Үлкен Виктория шөлі

Үлкен Виктория шөлі (Great Vіctorіa Desert) — Австралияның оңтүстікндегі ауқымды құмды алқап. Солтүстігінде Гибсон шөліне, оңтүстігінде Налларбор құмды-қиыршықты малтатасты жазығына ұласады. Стюарт жотасынан Тұзды көлдер жазығына дейін шығыстан батысқа қарай 1200 км-ге созылады. Ені 400 — 550 км. Ауданы 350 мың км2, орташа биіктігі 150 — 300 м. Жер бедері негізінен құмды қырқалардан тұрады. Олар басым желдердің бағытына сәйкес батыс, солтүстік-батыстан шығыс, оңтүстік-шығысқа қарай созыла орналасқан. Арагідік үстірт жұрнақтары мен тұзды көл ойыстары кездеседі. Үлкен Виктория шөлі Оңтүстік жарты шардағы пассаттар жүйесінің жоғ. қысымды белдемінде орналасқан. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлш. 125 — 250 мм. Температураның жылдық және тәуліктік ауытқуы үлкен (қыста тәуліктік ауытқу 35 — 40 С-қа жетеді). Шілденің орташа температурасы 12 — 18 С. Қыста оңтүстіктен суық ауа массасының өтуіне байланысты күрт суытып, үсік түсетін кездері де болады. Жазы ыстық, қаңтардың орташа темп-расы 25 — 30 С, абс. максимум 50 С-қа жетеді. Қырқаларда қатқыл, тікенекті спинифекс шөбі өседі. Қырқа аралық ойыстарды скрэб тоғайлары алып жатыр. Шөлді тұңғыш рет 1875 ж. ағылшын ғалымы Э.Джайс зерттеген. Үлкен Виктория шөлінде осы аттас ұлттық саябақ құрылған.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы" 9 том