Ген инженериясы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Жаңа бетте: Соңғы жылдардағы ғылымға енгізілген үлкен жетістіктердің бірі молекулалық биология мен ген... |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
| 3-жол: | 3-жол: | ||
Гендік инженерия әдістері түраралық кедергілерді болдырмай тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа ағзалар жасауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар гендік инженерия әр түрлі ағзалар [[геном]]ының бөлігінен рекомбинантты [[ДНҚ]] құрастыруымен қатар ол рекомбинантты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, онда жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Демек бұл жерде зерттеуші гендерді бір ағзадан екіншісіне тасымалдағанда ағзалар арасындағы таксономиялық туыстық кедергі болмайды. |
Гендік инженерия әдістері түраралық кедергілерді болдырмай тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа ағзалар жасауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар гендік инженерия әр түрлі ағзалар [[геном]]ының бөлігінен рекомбинантты [[ДНҚ]] құрастыруымен қатар ол рекомбинантты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, онда жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Демек бұл жерде зерттеуші гендерді бір ағзадан екіншісіне тасымалдағанда ағзалар арасындағы таксономиялық туыстық кедергі болмайды. |
||
1972 жылы П.Бэрг әріптестерімен алғаш рет шыны түтік ішінде үш түрлі ұсақ ағзаның ДНҚ үзінділерінен жаңа будандық ДНҚ құрастырды. Будан немесе [[рекомбинантты ДНҚ]] -ның құрамында маймылдың онкоген вирусы SV-40 -тың толық геномы, бактериофаг- L геномының бөлігі және ішек таяқшасының [[галактоза]] гені болады. Осы уақыттан бастап гендік инженерия әдісі дүниеге келді деп есептелінеді. |
1972 жылы П.Бэрг әріптестерімен алғаш рет шыны түтік ішінде үш түрлі ұсақ ағзаның ДНҚ үзінділерінен жаңа будандық ДНҚ құрастырды. Будан немесе [[рекомбинантты ДНҚ]] -ның құрамында маймылдың онкоген вирусы SV-40 -тың толық геномы, бактериофаг- L геномының бөлігі және ішек таяқшасының [[галактоза]] гені болады. Осы уақыттан бастап гендік инженерия әдісі дүниеге келді деп есептелінеді. |
||
1973-1974-жылдары С.Коэн мен Г.Бойер басқа ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Олар басқа ағза гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын көрсетті. Содан кейін дүние жүзінің көптеген зертханаларында жұмыс істеуге қабілетті әр түрлі [[плазмида]]лар алынды. Осындай әр түрлі бөтен гендері бар бактерия жасушаларының жиынтығы "гендер банкісі" деп атайды. Ол банкіден керек генді бөліп алуға болады. Гендер банкісі АҚШ-та, Батыс Еуропада және Ресейде жасалған. Жануарлар, өсімдіктер және микроағзалардың барлық гендерінің қызметін қолдан басқаруға, сондай-ақ жаңа гендер енгізу арқылы тұқым қуалайтын ауруларды болдырмауға, жоғары сапалы өнім алуға болады. |
1973-1974-жылдары С.Коэн мен Г.Бойер басқа ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Олар басқа ағза гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын көрсетті. Содан кейін дүние жүзінің көптеген зертханаларында жұмыс істеуге қабілетті әр түрлі [[плазмида]]лар алынды. Осындай әр түрлі бөтен гендері бар бактерия жасушаларының жиынтығы "гендер банкісі" деп атайды. Ол банкіден керек генді бөліп алуға болады. Гендер банкісі АҚШ-та, Батыс Еуропада және Ресейде жасалған. Жануарлар, өсімдіктер және микроағзалардың барлық гендерінің қызметін қолдан басқаруға, сондай-ақ жаңа гендер енгізу арқылы тұқым қуалайтын ауруларды болдырмауға, жоғары сапалы өнім алуға болады. |
||
Гендік инженерия әдісі көп сатылы күрделі тәжірибелерден тұрады. Олардың негізгілері: 1)ДНҚ-ны белгілі жерден бөлетін ферменттер-[[рестриктаза]]лардың ашылып, ДНҚ- рестрикция құбылысының анықталуы; 2)гендер синтезінің химиялық және химоферменттік әдістерінің ашылуы; 3)синтезделген генді басқа ағзаның жасушасына тасымалдап, онда геннің экспрессиясын қамтамасыз ететін ДНҚ-ның векторлық молекуласын анықтау; 4)ДНҚ-ның әр түрлі бөліктерін біріктіру әдісімен рекомбинантты ДНҚ-ны тасымалдайтын клондарды іріктеу. |
