Танк: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Сыртқы Сілтемелер: {{Commonscat|Tanks|Танк}}
сурет қою
1-жол: 1-жол:
[[Сурет:Т-72Б Вооружённых Сил Казахстана.JPG|300px|thumb|Т-72Б танкісі]]
'''Танк''' ({{ lang-en | tank }} ) - түгелдей сауытты, шынжыр табанды [[соғыс машинас]]ы. [[Танк]] снарядымен әртүрлі нысаналарды қиратады; сенімді сауыты мен арнаулы қорғаныш қалқандары қирату құралдарынан сақтайды және өзінің оралымдылығы арқылы бөгет-кедергілерден еркін өтеді. Сауытты соғыс машинасының бірінші жобасын (кейін Т. аталды) Ресейде инженерлер В.Д.Менделеев (1911-15), А.А.Пороховщиков, [[А.Васильев]], Англияда Де Моль (1912), [[Австрия — Венгрияда]] Г.Бурштың (1913) ұсынды. Пороховгциковтың соғыс машинасы («[[Вездеход]]») 1915 жылы мамыр айында жасалса да, онан әрі дамымады. Ағылшындар [[1916]] жылдың күзінде бірнеше ондаған «Марка-1» Т-ісін жасап шығарды және 15 қыркүйекте (1-дүниежүз. соғыс кезінде) бірінші рет Сомма өз. жағасындағы ұрыста (32 машина) қолданды.
[[Сурет:T-34-85 góra RB.jpg|300px|thumb|right|Т-34-85 танкісі]]
[[Сурет:Tank T-34-85 (4565869814).jpg|300px|thumb|Т-34-85 танкісі]]



'''Танк''' ({{ lang-en | tank }} ) - түгелдей сауытты, шынжыр табанды [[соғыс машинас]]ы. [[Танк]] снарядымен әртүрлі нысаналарды қиратады; сенімді сауыты мен арнаулы қорғаныш қалқандары қирату құралдарынан сақтайды және өзінің оралымдылығы арқылы бөгет-кедергілерден еркін өтеді. Сауытты соғыс машинасының бірінші жобасын (кейін Т. аталды) Ресейде инженерлер В. Д. Менделеев (1911-15), А. А. Пороховщиков, А. Васильев, Англияда Де Моль (1912), [[Австрия — Венгрияда]] Г. Бурштың (1913) ұсынды. Пороховгциковтың соғыс машинасы («[[Вездеход]]») 1915 жылы мамыр айында жасалса да, онан әрі дамымады. Ағылшындар [[1916]] жылдың күзінде бірнеше ондаған «Марка-1» Т-ісін жасап шығарды және 15 қыркүйекте (1-дүниежүз. соғыс кезінде) бірінші рет Сомма өз. жағасындағы ұрыста (32 машина) қолданды.


