Тарас Григорьевич Шевченко

Автопортрет

Сурет:Михайло-Дерегус-Тарас-слухає-кобзаря.jpg

Басыбайлы украин ауыл казактар (олар ортасында - кішкене Тарас Шевченко) кобзарьне (кобызшыны) тыңдалар, XIX г.

Тарас Григорьевич Шевченко (9 наурыз, 1814, Киев губерниясы, қазіргі Черкасск облысы Моринцы селосы - 10 наурыз 1861, Санкт-Петербург) укр. Тарас Григорович Шевченко - Тарас Грыгоровыч Шэвчэнко, орыс. Тарас Григорьевич Шевченко - әйгілі украин казак ақыны. Басыбайлы украин казактардан, оның үлкен ата Андрий басыбай істелген.

Суретші ретінде де тарихта қалған. Орыс әдебиетіне де үлес қосқан. Бірақ ең бастысы, әрине, украин әдебиетінің "жарық жұлдызы" болғаны, украин халқының санасын оятуының ұлттық нышаны болып саналады.

Өмірбаяны

• 1838 жылы Санкт-Петербург қаласында Көркемсурет академиясына қабылданады.
• 1845]] жылы Киев қаласына келіп, археологиялық комиссияға суретші қызметіне орналасты.
• 1846 жылы Киев қаласындағы Кирилл-Мефодий қоғамына мүше болып енді.
• 1847 жылы қамауға алынады.
• 1848 жылы А.И.Бутаковтың басшылығымен Арал теңізін зерттеу экспедициясына қатысып, 350-ден астам пейжаз, портрет салды. Мысалы, "Атқа мінген қазақ", "Арал теңізінің жағасындағы қазақтың киіз үйлері", "Қосаралдағы қазақтардың қыстаулары", т.б.
• 1950 жылы екінші рет қамалып, Маңғыстаудағы Новопетров қамалына (кейіннен Форт-Шевченко) жер аударылды. Оның "Киіз үйде отырған қазақтар", "Қазақ баласы от жағып жатыр", "Киіз үйде", "Келі түйіп түрған қазақ қызы", "Қазақ кызы Катя" суреттері осы кезенде салынған.
• Шевченко Маңғыстауда 7 жыл болып, 1857 жылы босатылды.
• 1857 жылы Санкт-Петербургке келеді.
• 1860 жылы гравюра саласында академик болып сайланады.
• Дәл крепостник құқығын жойылған жылы, 1861 жылы наурыздың 10-да Санкт-Санкт-Петербургда қайтыс болған. Өзі крепостник шаруа болғанынан, крепостник құқығымен, Ресей империясының патша езгісімен украин халқының еркіндігі үшін күрескен.

Кеңес үкіметі кезінде төңкерісшіл большевиктерге жақын идеяларының жақтанушы ретінде бағаланған. Қазір тәуелсіз Украинада украин халқының тәуелсіздігі менен ұлттық дамуы үшін күрескен қаһарман ретінде бағаланады. Халық ақыны болғандықтан, оны "ұлы кобзарь" деп атап кеткен. Патша үкіметіне қарсы шыққаны үшін, оны алдыменен Орынбор облысының Ор қамалына отырғызған, кейін сол облысқа қараған Қазақ даласына - Маңғыстауға айдап тастаған. Айдауда Гогольге, Жуковскийге шағым хаттарын жазады. Айдаудан соң, Тургеневпен жиі кездеседі.

Есте сақтау

Қазақстанда оның есімімен қала, елді мекендер мен көше аттары аталады. Алматыда Шевченко атында көше және сол көшеде ескерткіш орнатылған.

Суреттер

• Вашингтонда
  Вашингтонда
• Нью-Йоркта
  Нью-Йоркта
• Парижде
  Парижде
• Украин иммигранттарына бағышталған Шевченко мүсіні
  Украин иммигранттарына бағышталған Шевченко мүсіні
• Алматыдағы Шевченко көшесінде орналасқан мүсіні
  Алматыдағы Шевченко көшесінде орналасқан мүсіні

Дереккөздер

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Тарас Шевченко