Гендік инженерия әдісі көп сатылы күрделі тәжірибелерден тұрады. Олардың негізгілері: 1)ДНҚ-ны белгілі жерден бөлетін ферменттер-[[рестриктаза]]лардың ашылып, ДНҚ- рестрикция құбылысының анықталуы; 2)гендер синтезінің химиялық және химоферменттік әдістерінің ашылуы; 3)синтезделген генді басқа ағзаның жасушасына тасымалдап, онда геннің экспрессиясын қамтамасыз ететін ДНҚ-ның векторлық молекуласын анықтау; 4)ДНҚ-ның әр түрлі бөліктерін біріктіру әдісімен рекомбинантты ДНҚ-ны тасымалдайтын клондарды іріктеу. |
||
| 11-жол: | 11-жол: | ||
Осы жетістіктер гендік инженерияның әдістемелік ілімінің негізі болып табылады.<ref>Қасымбаева Т.,"Тіршіліктану",10-11,2003,164 б,ISBN 9965-16-200-X</ref> |
Осы жетістіктер гендік инженерияның әдістемелік ілімінің негізі болып табылады.<ref>Қасымбаева Т.,"Тіршіліктану",10-11,2003,164 б,ISBN 9965-16-200-X</ref> |
||
==Дереккөздер== |
|||
==Пайдаланған әдебиет== |
|||
<references/> |
<references/> |
||
10:40, 2014 ж. маусымның 22 кезіндегі нұсқа
Соңғы жылдардағы ғылымға енгізілген үлкен жетістіктердің бірі молекулалық биология мен генетиканың жаңа саласы гендік инженерияның дамуы. Гендік инженерия әдісі ағзаның бағалы қасиеттерін сақтап қалумен қатар, оған жаңа, сапалы қасиет береді. "инженерия" термині құрастыру деген мағынаны білдіреді.
Гендік инженерия әдістері түраралық кедергілерді болдырмай тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа ағзалар жасауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар гендік инженерия әр түрлі ағзалар геномының бөлігінен рекомбинантты ДНҚ құрастыруымен қатар ол рекомбинантты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, онда жұмыс істеуін қамтамасыз етеді. Демек бұл жерде зерттеуші гендерді бір ағзадан екіншісіне тасымалдағанда ағзалар арасындағы таксономиялық туыстық кедергі болмайды.
1972 жылы П.Бэрг әріптестерімен алғаш рет шыны түтік ішінде үш түрлі ұсақ ағзаның ДНҚ үзінділерінен жаңа будандық ДНҚ құрастырды. Будан немесе рекомбинантты ДНҚ -ның құрамында маймылдың онкоген вирусы SV-40 -тың толық геномы, бактериофаг- L геномының бөлігі және ішек таяқшасының галактоза гені болады. Осы уақыттан бастап гендік инженерия әдісі дүниеге келді деп есептелінеді.
1973-1974-жылдары С.Коэн мен Г.Бойер басқа ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Олар басқа ағза гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын көрсетті. Содан кейін дүние жүзінің көптеген зертханаларында жұмыс істеуге қабілетті әр түрлі плазмидалар алынды. Осындай әр түрлі бөтен гендері бар бактерия жасушаларының жиынтығы "гендер банкісі" деп атайды. Ол банкіден керек генді бөліп алуға болады. Гендер банкісі АҚШ-та, Батыс Еуропада және Ресейде жасалған. Жануарлар, өсімдіктер және микроағзалардың барлық гендерінің қызметін қолдан басқаруға, сондай-ақ жаңа гендер енгізу арқылы тұқым қуалайтын ауруларды болдырмауға, жоғары сапалы өнім алуға болады.
Гендік инженерия әдісі көп сатылы күрделі тәжірибелерден тұрады. Олардың негізгілері: 1)ДНҚ-ны белгілі жерден бөлетін ферменттер-рестриктазалардың ашылып, ДНҚ- рестрикция құбылысының анықталуы; 2)гендер синтезінің химиялық және химоферменттік әдістерінің ашылуы; 3)синтезделген генді басқа ағзаның жасушасына тасымалдап, онда геннің экспрессиясын қамтамасыз ететін ДНҚ-ның векторлық молекуласын анықтау; 4)ДНҚ-ның әр түрлі бөліктерін біріктіру әдісімен рекомбинантты ДНҚ-ны тасымалдайтын клондарды іріктеу.
Осы жетістіктер гендік инженерияның әдістемелік ілімінің негізі болып табылады.[1]
Дереккөздер
- ↑ Қасымбаева Т.,"Тіршіліктану",10-11,2003,164 б,ISBN 9965-16-200-X