Миксомицеттер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Automated import of articles |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
'''Миксомицеттер'''(Mуxomуceta) (грек. mуxo – [[кілегей]] және mуcоta – [[саңырауқұлақ]]), [[кілегей|кілегейлілер]], [[кілегейлі саңырауқұлақтар]] – [[хлорофильсіз саңырауқұлақ]] тәрізді [[организм|организмдер]] бөлімі. 400-ге жуық түрлері белгілі, [[Қазақстан|Қазақстанда]] 100-ге тарта түрі анықталған. Миксомицеттер әдетте шіріген ағаштың жарық [[қуыс|қуыстары]] мен олардың түбірлерінің астында, [[орман|ормандардағы]] [[өсімдік]] қалдықтарының арасында, ылғалды жерлерде дамиды. [[Вегетатив|Вегетативтік]] денесі көп [[ядро|ядролы]], қабықпен қоршалған [[плазма|плазмалық]] массадан тұратындықтан оларды [[плазмодий|плазмодийлер]] деп те атайды. Дене көлемі әр түрлі, өте майда [[микроскоптың]] түрлері (Echіnostelіum) мен қатар көлденеңі 1 м-ге жететін түрлері де (Fulіgo) кездеседі. Миксомицеттер [[спора|спораларымен]] көбейеді. [[Спора]] түзу процесі Миксомицеттердің түріне байланысты ([[пішін|пішіні]], [[көлем|көлемі]], түсі жағынан) әр түрлі болып келеді. Ең қарапайым түрлерінде [[плазмодий]] пішінін өзгертпестен қабықшаға оранып, кішкене [[мамықшаға]] немесе [[күлше|күлшеге]] ұқсас [[спора]] [[түзгіш]] денеге айналады. Миксомицеттердің басқа түрлерінің денесінде арнайы [[спора]] түзуші [[жеміс|жемісті]] денелер пайда болады. Пісіп жетілген [[спора|споралар]] жемісті денені жарып сыртқа шығып, ауамен таралады. [[Спора|Споралар]] [[тіршілік]] қабілетін жоймай, жылдап жата береді. Қолайлы жағдай туғанда [[спора]] әдетте сулы ортада өсіп, оның ішінен екіден ([[клетка|клетканың]] алды мен артында орналасқан) жіпшелері бар 1 – 8 [[зооспора|зооспоралар]] шығады. Егер [[спора]] сусыз дымқыл жерде өсетін болса, онда одан жіпшесіз [[миксоамеба|миксоамебалар]] өсіп жетіледі. Мұндай [[зооспора|зооспоралар]] мен [[миксоамеба|миксоамебалардың]] саны олардың екіге бөлінуі арқылы көбеюі мүмкін. Содан кейін [[жыныс|жыныстық]] кезең басталып, бір-бірімен жұптала қосылады. [[Ядролары диплоид|Ядролары диплоидтық]] қалпына келеді де, [[митотика|митотикалық]] жолмен бөліне бастайды. Пайда болған [[плазмодий]] бірте-бірте үлкейе түседі. Кейде ұсақ [[плазмодий|плазмодийлер]] бір-бірімен қосылып, бір ортақ дене құруы да мүмкін. Көпшілігі [[сапротроф|сапротрофтар]]. Миксомицеттер [[бактерия|бактерияларды]], [[амеба|амебаларды]], [[саңырауқұлақ|саңырауқұлақтардың]] [[мицелий|мицелийлері]] мен [[спора|спораларын]] қорек етеді. Кейбір түрлері (Plazmodіophora brassіcae) [[ауыл шауашылығы|ауыл шауашылығының]] [[өсімдік|өсімдіктерінің]] ([[картоп|картоптың]], [[қызанақ|қызанақтың]], [[капуста|капустаның]]) өте зиянды ауру тудыратын қоздырғыштары. |
|||
'''Миксомицеттер'''(Mуxomуceta) (грек. mуxo – кілегей және mуcоta – саңырауқұлақ), кілегейлілер, кілегейлі саңырауқұлақтар – хлорофильсіз саңырауқұлақ тәрізді организмдер бөлімі. 400-ге жуық түрі белгілі, Қазақстанда 100-ге тарта түрі анықталған. [[Санат:М]] |
|||
==Сілтемелер== |
|||
* [[Ядро]] |
|||
* [[Плазма]] |
|||
* [[Жыныс]] |
|||
==Сыртқы сілтемелер== |
|||
* [http://portal.mfa.kz/portal/page/portal/mfa Қазақстан Республикасының Сыртқы Істер Министрлігі] |
|||
== Пайдаланған Әдебиет == |
|||
<references/> 1. Қазақ энциклопедиясы 6 том |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[Санат:Биология]] |
|||
22:08, 2011 ж. маусымның 11 кезіндегі нұсқа
Миксомицеттер(Mуxomуceta) (грек. mуxo – кілегей және mуcоta – саңырауқұлақ), кілегейлілер, кілегейлі саңырауқұлақтар – хлорофильсіз саңырауқұлақ тәрізді организмдер бөлімі. 400-ге жуық түрлері белгілі, Қазақстанда 100-ге тарта түрі анықталған. Миксомицеттер әдетте шіріген ағаштың жарық қуыстары мен олардың түбірлерінің астында, ормандардағы өсімдік қалдықтарының арасында, ылғалды жерлерде дамиды. Вегетативтік денесі көп ядролы, қабықпен қоршалған плазмалық массадан тұратындықтан оларды плазмодийлер деп те атайды. Дене көлемі әр түрлі, өте майда микроскоптың түрлері (Echіnostelіum) мен қатар көлденеңі 1 м-ге жететін түрлері де (Fulіgo) кездеседі. Миксомицеттер спораларымен көбейеді. Спора түзу процесі Миксомицеттердің түріне байланысты (пішіні, көлемі, түсі жағынан) әр түрлі болып келеді. Ең қарапайым түрлерінде плазмодий пішінін өзгертпестен қабықшаға оранып, кішкене мамықшаға немесе күлшеге ұқсас спора түзгіш денеге айналады. Миксомицеттердің басқа түрлерінің денесінде арнайы спора түзуші жемісті денелер пайда болады. Пісіп жетілген споралар жемісті денені жарып сыртқа шығып, ауамен таралады. Споралар тіршілік қабілетін жоймай, жылдап жата береді. Қолайлы жағдай туғанда спора әдетте сулы ортада өсіп, оның ішінен екіден (клетканың алды мен артында орналасқан) жіпшелері бар 1 – 8 зооспоралар шығады. Егер спора сусыз дымқыл жерде өсетін болса, онда одан жіпшесіз миксоамебалар өсіп жетіледі. Мұндай зооспоралар мен миксоамебалардың саны олардың екіге бөлінуі арқылы көбеюі мүмкін. Содан кейін жыныстық кезең басталып, бір-бірімен жұптала қосылады. Ядролары диплоидтық қалпына келеді де, митотикалық жолмен бөліне бастайды. Пайда болған плазмодий бірте-бірте үлкейе түседі. Кейде ұсақ плазмодийлер бір-бірімен қосылып, бір ортақ дене құруы да мүмкін. Көпшілігі сапротрофтар. Миксомицеттер бактерияларды, амебаларды, саңырауқұлақтардың мицелийлері мен спораларын қорек етеді. Кейбір түрлері (Plazmodіophora brassіcae) ауыл шауашылығының өсімдіктерінің (картоптың, қызанақтың, капустаның) өте зиянды ауру тудыратын қоздырғыштары.
Сілтемелер
Сыртқы сілтемелер
Пайдаланған Әдебиет
1. Қазақ энциклопедиясы 6 том
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |