Еуропа қара күзені: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
12-жол: 12-жол:
| classis = [[Сүтқоректілер]]
| classis = [[Сүтқоректілер]]
| ordo = [[Жыртқыштар]]
| ordo = [[Жыртқыштар]]
| familia = [[Mustelidae]]
| familia = [[Сусарлар тұқымдасы]]
| genus = ''[[Mustela]]''
| genus = ''[[Mustela]]''
| species = '''''M. lutreola'''''
| species = '''''M. lutreola'''''
20-жол: 20-жол:
| range_map_caption = Ареал<br />(қоңыр - қазіргі, қызыл - жерсінген, қызғылт сары - жойылған мүмкін)
| range_map_caption = Ареал<br />(қоңыр - қазіргі, қызыл - жерсінген, қызғылт сары - жойылған мүмкін)
}}
}}
'''Еуропа қара күзені''' ({{lang-la|Mustela lutreola}}) – [[сусарлар тұқымдасы|сусарлар]] тұқымдасының [[күзендер]] туысына жататын [[Жыртқыштар|жыртқыш]] сүтқоректі мамық терілі аң. Қазақстанда 1920 – 30 жылдары [[Батыс Қазақстан]], [[Ақтөбе облысы|Ақтөбе облыстарының]] [[Жайық өзені|Жайық]], [[Елек өзені|Елек]], [[Қарғалы өзені|Қарғалы]], [[Жаман Қарғалы өзені|Жаман Қарғалы өзендерінің]] жағасында мекендеген. Соңғы рет 1938 жылы Еуропа қара күзенінің біреуін [[Ырғыз өзені]]нің, екіншісін [[Солтүстік Қазақстан облысы]]ндағы [[Шағалалы өзені]]нің бойынан ұстаған. Бұдан басқа [[Қазақстан]]да таралуы жөнінде ешқандай дерек жоқ. Еуропа қара күзенінің дене тұрқы 36 – 42 см, салмағы 1,1 кг-дай. Басы жалпақ, денесі ұзынша келген, аяқтары қысқа. Башпайларының арасы жүзу жарғағымен жалғасқан. Жүні біркелкі үлпілдек, қара қоңыр, қызғылт қоңыр түстес. Алқымында, астыңғы және үстіңгі еріндері мен төсінде ақ дағы болады. Өзенде, ағын суда, бөгендерде мекендеп, інін (тереңдігі 1,5 м-дей) су астына қазады. Балық, ұсақ кемірушілер, жәндіктермен қоректенеді. Жыныстық жағынан бір жаста жетіледі. Ақпан – наурыз айларында ұйығады да, 42 – 75 күннен кейін балалайды (3 – 7, сирек 10). Күзге қарай інін тастап, өз бетінше тіршілік етеді. Еуропа қара күзені – терісі өте бағалы аң. Қазіргі кезде өте сирек кездесетін аң болғандықтан қорғауға алынып, [[Қазақстан]]ның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]] енгізілген.<ref name="test">Қазақ энцклопедиясы</ref>
'''Еуропа қара күзені''' ({{lang-la|Mustela lutreola}}) – [[сусарлар тұқымдасы|сусарлар]] тұқымдасының [[күзендер]] туысына жататын [[Жыртқыштар|жыртқыш]] сүтқоректі мамық терілі аң.
Қазақстанда 1920 – 30 жылдары [[Батыс Қазақстан]], [[Ақтөбе облысы|Ақтөбе облыстарының]] [[Жайық өзені|Жайық]], [[Елек өзені|Елек]], [[Қарғалы өзені|Қарғалы]], [[Жаман Қарғалы өзені|Жаман Қарғалы өзендерінің]] жағасында мекендеген. Соңғы рет 1938 жылы Еуропа қара күзенінің біреуін [[Ырғыз өзені]]нің, екіншісін [[Солтүстік Қазақстан облысы]]ндағы [[Шағалалы өзені]]нің бойынан ұстаған. Бұдан басқа [[Қазақстан]]да таралуы жөнінде ешқандай дерек жоқ. Еуропа қара күзенінің дене тұрқы 36 – 42 см, салмағы 1,1 кг-дай. Басы жалпақ, денесі ұзынша келген, аяқтары қысқа. Башпайларының арасы жүзу жарғағымен жалғасқан. Жүні біркелкі үлпілдек, қара қоңыр, қызғылт қоңыр түстес. Алқымында, астыңғы және үстіңгі еріндері мен төсінде ақ дағы болады. Өзенде, ағын суда, бөгендерде мекендеп, інін (тереңдігі 1,5 м-дей) су астына қазады. Балық, ұсақ кемірушілер, жәндіктермен қоректенеді. Жыныстық жағынан бір жаста жетіледі. Ақпан – наурыз айларында ұйығады да, 42 – 75 күннен кейін балалайды (3 – 7, сирек 10). Күзге қарай інін тастап, өз бетінше тіршілік етеді. Еуропа қара күзені – терісі өте бағалы аң. Қазіргі кезде өте сирек кездесетін аң болғандықтан қорғауға алынып, [[Қазақстан]]ның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына»]] енгізілген.<ref name="test">Қазақ энцклопедиясы</ref>


