Биосинтез

Биосинтез (био... және грек. snthesіs — қосылыс) — тірі организмдерде фермент-тердің (биокатализаторлардың) әсерімен қарапайым қосылыстардан (CO2, H2O, NH3) органикалық күрделі заттардың (белок, нуклеин қышқылдары, полисахаридтер) синтезделуі. Б. жүру үшін барлық (бактериялардан басқа) жасыл өсімдіктер мен цианобактерияларда фотосинтез процесі арқылы жиналатын Күн сәулесінің энергиясы қажет. Әрбір қарапайым организм көп клеткалы организмнің әрбір клеткасындағыдай өзіне қажетті затты синтездеп алады. Клеткадағы Б. жүру жағдайы оның генетик. аппаратында сақталған тұқым қуалаушылық қасиетіне байланысты болады. Организмнен тысқары өтетін Б. микроорганизмдердің қатысуымен антибиотиктер, гормондар, витаминдер, амин қышқылдары және белоктар алудың өнеркәсіптік әдісі ретінде кеңінен қолданылады. Жер шарындағы барлық өсімдіктер жылына 580 млрд. т (оның ішінде мұхиттарда 270 млрд. т) органик. заттар түзеді. Ол үшін өсімдіктер ауадан 650 млрд. т көмірқышқыл газын, топырақтан 5 млрд. т азот, 1 млрд.т фосфор және 10 — 15 млрд. т минералдық заттарды сіңіріп, атмосфераға 350 млрд. т оттекті бөліп шығарады. Өсімдіктер түзетін органик. заттардың арқасында жер бетіндегі тіршілік тоқтамай жүре береді.

Пайдаланылған әдебиет

“Қазақ Энциклопедиясы”, 2-том