Аналық без

Аналық без — Әйелдің жатырымен бірге ішінің теменгі жағындағы кішкене қалташа. Олар еркектің шауһатымен бірігіп бала жасау үшін үрық клеткасын беледі.

Аналық без - жатырдың екі бүйірінде, жатыр түтіктерінің астында орналасқан жұп мүше. Аналық без сыртқы қыртыс заты мен ішкі ми затынан тұрады. Ми заты қан тамырлары мен жүйкеге бай. Қыртыс заты фолликулдері бар дәнекер ұлпадан тұрады. Жетілген фолликул грааф көпіршігі деп аталады. Грааф көпіршігі дәнекер ұлпалы қабықтаң жұмыртқа жасушасынан және фолликул сұйықтығынан тұрады. Жетілген грааф көпіршігінің жарылып, жұмыртқа жасушасының іш қуысына түсуін «овуляция» деп атайды. Жарылған көпіршік орнында сары дене пайда болады. Ұрықтану болмаған жағдайда сары дене 14-15 күннен соң көлемі кішірейіп, ақ денеге айналады. Ұрықтанбаған жұмыртқа жасушасы жатырдың шырышты қабатының бір бөлігімен сыртқа шығады. Бұл құбылыс етеккір деп аталады.Аналық без экзокринді және эндокринді қызметтер атқарады. Оның экзокринді қызметі - жұмыртқа жасушасының пайда болуы. Әр айда бір рет жұмыртқа жасушасы жетіледі. Аналық бездің эстероген гормоны қыз балаларда екінші жыныстық белгілерді қалыптастырады. Аналық бездің эндокринді қызметі - эстероген гормонын бөлу. Бұл гормон қыз балаларда екінші жыныстық белгілерді (сүт бездерінің үлкеюі, дене бітімінің өзгеруі, жыныс мүшелерінің өзгеруі, сыртқы жыныс мүшелерінде, қолтық астында түктердің шығуы) қалыптастырады.

Дереккөздер

А 24 Адам анатомиясы. – Алматы: “Aруна” баспасы. – 208 бет. – Сер.: “1100 қызықты деректер”. ISBN 978-9965-26-610-2