Адольф Гитлер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
ш →‎top: clean up, replaced: | туған → | Туған (2) using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
70-жол: 70-жол:
}}
}}


'''Адольф Гитлер''' ({{lang-de|Adolf Hitler}} {{IPA|[ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]}}; ([[1889]] ж. [[сәуірдің 20]] — [[1945]] ж. [[сәуірдің 30]]) — [[Үшінші рейх]] [[Тоталитаризм|тоталитарлық]] [[диктатура]]сының негізін қалаушы, ұлттық-социализмнің орталық тұлғасы, неміс ұлттық-социалисттік жұмысшы партиясының {{lang-de|Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei}} көсемі ([[1921]]—[[1945]]), [[Үшінші рейх|Германия]] рейхсканцлері ([[1933]]—[[1945]]), Германия [[фюрер]]і (1934—1945), [[Екінші дүниежүзілік соғыс]]та [[Германия]] қарулы күштерінің бас қолбасшысы ([[1941 жыл]]дың [[19 желтоқсан]]ынан).
'''Адольф Гитлер''' ({{lang-de|Adolf Hitler}} {{IPA|[ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]}}; ([[1889]] ж. [[сәуірдің 20]] — [[1945]] ж. [[сәуірдің 30]]) — [[Үшінші рейх]] [[Тоталитаризм|тоталитарлық]] [[диктатура]]сының негізін қалаушы, ұлттық-социализмнің орталық тұлғасы, неміс ұлттық-социалисттік жұмысшы партиясының {{lang-de|Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei}} көсемі ([[1921]]—[[1945]]), [[Үшінші рейх|Германия]] рейхсканцлері ([[1933]]—[[1945]]), Германия [[фюрер]]і (1934—1945), [[Екінші дүниежүзілік соғыс]]та [[Германия]] қарулы күштерінің бас қолбасшысы ([[1941 жыл]]дың [[19 желтоқсан]]ынан).
== Өмірі ==
== Өмірі ==
Адольф Гитлер [[1889 жыл]]дың [[20 сәуір]]інде қазіргі [[Австрия]] елінің Браунау ам Инн жерінде дүниеге келген. Әкесі — кеден қызметкері Алойс Гитлер ({{lang-de|Alois Hitler}}) анасы — Клара Пөлцель ({{lang-de|Clara Pölzel}}). [[1903 жыл]]ы әкесі, [[1907 жыл]]ы анасы дүниеден өтеді. [[1905 жыл]]ы мектепті аяқтамай тастап кетеді. Кейін Гитлер Австрияның астанасы, [[Вена]] қаласына қоныс аударады. [[1913 жыл]]ы Германияның [[Мюнхен]] қаласына көшеді.
Адольф Гитлер [[1889 жыл]]дың [[20 сәуір]]інде қазіргі [[Австрия]] елінің Браунау ам Инн жерінде дүниеге келген. Әкесі — кеден қызметкері Алойс Гитлер ({{lang-de|Alois Hitler}}) анасы — Клара Пөлцель ({{lang-de|Clara Pölzel}}). [[1903 жыл]]ы әкесі, [[1907 жыл]]ы анасы дүниеден өтеді. [[1905 жыл]]ы мектепті аяқтамай тастап кетеді. Кейін Гитлер Австрияның астанасы, [[Вена]] қаласына қоныс аударады. [[1913 жыл]]ы Германияның [[Мюнхен]] қаласына көшеді.
76-жол: 76-жол:
Гитлер Австриядан шыққан неміс [[саясаткер]]і әрі [[диктатор]]ы болды. Ол [[1933]] – [[1945 жыл]]дар аралығында [[канцлер]] болып билік етеді. Сондай-ақ, [[1921 жыл]]дан бастап НСДАП партиясының басшысы және нацистік Германияның көсемі болып та саналады. Канцлер болып тұрған шағында өзін неміс Рейхының ең жоғарғы қолбасшысы, лидері деп санады.
Гитлер Австриядан шыққан неміс [[саясаткер]]і әрі [[диктатор]]ы болды. Ол [[1933]] – [[1945 жыл]]дар аралығында [[канцлер]] болып билік етеді. Сондай-ақ, [[1921 жыл]]дан бастап НСДАП партиясының басшысы және нацистік Германияның көсемі болып та саналады. Канцлер болып тұрған шағында өзін неміс Рейхының ең жоғарғы қолбасшысы, лидері деп санады.