Алғашқыда Танкілердің бір зеңбірегі немесе 1 пулеметі болды. [[Франция|Францияның]] «[[Шнейдер]]», «Сен - Шамон» Танкісі бірінші рет 1917 жылы 15 сәуірде қолданылды. Германияның A — 7-V, А — 7 — UU Танкісі 1918 жылы шықты. [[АҚШ]] өздері шығарған двигатель қойылған «Марка - V» және «Марка - VII» ағылшын ауыр Танкісін, Францияның «Реносын» соғыстың аяқ кезінде шығарды. Ол Танкілердің экипажы 8-12 адамға дейін болды. 1-дүниежүз. соғыс кезінде Англияда 2900, Францияда 6200, АҚШ-та 1000, Германияда 100 Т. шығарылды. Бірінші Кеңес Танкісі 1920 жылы 31 тамызда сынақтан өтті. 1928 жылдан Ленинградта (қазіргі [[Санкт-Петербург)]] МС-1 жеңіл Т-ісі шығарылып, 1929 жылы кеңес-қытай жанжалында қолданылды. 1931 - 39 жылы кіші (Т-27, Т-37), жеңіл (Т-26, БТ), үш мұнаралы орта (Т-28) және бес мұнаралы ауыр (Т-35) Т-ілері шығарылды. Жеңіл Т-ілер Хасан көлі мен Халкин - Гол оз. маңындағы ұрыстарда, кеңес-фин соғысында және 2-дүниежүз. соғыстың алғашқы кезеңінде қолданылды. 1940 жылдары кіші Т-40, жеңіл Т-50, орта Т-34 және ауыр KB Т-ісінің үлгісі жасалды. 2-дүниежүз. соғыс кезінде негізінен орта және ауыр Т-ілер пайдаланылды. Соғыс кезінде (1943) Т. негізінде өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар жасалды. 1939 жылы КСРО-да (1941 жылы 1 шілде - 1945 ж 30 маусым) 95099, Германияда 65100, АҚШ-та 103096, Ұлыбританияда 25160, [[Канадада]] 5815, [[Жапония|Жапонияда]] 3648 Т. мен өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар шығарылды. Олардың экипажы 4-5 адам, зеңбірегі (75,76, 85, 88, 122 мм), 2-ден пулеметі болды. Жылдамдыгы сагатына 35-55 км, сауытының қалыңд. 45-тен 120 мм-ге дейін жетті. 1960-70 жылдардан бастап кең колемді әскери міндеттерді шеше алатындай бір типті Т-ілер шыгарылуда. Қазіргі кезде шыгарылатын Т-ілердің сауыты артиллерия огының және ядр. қарудың қирату факторынан біршама жақсы сақталады, экипаждың радиация сәулесінен зақымдануын азайтады. Сонымен бірге жау ядр. қаруды қолданған кезде де Т. соғыс қимылын ойдағыдай жүргізе алады.
Алғашқыда Танкілердің бір зеңбірегі немесе 1 пулеметі болды. [[Франция|Францияның]] «[[Шнейдер]]», «Сен - Шамон» Танкісі бірінші рет 1917 жылы 15 сәуірде қолданылды. Германияның A — 7-V, А — 7 — UU Танкісі 1918 жылы шықты. [[АҚШ]] өздері шығарған двигатель қойылған «Марка - V» және «Марка - VII» ағылшын ауыр Танкісін, Францияның «Реносын» соғыстың аяқ кезінде шығарды. Ол Танкілердің экипажы 8-12 адамға дейін болды. 1-дүниежүз. соғыс кезінде Англияда 2900, Францияда 6200, АҚШ-та 1000, Германияда 100 Т. шығарылды. Бірінші Кеңес Танкісі 1920 жылы 31 тамызда сынақтан өтті. 1928 жылдан Ленинградта (қазіргі [[Санкт-Петербург)]] МС-1 жеңіл Т-ісі шығарылып, 1929 жылы кеңес-қытай жанжалында қолданылды. 1931 - 39 жылы кіші (Т-27, Т-37), жеңіл (Т-26, БТ), үш мұнаралы орта (Т-28) және бес мұнаралы ауыр (Т-35) Т-ілері шығарылды. Жеңіл Т-ілер Хасан көлі мен Халкин - Гол оз. маңындағы ұрыстарда, кеңес-фин соғысында және 2-дүниежүз. соғыстың алғашқы кезеңінде қолданылды. 1940 жылдары кіші Т-40, жеңіл Т-50, орта Т-34 және ауыр KB Т-ісінің үлгісі жасалды. 2-дүниежүз. соғыс кезінде негізінен орта және ауыр Т-ілер пайдаланылды. Соғыс кезінде (1943) Т. негізінде өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар жасалды. 1939 жылы КСРО-да (1941 жылы 1 шілде - 1945 ж 30 маусым) 95099, Германияда 65100, АҚШ-та 103096, Ұлыбританияда 25160, [[Канадада]] 5815, [[Жапония|Жапонияда]] 3648 Т. мен өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар шығарылды. Олардың экипажы 4-5 адам, зеңбірегі (75,76, 85, 88, 122 мм), 2-ден пулеметі болды. Жылдамдыгы сагатына 35-55 км, сауытының қалыңд. 45-тен 120 мм-ге дейін жетті. 1960-70 жылдардан бастап кең колемді әскери міндеттерді шеше алатындай бір типті Т-ілер шыгарылуда. Қазіргі кезде шыгарылатын Т-ілердің сауыты артиллерия огының және ядр. қарудың қирату факторынан біршама жақсы сақталады, экипаждың радиация сәулесінен зақымдануын азайтады. Сонымен бірге жау ядр. қаруды қолданған кезде де Т. соғыс қимылын ойдағыдай жүргізе алады.
13-жол: 13-жол:


Егер су астымен жүзетін құралдармен жабдықталған болса, тереңд. 4—5 м-лік судан бөгелмей өтеді. Герметизац. корпусының ішкі бөлігі оның жүзу қабілетін арттырады. Жүзу уақытында оның ескіш винттері, қалақты шынжыр табандары, водомет- тер, т.б. механизмдері іске қо- сылады.
Егер су астымен жүзетін құралдармен жабдықталған болса, тереңд. 4—5 м-лік судан бөгелмей өтеді. Герметизац. корпусының ішкі бөлігі оның жүзу қабілетін арттырады. Жүзу уақытында оның ескіш винттері, қалақты шынжыр табандары, водомет- тер, т.б. механизмдері іске қо- сылады.



Қазіргі кездегі Т-ілер- дің экипажы 3 адамнан (жүр- гізуші-механик, нысанашы және Т. командирінен) тирады. Негізгі қаруы - 105, 120, 152 мм-лік иір ойықты не- месе тегіс үңғылы зеңбірек. Зеңбірекке қосақталған 1-3 (калибрі 7,62 немесе 12,7 мм) зенит пулеметтері болады. Сауыттарының қалыңд. 100— 200 мм, түнгі көру аспапта- ры орнатылған. Ең жоғары жылдамдығы сағатына 65 км. Багына 1,5 т жанармай сыяды, ол қатқыл жолмен жүргенде 400-600 км-ге жетеді. Оқ-дәрі кешеніне сауыт бұзушы, эртүрлі калибрлі, кумулятивті және пластик, жарылғыш заты бар снарядтар кіреді. Ауа сүзгіш- вентилятор арқылы тазартыла- ды. Т-іге ауа салқындатқышы бар төрт немесе екі тактілі поршеньді двигательдер орна- тылады. Т. салмағына, сауыт- талғандығына, қару-жарағына және ұрыста қолданылуына байланысты: жеңіл (кіші және орта калибрлі артилл. қару- жарақты, салм. 20 т-ға дейін), орта (қуатты қару-жарақты, салм. 40 т-ға дейін), ауыр, (салм. 40 т-дан жоғары) Т-ілер болып бөлінеді.
Қазіргі кездегі Т-ілер- дің экипажы 3 адамнан (жүр- гізуші-механик, нысанашы және Т. командирінен) тирады. Негізгі қаруы - 105, 120, 152 мм-лік иір ойықты не- месе тегіс үңғылы зеңбірек. Зеңбірекке қосақталған 1-3 (калибрі 7,62 немесе 12,7 мм) зенит пулеметтері болады. Сауыттарының қалыңд. 100— 200 мм, түнгі көру аспапта- ры орнатылған. Ең жоғары жылдамдығы сағатына 65 км. Багына 1,5 т жанармай сыяды, ол қатқыл жолмен жүргенде 400-600 км-ге жетеді. Оқ-дәрі кешеніне сауыт бұзушы, эртүрлі калибрлі, кумулятивті және пластик, жарылғыш заты бар снарядтар кіреді. Ауа сүзгіш- вентилятор арқылы тазартыла- ды. Т-іге ауа салқындатқышы бар төрт немесе екі тактілі поршеньді двигательдер орна- тылады. Т. салмағына, сауыт- талғандығына, қару-жарағына және ұрыста қолданылуына байланысты: жеңіл (кіші және орта калибрлі артилл. қару- жарақты, салм. 20 т-ға дейін), орта (қуатты қару-жарақты, салм. 40 т-ға дейін), ауыр, (салм. 40 т-дан жоғары) Т-ілер болып бөлінеді.
28-жол: 27-жол:


