Ағза: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш Arystanbek Организм. бетін Ағза деген айдатқыш үстіне жылжытты (айдатқыш қалдырылмады): қайтару
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{taxobox
[[File:GloFish.jpg|thumb|300px|Судағы организмдер]]
|name = Ағза
'''Ағза''' немесе '''Организм''' (''грек.'' '''''organon''''' және ''лат.'' '''''organіzo''''' – ''келісті түрге келтіру'') – белгілі ортаға өз бетімен тіршілік етуге бейімделген, тірі және тарихи қалыптасқан біртұтас жүйе. [[Тұқым]] қуалаушылық қасиеттеріне сәйкес өзіне тән құрылысы мен даму ерекшелігі бар. Құрылысы мен қызмет ерекшелігіне байланысты [[органдар]] жүйелері мен аппараттары: '''дене''' ([[сомалық]]), '''ішкі органдар''' ([[висцералды]]) және '''байланыстырғыш''' ([[интегралды]]) органдар жүйелері болып бөлінеді. Органдар жүйелер құрылысы әр түрлі, бірақ белгілі бір қызмет атқаратын мүшелер (''ағзалар'') құрайды. Құрылысына байланысты органдардың: қабатты (''тері''), түтікше (''ішкі мүшелер'') және паренхималы түрлері болады. Организмнің құрылым бірліктері – клеткалар, ұлпалар (''тіндер''), мүшелер. Организмдер бір клеткалы және көп клеткалы болып бөлінеді. Бір клеткалы Организмдердің ішінде колониялы (''шоғырлы'') түрлері де бар. Мысалы, ''вольвокс'', т.б. Әрбір жеке дарабастар да өз алдына жеке ағза болып саналады.
|image = Eukaryota diversity 2.jpg
|}}

'''Ағза''' немесе '''Организм''' ({{lang-el|organon}} және {{lang-la|organіzo}} – ''келісті түрге келтіру'') – белгілі ортаға өз бетімен тіршілік етуге бейімделген, тірі және тарихи қалыптасқан біртұтас жүйе. [[Тұқым]] қуалаушылық қасиеттеріне сәйкес өзіне тән құрылысы мен даму ерекшелігі бар. Құрылысы мен қызмет ерекшелігіне байланысты [[органдар]] жүйелері мен аппараттары: '''дене''' ([[сомалық]]), '''ішкі органдар''' ([[висцералды]]) және '''байланыстырғыш''' ([[интегралды]]) органдар жүйелері болып бөлінеді. Органдар жүйелер құрылысы әр түрлі, бірақ белгілі бір қызмет атқаратын мүшелер (''ағзалар'') құрайды. Құрылысына байланысты органдардың: қабатты (''тері''), түтікше (''ішкі мүшелер'') және паренхималы түрлері болады. Организмнің құрылым бірліктері – клеткалар, ұлпалар (''тіндер''), мүшелер. Организмдер бір клеткалы және көп клеткалы болып бөлінеді. Бір клеткалы Организмдердің ішінде колониялы (''шоғырлы'') түрлері де бар. Мысалы, ''вольвокс'', т.б. Әрбір жеке дарабастар да өз алдына жеке ағза болып саналады.
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том</ref><ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том</ref><ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
– Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5</ref>
– Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5</ref>

14:15, 2014 ж. қарашаның 17 кезіндегі нұсқа

Ағза

Ғылыми топтастыруы

Ағза немесе Организм (гр. organon және лат. organіzoкелісті түрге келтіру) – белгілі ортаға өз бетімен тіршілік етуге бейімделген, тірі және тарихи қалыптасқан біртұтас жүйе. Тұқым қуалаушылық қасиеттеріне сәйкес өзіне тән құрылысы мен даму ерекшелігі бар. Құрылысы мен қызмет ерекшелігіне байланысты органдар жүйелері мен аппараттары: дене (сомалық), ішкі органдар (висцералды) және байланыстырғыш (интегралды) органдар жүйелері болып бөлінеді. Органдар жүйелер құрылысы әр түрлі, бірақ белгілі бір қызмет атқаратын мүшелер (ағзалар) құрайды. Құрылысына байланысты органдардың: қабатты (тері), түтікше (ішкі мүшелер) және паренхималы түрлері болады. Организмнің құрылым бірліктері – клеткалар, ұлпалар (тіндер), мүшелер. Организмдер бір клеткалы және көп клеткалы болып бөлінеді. Бір клеткалы Организмдердің ішінде колониялы (шоғырлы) түрлері де бар. Мысалы, вольвокс, т.б. Әрбір жеке дарабастар да өз алдына жеке ағза болып саналады. [1][2]

Дереккөздер

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том
  2. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Экология және табиғат қорғау / Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов. – Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002 жыл. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5