Дәрілік балшытыр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Жаңа бетте: {{taxobox |name = Дәрілік балшытыр |image = Pulmonaria_officinalis_800.jpg |regnum = Өсімдіктер |unranked_divisio = |unranked_classis = Қ... |
|||
| 3-жол: | 3-жол: | ||
|image = Pulmonaria_officinalis_800.jpg |
|image = Pulmonaria_officinalis_800.jpg |
||
|regnum = [[Өсімдіктер]] |
|regnum = [[Өсімдіктер]] |
||
|divisio = [[Гүлді өсімдіктер]] |
|||
|unranked_divisio = |
|||
| |
|classis = [[Қос жарнақтылар]] |
||
|unranked_ordo = |
|unranked_ordo = [[Asterids]] |
||
|ordo = |
|ordo = [[Incertae sedis]] |
||
|familia = [[Айлауықтар тұқымдасы]] |
|familia = [[Айлауықтар тұқымдасы|Boraginaceae]] |
||
|genus = [[Балшытыр]] (''Pulmonaria'') |
|genus = [[Балшытыр]] (''Pulmonaria'') |
||
|species = '''''Дәрілік балшытыр'''' |
|species = '''''Дәрілік балшытыр'''' |
||
|binomial = ''Pulmonaria officinalis'' |
|binomial = ''Pulmonaria officinalis'' |
||
|binomial_authority = |
|binomial_authority = L., 1753 |
||
|}} |
|}} |
||
'''Дәрілік балшытыр''' ({{lang-la|Pulmonaria officinalis}}) |
'''Дәрілік балшытыр''' ({{lang-la|Pulmonaria officinalis}}) – [[Айлауықтар тұқымдасы|айлауыктар]] тұқымдасы [[балшытыр]] туысына жататын, биіктігі 15-30 см, көп жылдық, шөп тектес өсімдік. |
||
== Ботаникалық сипаты == |
== Ботаникалық сипаты == |
||
| 33-жол: | 33-жол: | ||
{{дереккөздер}} |
{{дереккөздер}} |
||
[[Санат: |
[[Санат:Айлауықтар]] |
||
[[Санат:Дәрілік өсімдіктер]] |
[[Санат:Дәрілік өсімдіктер]] |
||
[[Санат:Қазақстан флорасы]] |
[[Санат:Қазақстан флорасы]] |
||
18:22, 2016 ж. ақпанның 29 кезіндегі соңғы нұсқа
| Дәрілік балшытыр | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||
| Pulmonaria officinalis L., 1753 |
Дәрілік балшытыр (лат. Pulmonaria officinalis) – айлауыктар тұқымдасы балшытыр туысына жататын, биіктігі 15-30 см, көп жылдық, шөп тектес өсімдік.
Ботаникалық сипаты[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Өсімдіктің өн бойын қысқа, бірақ қатты түк басқандықтан сабағы қолға кедір-бұдырлы болып сезіледі.
- Жапырақтарының шеттері бүтін, ұштары сүйір, екі жағын да қысқа түк басқан. Тамыр жапырақтары жұмыртқа тәрізді, сопақша келген, түп жағы жіңішкеріп сағаққа айналып кеткен. Сабақ жапырақтары отырмалы, түп жағы мен сабақтарын жартылай қоршап тұрады.
- Сабақтың жоғарғы жағына гүлдер шоғырланған. Өсімдіктің даму кезеңіне байланысты гүлдері әуелі қызыл, ашық қызыл түсті болса, кейінірек біртіндеп көкшіл тартады. Гүл тостағаншасы жасыл түсті, бес қалақшасы бар. Гүл тәжі түтікше сияқтанып тұрады.
Өсетін жері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дәрілік балшытыр таулы аймақтарда, орман арасында, бұталардың көлеңкелерінде өседі.
Құрамы, емдік қасиеті және қолданысы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Құрамында минералды заттар танин, қоймалжың және илік заттар, аскорбин қышқылы, рутин бар.
Дәрі үшін өсімдіктің жерге түскен бөлігін гүлдеген кезінде жинап алады. Дәрілік балшытырдың қабынуға қарсы әсер ететін, несеп айдайтын, қан тоқтатын, жарақаттардың жазылуын тездететін қасиеттері бар. Халық медицинасында бұл өсімдік туберкулез ауруларын емдеу үшін, өкпе, жоғарғы тыныс жолдары және бронх қабынғанда, қақырыққа қан араласып түскенде қолданылады, асқазан-ішек жолдарының ауруларын және дене сыртындағы жарақаттарды емдейді.[1]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Қазақстанның дәрілік өсімдіктері. Іскендіров Әбіш. Алматы "Қазақстан" 1982, 188 бет.