Немістер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш clean up, replaced: Пайдаланған Әдебиет → Дереккөздер using AWB |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
{{Халық |
|||
|атауы = Deutsche |
|||
|сурет = [[Сурет:Famousgermans3.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Атақты немістер]]''.]] |
|||
|сурет тақырыбы = |
|||
|саны = 140 000 000 |
|||
|аймақ1 = {{GER}} |
|||
|саны1 = 65 000 000 |
|||
|түсініктемелер1 = |
|||
|аймақ2 = |
|||
|саны2 = |
|||
|түсініктемелер2 = |
|||
|аймақ3 = |
|||
|саны3 = |
|||
|түсініктемелер3 = |
|||
|аймақ4 = |
|||
|саны4 = |
|||
|түсініктемелер4 = |
|||
|аймақ5 = |
|||
|саны5 = |
|||
|түсініктемелер5 = |
|||
|аймақ6 = |
|||
|саны6 = |
|||
|түсініктемелер6 = |
|||
|аймақ7 = |
|||
|саны7 = |
|||
|түсініктемелер7 = |
|||
|аймақ8 = |
|||
|саны8 = |
|||
|түсініктемелер8 = |
|||
|аймақ9 = |
|||
|саны9 = |
|||
|түсініктемелер9 = |
|||
|аймақ10 = |
|||
|саны10 = |
|||
|түсініктемелер10 = |
|||
|аймақ11 = |
|||
|саны11 = |
|||
|түсініктемелер11 = |
|||
|аймақ12 = |
|||
|саны12 = |
|||
|түсініктемелер12 = |
|||
|аймақ13 = |
|||
|саны13 = |
|||
|түсініктемелер13 = |
|||
|тілдері = |
|||
|діні = [[Протестантизм]], [[Католицизм]] |
|||
|этникалық топтары = |
|||
|ескертпелер = |
|||
}} |
|||
[[Сурет:Famousgermans3.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Атақты немістер]]''.]] |
[[Сурет:Famousgermans3.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Атақты немістер]]''.]] |
||
'''Немістер''' (өз атауы – дойче) – Германия Федеративтік Республикасының байырғы халқы. ГФР-да (80 млн-ға жуық, 2004), сондай-ақ [[Америка]], [[Австрия]], [[Африка]], [[Азия]] елдерінде де тұрады. Жалпы саны 86 млн. адам (2004). Антропологиялық жағынан еуропоид нәсілінің атлант-балтық тобына жатады, орта еуропоид нәсілінің өкілдері де бар. Неміс тілінде сөйлейді. |
'''Немістер''' (өз атауы – дойче) – Германия Федеративтік Республикасының байырғы халқы. ГФР-да (80 млн-ға жуық, 2004), сондай-ақ [[Америка]], [[Австрия]], [[Африка]], [[Азия]] елдерінде де тұрады. Жалпы саны 86 млн. адам (2004). Антропологиялық жағынан еуропоид нәсілінің атлант-балтық тобына жатады, орта еуропоид нәсілінің өкілдері де бар. Неміс тілінде сөйлейді. |
||
16:51, 2014 ж. тамыздың 30 кезіндегі нұсқа
| Deutsche | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
140 000 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Германия |
65 000 000 |
| Діні | |
Немістер (өз атауы – дойче) – Германия Федеративтік Республикасының байырғы халқы. ГФР-да (80 млн-ға жуық, 2004), сондай-ақ Америка, Австрия, Африка, Азия елдерінде де тұрады. Жалпы саны 86 млн. адам (2004). Антропологиялық жағынан еуропоид нәсілінің атлант-балтық тобына жатады, орта еуропоид нәсілінің өкілдері де бар. Неміс тілінде сөйлейді.
Көне тарихы
Арғы тегі – германдықтар. Немістер этносының негізін б.з. 1-мыңжылдығының ортасына қарай құрылған франк, сакс, бавар, алеман, тюринг, т.б. тайпалар одақтары қалаған. 843 ж. Франк империясы бөлшектенгеннен кейін, герман тілді Шығыс Франк корольдігі құрылды. Неміс тіліндегі өз атауы диутисце (кейінірек дойче) 10 ғ. ортасында белгілі болды.10 – 14 ғ-ларда неміс билеушілері шығысқа қарай жорықтар жасады да, славян және прусстайпаларын жаулап алып, өздерінің этникалық аумақтарын кеңейтті.Одан кейін ел бірнеше ғасыр саяси бытыраңқылыққа ұшырады.16 ғ-дың бас кезінде саксон(мейсен) диалектісі негізінде Немістердің әдеби тілі қалыптаса бастады. Саяси және діни қайшылықтардан кейін Немістер христиан дінінің католик және протестант (лютерандық ағым) тармақтарын қабылдап, діни жікке бөлінді.
18-20 ғасырдағы тарихы
18 – 19 ғ-лардағы соғыстар, экон. күйзелістердің біраз бөлігін басқа елдерге қоныс аударуға мәжбүр етті. 1870 – 71 ж. Бисмарк барлық Неміс жерін біріктіргеннен кейін, елде өндірістік қатынастар дамыды. Немістердің ұлт болып топтасуы аяқталды. 1-дүниежүзілік соғыспен 2-дүниежүзілік соғыс кезінде Немістер зор шығынға ұшырады. 1949 ж. Германияның бұрынғы жерінде саяси-әлеум. жүйесі бір-біріне қарама-қарсы екі мемлекет құрылды (қ. Германия). 1990 жылдан бастап ГФР өкіметі шет елдердегі (Балқан елдері, ТМД, т.б.) Немістердің тарихи отанына қайтуына жағдай туғызды. Дәстүрлі кәсіптері – егіншілік пен мал шаруашылығы балық аулаумен де айналысады. Ұлттық қолөнерінде ұсталық, зергерлік, көзешілік, ағашқа әр алуан бедер салу, кесте тігу дамыған. Табиғи-климаттық, ұлттық, шаруашылық жағдайларға байланысты тұрғын үйлердің төрт түрі қалыптасқан. Олар жергілікті жағдайларға сай кірпіштен, ағаштан, саз балшықтан, арасына ағаш тіреулер бекітіліп тұрғызылған.
Мәдениеті
16 – 17 ғ-ларда қалыптаса бастаған ұлттық киім үлгілерін 20 ғ-дың ортасына дейін сақтады. Ауыз әдебиетінде шванка (қысқаша күлдіргі әңгіме) айту кең орын алған. Көне замандардан келе жатқан аңыз-әңгімелер ертегі, балладалар сақталған. Ұлттық билері мен әндерінде көршілес халықтар шығармаларының ықпалы байқалады. Қазақстанда 1990 жылдарға дейін 1 млн-дай Немістер тұрды. Олар 2-дүниежүзілік соғыс басталғанда республикаға күштеп көшірілген болатын. Кейінгі жылдары көпшілігі тарихи отанына кетті. Қазіргі уақытта 300 мыңға жуығы қалды. Олардың ұлттық-мәдени орталық жұмыс істейді. Неміс тілінде газеті шығады.[1]
Әдебиет
- Народы мира. Историко-этнографический справочник, М., 1988;
- Страны мира. Полный универсальный информационный справочник, М., 2004.
Сілтемелер
Дереккөздер
- ↑ Қазақ Энциклопедиясы 7 том 2 бөлім
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |