Өзбек хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
| 28-жол: | 28-жол: | ||
| Түсініктемелер = |
| Түсініктемелер = |
||
| Діні = [[Ислам]] |
| Діні = [[Ислам]] |
||
| Туылған күні = |
| Туылған күні = 1280 |
||
| Туылған жері = |
| Туылған жері = Қазақстан |
||
| Қайтыс болған күні = |
| Қайтыс болған күні = 1342 |
||
| Қайтыс болған жері = |
| Қайтыс болған жері = Сарай Бату |
||
| Жерленді = |
| Жерленді = Сарай Берке |
||
| Династия = |
| Династия = |
||
| Туылған кездегі есімі = |
| Туылған кездегі есімі = |
||
| 60-жол: | 60-жол: | ||
[[File:Mikhailtver.jpg|thumb| alt=A.|Өзбекке келген Михаил Ярославич Тверской]] |
[[File:Mikhailtver.jpg|thumb| alt=A.|Өзбекке келген Михаил Ярославич Тверской]] |
||
'''Өзбек хан''', ''Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан'' (шамамен 1280 – 1342) – [[Алтын Орда]] ханы (1313 – 1342). [[Бату хан]] әулетінен, [[ |
'''Өзбек хан''', ''Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан'' (шамамен 1280 – 1342) – [[Алтын Орда]] ханы (1313 – 1342). [[Бату хан]] әулетінен, [[Меңгу Темір хан]]ның немересі. Алтын Орда билігіне [[Тоқта хан]] өлген соң билікке жақын сұлтандардың көмегімен келді. Өзбек хан билеген тұста Алтын Орда мемлекетінде елеулі өзгерістер болды. Алтын Ордада ислам ресми дін болды. Өзбек ханның [[Шыңғыс хан]] ұрпақтарынан [[ислам діні]]не кіргісі келмегендерін аяусыз жазалағаны туралы мәліметтер кездеседі. Қазіргі кейбір тарихшылар Шыңғыс өкілдері мен нояндарының Ордадан [[Мәскеу]] княздарына қызметке көптеп кетуін осы оқиғалармен байланыстырады. Ол билік құрған кезеңде Алтын Орда нағыз өрлеу кезеңін бастан кешті, оның саяси-әскери қуаты мен экон. дамуы шарықтау шегіне жетті. Бұл өрлеуді қалалардың өсуінен, халықар. қатынастар мен сыртқы сауданың, мәдениеттің дамуынан көруге болады. Алтын Орданың екінші астанасы – [[Сарай әл-Жадид]] гүлденіп, жаңа құрылыстар жүрді. Өзбек хан бұйрығымен [[Еділ]], [[Қырым]] бойындағы, [[Хорезм]]дегі қалаларда мешіт-медреселер, түрлі сарайлар салынды. Оның тұсында Алтын Ордаға бағынышты орыс князьдіктерінің ішінде Мәскеу ерекше күшейді. Өзбек хан Ұлы Владимир князьдігі үшін болған күресте [[Мәскеу]] князьдарына қолдау көрсетті. Өзінен бұрынғы хандар сияқты Өзбек хан да Русьтегі [[православие діні]]н қудалаған жоқ, қайта олардың барлық жеңілдіктерін сақтады. Алтын Орданың мәмлүктер билеген [[Египет]]пен сауда, мәдени, дипломат. байланысын жандандырды. 1319 ж., 1335 ж. Хулагу иелігіндегі Әзірбайжанға екі рет жорық жасады. Өзбек хан 1330 ж. [[Ақ Орда]] хандарының бұрынғы тәуелді кезін қалпына келтіру үшін Мүбәрәк қожамен соғысып, ұлы Тыныбекті [[Сығанақ]] қ-нда хан тағына отырғызды. Өзбек хан өлген соң Алтын Орда тағына [[ұлы Жәнібек]] отырды. |
||
<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 7том</ref> |
<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 7том</ref> |
||
22:11, 2015 ж. шілденің 25 кезіндегі нұсқа
| Өзбек хан Сұлтан Мұхаммед | ||
| Лауазымы | ||
|---|---|---|
| ||
| 1312 — 1342 | ||
| Ізашары | Тоқта хан | |
| Ізбасары | Жәнібек хан | |
| Өмірбаяны | ||
| Діні | Ислам | |
| Қайтыс болуы | 1342 Сарай Бату | |
| Жерленді | Сарай Берке | |
| Әкесі | Тоғылық | |
өңдеу  |
||
Өзбек хан, Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан (шамамен 1280 – 1342) – Алтын Орда ханы (1313 – 1342). Бату хан әулетінен, Меңгу Темір ханның немересі. Алтын Орда билігіне Тоқта хан өлген соң билікке жақын сұлтандардың көмегімен келді. Өзбек хан билеген тұста Алтын Орда мемлекетінде елеулі өзгерістер болды. Алтын Ордада ислам ресми дін болды. Өзбек ханның Шыңғыс хан ұрпақтарынан ислам дініне кіргісі келмегендерін аяусыз жазалағаны туралы мәліметтер кездеседі. Қазіргі кейбір тарихшылар Шыңғыс өкілдері мен нояндарының Ордадан Мәскеу княздарына қызметке көптеп кетуін осы оқиғалармен байланыстырады. Ол билік құрған кезеңде Алтын Орда нағыз өрлеу кезеңін бастан кешті, оның саяси-әскери қуаты мен экон. дамуы шарықтау шегіне жетті. Бұл өрлеуді қалалардың өсуінен, халықар. қатынастар мен сыртқы сауданың, мәдениеттің дамуынан көруге болады. Алтын Орданың екінші астанасы – Сарай әл-Жадид гүлденіп, жаңа құрылыстар жүрді. Өзбек хан бұйрығымен Еділ, Қырым бойындағы, Хорезмдегі қалаларда мешіт-медреселер, түрлі сарайлар салынды. Оның тұсында Алтын Ордаға бағынышты орыс князьдіктерінің ішінде Мәскеу ерекше күшейді. Өзбек хан Ұлы Владимир князьдігі үшін болған күресте Мәскеу князьдарына қолдау көрсетті. Өзінен бұрынғы хандар сияқты Өзбек хан да Русьтегі православие дінін қудалаған жоқ, қайта олардың барлық жеңілдіктерін сақтады. Алтын Орданың мәмлүктер билеген Египетпен сауда, мәдени, дипломат. байланысын жандандырды. 1319 ж., 1335 ж. Хулагу иелігіндегі Әзірбайжанға екі рет жорық жасады. Өзбек хан 1330 ж. Ақ Орда хандарының бұрынғы тәуелді кезін қалпына келтіру үшін Мүбәрәк қожамен соғысып, ұлы Тыныбекті Сығанақ қ-нда хан тағына отырғызды. Өзбек хан өлген соң Алтын Орда тағына ұлы Жәнібек отырды. [1]
Дереккөздер
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 7том