== Дереккөздер ==
== Дереккөздер ==
<references/>
<references/>

{{wikify}}


[[Санат:Күзендер]]
[[Санат:Күзендер]]

17:45, 2016 ж. сәуірдің 19 кезіндегі нұсқа

Еуропа қара күзені

Амандық күйі
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Жыртқыштар
Тұқымдасы: Сусарлар тұқымдасы
Тегі: Mustela
Түрі: M. lutreola
Екі-есімді атауы
Mustela lutreola
(Линней, 1761)
Ареал (қоңыр - қазіргі, қызыл - жерсінген, қызғылт сары - жойылған мүмкін)
Ареал
(қоңыр - қазіргі, қызыл - жерсінген, қызғылт сары - жойылған мүмкін)

Еуропа қара күзені (лат. Mustela lutreola) – сусарлар тұқымдасының күзендер туысына жататын жыртқыш сүтқоректі мамық терілі аң.


Қазақстанда 1920 – 30 жылдары Батыс Қазақстан, Ақтөбе облыстарының Жайық, Елек, Қарғалы, Жаман Қарғалы өзендерінің жағасында мекендеген. Соңғы рет 1938 жылы Еуропа қара күзенінің біреуін Ырғыз өзенінің, екіншісін Солтүстік Қазақстан облысындағы Шағалалы өзенінің бойынан ұстаған. Бұдан басқа Қазақстанда таралуы жөнінде ешқандай дерек жоқ. Еуропа қара күзенінің дене тұрқы 36 – 42 см, салмағы 1,1 кг-дай. Басы жалпақ, денесі ұзынша келген, аяқтары қысқа. Башпайларының арасы жүзу жарғағымен жалғасқан. Жүні біркелкі үлпілдек, қара қоңыр, қызғылт қоңыр түстес. Алқымында, астыңғы және үстіңгі еріндері мен төсінде ақ дағы болады. Өзенде, ағын суда, бөгендерде мекендеп, інін (тереңдігі 1,5 м-дей) су астына қазады. Балық, ұсақ кемірушілер, жәндіктермен қоректенеді. Жыныстық жағынан бір жаста жетіледі. Ақпан – наурыз айларында ұйығады да, 42 – 75 күннен кейін балалайды (3 – 7, сирек 10). Күзге қарай інін тастап, өз бетінше тіршілік етеді. Еуропа қара күзені – терісі өте бағалы аң. Қазіргі кезде өте сирек кездесетін аң болғандықтан қорғауға алынып, Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген.[2]

Дереккөздер

  1. Maran, T., Aulagnier, S., Libois, R., Kranz, A., Abramov, A. & Wozencraft, C (2008). Mustela lutreola. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 7 November 2010.
  2. Қазақ энцклопедиясы