Батбат кесіртке: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш Bot: Migrating 10 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2456162 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
13-жол: 13-жол:
| binomial_authority =
| binomial_authority =
}}
}}
'''Бат-бат кесіртке''' ({{lang-la|Phrynocephalus mystaceus}}) – [[ешкіемерлер тұқымдасы|ешкіемерлер тұқымдасындағы]] жұмырбасты кесірткелер туысының бір түрі. [[Каспий теңізі]] мен [[Алакөл]] арасындағы [[шөл|шөлді]] аймақтарда тіршілік етеді. [[Қазақстан|Қазақстанда]] 2 түр тармағы бар. Денесінің ұзындығы 20 см-дей, салмағы 43 г-ға дейін, терісінің қабыршақтары ұсақ, бүртікті келеді. Басы жалпақ, жұмыр. Артқа қарай ширатылған құйрығы түбінен ұшына қарай жіңішке, ұшы қара түсті болады. Түсі тұтастай ашық сұрғылт, бауыры ақшыл түсті, [[алқым|алқымында]] қара жолағы, ал екі езуінде ұсақ шашақты үлкен терілі қатпары бар. Ізіне түсіп қуғанда денесінің екі бүйіріне ырғала қозғалып, тез арада «құмға сіңіп» кететіндіктен, «бат-бат кесіртке» деп аталған. Жауынан қорғанғанда не қауіп төнгенде терілі қатпары қатты керіліп, құлаққа ұқсайды, сондықтан оны «[[құлақты кесіртке]]» деп те атайды. [[Наурыз]] – [[қазан]] айларының аралығында күндіз көзге түседі. Жылына 2 рет 2 – 4 жұмыртқа салып, көбейеді. [[Өрмекшілер|Өрмекшілермен]], өсімдік [[жапырақ|жапырақтарымен]] қоректенеді. Кейбір зиянды [[жәндіктер|жәндіктерді]] жеп, пайда келтіреді.
'''Бат-бат кесіртке''' ({{lang-la|Phrynocephalus mystaceus}}) – [[ешкіемерлер тұқымдасы]]ндағы жұмырбасты кесірткелер туысының бір түрі. [[Каспий теңізі]] мен [[Алакөл]] арасындағы [[шөл]]ді аймақтарда тіршілік етеді. [[Қазақстан]]да 2 түр тармағы бар. Денесінің ұзындығы 20 см-дей, салмағы 43 г-ға дейін, терісінің қабыршақтары ұсақ, бүртікті келеді. Басы жалпақ, жұмыр. Артқа қарай ширатылған құйрығы түбінен ұшына қарай жіңішке, ұшы қара түсті болады. Түсі тұтастай ашық сұрғылт, бауыры ақшыл түсті, [[алқым]]ында қара жолағы, ал екі езуінде ұсақ шашақты үлкен терілі қатпары бар. Ізіне түсіп қуғанда денесінің екі бүйіріне ырғала қозғалып, тез арада «құмға сіңіп» кететіндіктен, «бат-бат кесіртке» деп аталған. Жауынан қорғанғанда не қауіп төнгенде терілі қатпары қатты керіліп, құлаққа ұқсайды, сондықтан оны «[[құлақты кесіртке]]» деп те атайды. [[Наурыз]] – [[қазан]] айларының аралығында күндіз көзге түседі. Жылына 2 рет 2 – 4 жұмыртқа салып, көбейеді. [[Өрмекшілер]]мен, өсімдік [[жапырақ]]тарымен қоректенеді. Кейбір зиянды [[жәндіктер]]ді жеп, пайда келтіреді.
<ref name="source1">''[[Қазақ Энциклопедиясы]]''</ref> ТМД кеңістігінде 7 түрі белгілі. Теңбіл Б.к. Түркмен Қарақұмының оңтүстігінде, ТМД фаунасы эндемигі, Өзбекістанда таралған, кентаун Б.к. КСРО, Қызыл кітабына енгізілген. <ref name=bi1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: [[Биология]] / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: [[2007]] - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref>
<ref name="source1">''[[Қазақ Энциклопедиясы]]''</ref> ТМД кеңістігінде 7 түрі белгілі. Теңбіл Б.к. Түркмен Қарақұмының оңтүстігінде, ТМД фаунасы эндемигі, Өзбекістанда таралған, кентаун Б.к. КСРО, Қызыл кітабына енгізілген.<ref name=bi1>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: [[Биология]] / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – [[Павлодар]]: [[2007]] - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3</ref>


== Дереккөздер==
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
<references/>


23-жол: 23-жол:
* [http://www.sevin.ru/vertebrates/index.html?Reptiles/12.html Ресейдің омыртқалылары]
* [http://www.sevin.ru/vertebrates/index.html?Reptiles/12.html Ресейдің омыртқалылары]


⚫
{{stub}}
{{wikify}}
{{wikify}}


[[Санат:Кесірткелер]]
[[Санат:Кесірткелер]]


⚫
{{stub}}

09:51, 2014 ж. сәуірдің 30 кезіндегі нұсқа

Батбат кесіртке

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Бауырымен жорғалаушылар
Сабы: Қабыршақтылар
Кіші сабы: Iguania
Тұқымдасы: Agamidae
Тегі: Phrynocephalus
Түрі: P. mystaceus
Екі-есімді атауы
Phrynocephalus mystaceus

Бат-бат кесіртке (лат. Phrynocephalus mystaceus) – ешкіемерлер тұқымдасындағы жұмырбасты кесірткелер туысының бір түрі. Каспий теңізі мен Алакөл арасындағы шөлді аймақтарда тіршілік етеді. Қазақстанда 2 түр тармағы бар. Денесінің ұзындығы 20 см-дей, салмағы 43 г-ға дейін, терісінің қабыршақтары ұсақ, бүртікті келеді. Басы жалпақ, жұмыр. Артқа қарай ширатылған құйрығы түбінен ұшына қарай жіңішке, ұшы қара түсті болады. Түсі тұтастай ашық сұрғылт, бауыры ақшыл түсті, алқымында қара жолағы, ал екі езуінде ұсақ шашақты үлкен терілі қатпары бар. Ізіне түсіп қуғанда денесінің екі бүйіріне ырғала қозғалып, тез арада «құмға сіңіп» кететіндіктен, «бат-бат кесіртке» деп аталған. Жауынан қорғанғанда не қауіп төнгенде терілі қатпары қатты керіліп, құлаққа ұқсайды, сондықтан оны «құлақты кесіртке» деп те атайды. Наурыз – қазан айларының аралығында күндіз көзге түседі. Жылына 2 рет 2 – 4 жұмыртқа салып, көбейеді. Өрмекшілермен, өсімдік жапырақтарымен қоректенеді. Кейбір зиянды жәндіктерді жеп, пайда келтіреді. [1] ТМД кеңістігінде 7 түрі белгілі. Теңбіл Б.к. Түркмен Қарақұмының оңтүстігінде, ТМД фаунасы эндемигі, Өзбекістанда таралған, кентаун Б.к. КСРО, Қызыл кітабына енгізілген.[2]

Дереккөздер

  1. ↑ Қазақ Энциклопедиясы
  2. ↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3

Сілтемелер


Мақала бастамасы Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Батбат_кесіртке&oldid=2051438» бетінен алынған