2450 км
Су алабының
ауданы
177 000 км²
Су алабы Солтүстік Мұзды Мұхит
Өзендердің
су алабы
Ертіс өзені, Обь өзені
Су шығыны 56,3 м³/с
Су ағысы
Бастауы Нияз тауы
 • Координаттары 50°48′ с. е. 72°14′ ш. б. / 50.800° с. е. 72.233° ш. б. / 50.800; 72.233 (G) (O) (Я) (T)
Сағасы Ертіс өзені
 • Орналасқан жері Усть-Ишим
 • Координаттары 57°41′53″ с. е. 71°11′51″ ш. б. / 57.69806° с. е. 71.19750° ш. б. / 57.69806; 71.19750 (G) (O) (Я)Координаттар: 57°41′53″ с. е. 71°11′51″ ш. б. / 57.69806° с. е. 71.19750° ш. б. / 57.69806; 71.19750 (G) (O) (Я) (T)
Орналасуы
Ел Қазақстан
Ресей
Ортаққордағы санаты: Есіл

Есіл - Ертіс өзенінің сол саласы, Обь өзен жүйесіне жатады. Ақмола, Солтүстік Қазақстан облыстары және Ресейдің Түмен, Омбы облыстары жерімен ағады.

Географиясы

Петропавл гидроторабы, Петропавл қаласы

Бастауын Сарыарқадағы Нияз тауы етегінен алып (560 м биіктіктен), Ертіс өзеніне сол жағынан құяды. Ұзындығы 2450 км (Қазақстандағы ұзындығы 1400 км). Дүние жүзінде екінші реттегі ең ұзын сала саналады. Су жиналатын алабы 177 мың км². Өзеннің бастауынан сағасына дейінгі құлау еңістігі 513 м, әр 1 км-дегі еңістігі 21 см.

Гидрологиясы

Өзен негізінен қар суымен (80%-дайы) толығады. Көктемде су деңгейі көтеріліп (ең жоғарғы деңгейі сәуірдің үшінші онкүндігінде байқалады), су тасқыны болып тұрады. Шілденің ортасында су деңгейі төмендеп, үшінші онкүндігінің басында сабасына түседі. Су мол жылдары Петропавл бөгені бьефіндегі нөлдік график деңгейінен 10-11 м жоғары көтеріледі.

Есіл суын бақылау кезінде 1937 ж. оның арнасы құрғап қалғаны тіркелген. Ал 1936-1939 және 1986 ж. түбіне дейін қатып қалған. Өзеннің орташа жылдық ағымы 2,5 км³. Мұз қату қарашаның екінші жартысында басталады да оның ұзақтығы 5 айға созылады.

Есіл минералдылығы жоғары өзендерге жатады. Оған негізгі себеп - оның су жинайтын алабының құрғақ өңірде жатуынан және жер асты суларының тұздылығы саналады. Жалпы минералдануы 500-800 мг/л, сабасының төменгі кезінде 1200 мг/л-ге жетеді. Суы кермек татиды.

1960 жылдан бастап өзен суын реттеп отыру үшін Вячеслав, Сергеев және Петропавл бөгендері салынған. [1]

Пайдаланған әдебиет

  1. Қазақ энцклопедиясы