Деванагари

Лигатура ddhrya

Деванагари (санскрит देवनागरी devanāgarī ^IAST) — шығу тегінің оратқтығымен алфавиттің бірыңғай фонетикалық принципіне, сол сияқты аумақта будда діні мен әдебиеттің таралуына байланысты Үндістанның өз аумағынан басқа Бангладеште, Пәкістанда, Непалда, Шри-Ланқада, Тибетте, Орталық Азияда, Бирмада, Үндікытай тұбегінде, Индонезияда тараған Үндістанлық буынды жазу түрі. Әр әрпі жалғыз дауыстыдан, не «а» дауыстысы ілесетін дауыссыздан тұратын буынды білдіреді. Дауыссыздан кейінгі өзге дауыстылар оған қосақталган (үстінен, астынан немесе бүйірлерінен) қосымша белгілерді білдіреді. Дауыссызды ң жанында дауыстының болмау жол асты «вирама» белгісімен белгіленеді, ол дауыссыздардың тіркесін беру кезінде қолданы- луы мүмкін тіркестің (алғашқы әрпінің жанынан қойылады); дауыссыздардың үйлесу көбіне әріптердің үйлесуіне енетін өзіне тән элементтерді біріктіретін күрделі белгілер-лигатуралармен беріледі.

Графикті құру принципі

Деванагариде әрбір дауыссыз дыбыс белгісі бірдей дауысты (а) дыбыстың болуымен ерекшеленеді. Дауысты дыбыссыз дауыссызбы белгілеу үшін артайы таңба - халант (вирама) қосу қажет. Басқа дауыстыларды белгілеу үшін семиттік жазу жүйесіндегідей арнайы диакритикалық белгілер қолданылады. Дауыстыларға қатысты арнайы белгілер сөз ьасында қойылады. Дауыссыздар дауысты дыбыстарсыз сөз тіркестерін құрай алады.

Дауыссыздар

क	ख	ग	घ	ङ
ka /kə/	kha /kʰə/	ga /gə/	gha /gʱə/	ṅa /ŋə/
च	छ	ज	झ	ञ
ca /cə/	cha /cʰə/	ja /ɟə/	jha /ɟʱə/	ña /ɲə/
ट	ठ	ड	ढ	ण
ṭa /ʈə/	ṭha /ʈʰə/	ḍa /ɖə/	ḍha /ɖʱə/	ṇa /ɳə/
त	थ	द	ध	न
ta /t̪ə/	tha /t̪ʰə/	da /d̪ə/	dha /d̪ʱə/	na /nə/
प	फ	ब	भ	म
pa /pə/	pha /pʰə/	ba /bə/	bha /bʱə/	ma /mə/
य	र	ल	व
ya /jə/	ra /ɾə/	la /lə/	va /ʋə/
श	ष	स	ह
śa /ʃə/	ṣa /ʂə/	sa /sə/	ha /ɦə/

क़	ख़	ग़	ज़	य़	ड़	ढ़	फ़
qa /qə/	k͟ha /xə/	ġa /ɣə/	za /zə/	zha /ʒə/	ṛa /ɽə/	ṛha /ɽʱə/	fa /fə/

Дауыстылар

अ		a /ə/ или /ä/	क	ka
आ	ा	ā /ä:/	का	kā
इ	ि	i /i/	कि	ki
ई	ी	ī /i:/	की	kī
उ	ु	u /u/	कु	ku
ऊ	ू	ū /u:/	कू	kū
ऋ	ृ	ṛ /ṛ/	कृ	kṛ
ॠ	ॄ	ṝ /ṛ:/	कॄ	kṝ
ऌ	ॢ	ḷ /ḷ/	कॢ	kḷ
ॡ	ॣ	ḹ /ḷ:/	कॣ	kḹ
ए	े	e /e:/	के	ke
ऐ	ै	ai /əi/ или /ai/	कै	kai
ओ	ो	o /o:/	को	ko
औ	ौ	au /əu/ или /au/	कौ	kau

Басқа белгілер

ँ	am̩	कँ	kam̩
ं	an̩	कं	kan̩
ः	ah̩	कः	kah̩
्		क्	k
ॅ	?	ऑ	?

Сандар

०	१	२	३	४	५	६	७	८	९
0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

Юникодталған Деванагари

Бұның кейбiр ұяшықтар анықталмаған - оларды кестеде боз белгiлелген

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+090x

ँ

ं

ः

ऄ

अ

आ

इ

ई

उ

ऊ

ऋ

ऌ

ऍ

ऎ

ए

U+091x

ऐ

ऑ

ऒ

ओ

औ

क

ख

ग

घ

ङ

च

छ

ज

झ

ञ

ट

U+092x

ठ

ड

ढ

ण

त

थ

द

ध

न

ऩ

प

फ

ब

भ

म

य

U+093x

र

ऱ

ल

ळ

ऴ

व

श

ष

स

ह

़

ऽ

ा

ि

U+094x

ी

ु

ू

ृ

ॄ

ॅ

ॆ

े

ै

ॉ

ॊ

ो

ौ

्

U+095x

ॐ

॑

॒

॓

॔

क़

ख़

ग़

ज़

ड़

ढ़

फ़

य़

U+096x

ॠ

ॡ

ॢ

ॣ

।

॥

०

१

२

३

४

५

६

७

८

९

U+097x

॰

Деванагариның клавиатурасы

400px