{{wikify}}
{{wikify}}







[[Санат:Қарулар]]
[[Санат:Қарулар]]
[[Санат:Танк]]

11:43, 2015 ж. мамырдың 23 кезіндегі нұсқа

Т-72Б танкісі
Т-34-85 танкісі

Танк (ағылш. tank ) - түгелдей сауытты, шынжыр табанды соғыс машинасы. Танк снарядымен әртүрлі нысаналарды қиратады; сенімді сауыты мен арнаулы қорғаныш қалқандары қирату құралдарынан сақтайды және өзінің оралымдылығы арқылы бөгет-кедергілерден еркін өтеді. Сауытты соғыс машинасының бірінші жобасын (кейін Т. аталды) Ресейде инженерлер В. Д. Менделеев (1911-15), А. А. Пороховщиков, А. Васильев, Англияда Де Моль (1912), Австрия — Венгрияда Г. Бурштың (1913) ұсынды. Пороховгциковтың соғыс машинасы («Вездеход») 1915 жылы мамыр айында жасалса да, онан әрі дамымады. Ағылшындар 1916 жылдың күзінде бірнеше ондаған «Марка-1» Т-ісін жасап шығарды және 15 қыркүйекте (1-дүниежүз. соғыс кезінде) бірінші рет Сомма өз. жағасындағы ұрыста (32 машина) қолданды.

Алғашқыда Танкілердің бір зеңбірегі немесе 1 пулеметі болды. Францияның «Шнейдер», «Сен - Шамон» Танкісі бірінші рет 1917 жылы 15 сәуірде қолданылды. Германияның A — 7-V, А — 7 — UU Танкісі 1918 жылы шықты. АҚШ өздері шығарған двигатель қойылған «Марка - V» және «Марка - VII» ағылшын ауыр Танкісін, Францияның «Реносын» соғыстың аяқ кезінде шығарды. Ол Танкілердің экипажы 8-12 адамға дейін болды. 1-дүниежүз. соғыс кезінде Англияда 2900, Францияда 6200, АҚШ-та 1000, Германияда 100 Т. шығарылды. Бірінші Кеңес Танкісі 1920 жылы 31 тамызда сынақтан өтті. 1928 жылдан Ленинградта (қазіргі Санкт-Петербург) МС-1 жеңіл Т-ісі шығарылып, 1929 жылы кеңес-қытай жанжалында қолданылды. 1931 - 39 жылы кіші (Т-27, Т-37), жеңіл (Т-26, БТ), үш мұнаралы орта (Т-28) және бес мұнаралы ауыр (Т-35) Т-ілері шығарылды. Жеңіл Т-ілер Хасан көлі мен Халкин - Гол оз. маңындағы ұрыстарда, кеңес-фин соғысында және 2-дүниежүз. соғыстың алғашқы кезеңінде қолданылды. 1940 жылдары кіші Т-40, жеңіл Т-50, орта Т-34 және ауыр KB Т-ісінің үлгісі жасалды. 2-дүниежүз. соғыс кезінде негізінен орта және ауыр Т-ілер пайдаланылды. Соғыс кезінде (1943) Т. негізінде өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар жасалды. 1939 жылы КСРО-да (1941 жылы 1 шілде - 1945 ж 30 маусым) 95099, Германияда 65100, АҚШ-та 103096, Ұлыбританияда 25160, Канадада 5815, Жапонияда 3648 Т. мен өздігінен жүретін зеңбіректік қондырғылар шығарылды. Олардың экипажы 4-5 адам, зеңбірегі (75,76, 85, 88, 122 мм), 2-ден пулеметі болды. Жылдамдыгы сагатына 35-55 км, сауытының қалыңд. 45-тен 120 мм-ге дейін жетті. 1960-70 жылдардан бастап кең колемді әскери міндеттерді шеше алатындай бір типті Т-ілер шыгарылуда. Қазіргі кезде шыгарылатын Т-ілердің сауыты артиллерия огының және ядр. қарудың қирату факторынан біршама жақсы сақталады, экипаждың радиация сәулесінен зақымдануын азайтады. Сонымен бірге жау ядр. қаруды қолданған кезде де Т. соғыс қимылын ойдағыдай жүргізе алады.

Британ танкісі 1919 ж.


Көптеген елдердің каруында негізінен бар- лауға арналған жүзетін жеңіл Т-ілер мен ракеталы-зеңбірекпен жарақтанған Т-ілер бар (мыс., АҚШ-тың М 60 А 2 Т-ісі). Жүзетін Т-ілер Кеңес армиясында алғаш рет 1932 жылы шығарылған. Қазіргі шынжыр табанды, сауытты, жауынгерлік жүзетін Т. су кедергілерінен өз бетімен өтуге бейімделген және суда да, құрғақта да соғыс жүргізе алады. Мұндай Т-ілер тереңд. 2 м-ге дейінгі судан еркін өтіп шығады.

Сурет:Bt7 6.jpg
Bt7 6 танкісі

Егер су астымен жүзетін құралдармен жабдықталған болса, тереңд. 4—5 м-лік судан бөгелмей өтеді. Герметизац. корпусының ішкі бөлігі оның жүзу қабілетін арттырады. Жүзу уақытында оның ескіш винттері, қалақты шынжыр табандары, водомет- тер, т.б. механизмдері іске қо- сылады.

Қазіргі кездегі Т-ілер- дің экипажы 3 адамнан (жүр- гізуші-механик, нысанашы және Т. командирінен) тирады. Негізгі қаруы - 105, 120, 152 мм-лік иір ойықты не- месе тегіс үңғылы зеңбірек. Зеңбірекке қосақталған 1-3 (калибрі 7,62 немесе 12,7 мм) зенит пулеметтері болады. Сауыттарының қалыңд. 100— 200 мм, түнгі көру аспапта- ры орнатылған. Ең жоғары жылдамдығы сағатына 65 км. Багына 1,5 т жанармай сыяды, ол қатқыл жолмен жүргенде 400-600 км-ге жетеді. Оқ-дәрі кешеніне сауыт бұзушы, эртүрлі калибрлі, кумулятивті және пластик, жарылғыш заты бар снарядтар кіреді. Ауа сүзгіш- вентилятор арқылы тазартыла- ды. Т-іге ауа салқындатқышы бар төрт немесе екі тактілі поршеньді двигательдер орна- тылады. Т. салмағына, сауыт- талғандығына, қару-жарағына және ұрыста қолданылуына байланысты: жеңіл (кіші және орта калибрлі артилл. қару- жарақты, салм. 20 т-ға дейін), орта (қуатты қару-жарақты, салм. 40 т-ға дейін), ауыр, (салм. 40 т-дан жоғары) Т-ілер болып бөлінеді.

Т-72Б грузин танкісі

Танк шығаруды дамытқан сайын (мыс., қазіргі заманғы ресейлік Т-90) ракеталық-зеңбіректік қаруды енгізу, басқарылатын снарядтар мен ракеталарды пайдалану, сауытты қалыңдату, оралымдылығын арттыру, куаттылығын күшейту, жанармайды үнемді жүмсайтын дизельді енгізу, эртүрлі отынды жаға алатын қозғалтқышпен жабдықтау, жа-нармай қүятын бактардың сыйымдылығын кеңейту еске алынып отырады.[1]

Дереккөздер

  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х

Сыртқы Сілтемелер

Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Танк