==Тегінің шығу көзі (этимология)==
Атақты неміс филологы, ономастика бойынша маман — Макс Готтшальдың (1882—1952) ойы бойынша «Гитлер» (Hittlaer, Hiedler) тегі Hütler («бақылаушы», «орман қарғаушысы», Waldhütter) тегінен шыққан.

== Саясаты. Мансабы ==
== Саясаты. Мансабы ==
Гитлердің билігі тұсында елдегі ұлттық социалистер ({{lang-de|Nationalsozialisten}}) [[Үшінші рейх|III Неміс Рейхының]] диктатурасын орнатты. Ұлттық социалистер билікке келгеннен бастап басқа партияларға шектеу қойылып, қысым жасалды. Кейбірін өздігінен жойылып кетуге дейінгі халге жеткізді.
Гитлердің билігі тұсында елдегі ұлттық социалистер ({{lang-de|Nationalsozialisten}}) [[Үшінші рейх|III Неміс Рейхының]] диктатурасын орнатты. Ұлттық социалистер билікке келгеннен бастап басқа партияларға шектеу қойылып, қысым жасалды. Кейбірін өздігінен жойылып кетуге дейінгі халге жеткізді.

16:56, 2016 ж. қыркүйектің 25 кезіндегі нұсқа

Адольф Гитлер
нем. Adolf Hitler
Адольф Гитлер

1937
Лауазымы
Ту
Ту
Германия фюрері
Ту
Ту
2 тамыз 1934 жыл — 30 сәуір 1945 жыл
Ізашары лауазым ұйымдастырылған;
Пауль фон Гинденбург рейхспрезидент ретінде
Ізбасары лауазым жойылған;
Карл Дёниц рейхспрезидент ретінде
Ту
Ту
Германия Рейхсканцлері
Ту
Ту
30 қаңтар 1933 жыл — 30 сәуір 1945 жыл
Президент Пауль фон Гинденбург (1933—1934)
Ізашары Курт фон Шлейхер
Ізбасары Пауль Йозеф Геббельс
Ту
Ту
3 - НСДАП төрағасы
Ту
Ту
29 шілде 1921 жыл — 30 сәуір 1945 жыл
Ізашары Антон Дрекслер
Ізбасары лауазым жойылған;
Мартин Борман партия жұмыстары жөніндегі министр ретінде
Ту
Ту
Пруссия Рейхсштатгальтері
Ту
Ту
30 қаңтар 1933 жыл — 30 қаңтар 1935 жыл
Ізашары лауазым ұйымдастырылған
Ізбасары Герман Геринг
Өмірбаяны
Партиясы Неміс жұмысшы партиясы
(1919—1920)

Ұлттық-социалисттік неміс жұмысшы партиясы
(1920—1945)

Дүниеге келуі 20 сәуір 1889 (1889-04-20)
Рансхофен, Браунау-на-Инне Жоғарғы Австрия, Австро-Венгрия
Қайтыс болуы 30 сәуір 1945 (1945-04-30) (56 жас)
Берлин, Үшінші рейх
Жерленді Магдебургте ХІІК базасының территориясында құпия түрінде жерленген. 1970 жылы кремирацияланып, күлі Эльба өзеніне лақтырылған.
Әкесі Алоис Гитлер
Анасы Клара Гитлер
Жұбайы Ева Браун
Балалары жоқ (ресми)
Жан-Мари Лоре (болжам)
Әскери қызметі
Қызмет еткен жылдары 19141918
19181920
19411945
Құрамында болды


Әскер түрі Жаяу әскер
Атағы Ефрейтор
Басқарды Вермахт
Шайқасы Бірінші дүниежүзілік соғыс
Екінші дүниежүзілік соғыс
Қолтаңбасы Қолтаңбасы

Адольф Гитлер (нем. Adolf Hitler [ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]; (1889 ж. сәуірдің 201945 ж. сәуірдің 30) — Үшінші рейх тоталитарлық диктатурасының негізін қалаушы, ұлттық-социализмнің орталық тұлғасы, неміс ұлттық-социалисттік жұмысшы партиясының нем. Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei көсемі (19211945), Германия рейхсканцлері (19331945), Германия фюрері (1934—1945), Екінші дүниежүзілік соғыста Германия қарулы күштерінің бас қолбасшысы (1941 жылдың 19 желтоқсанынан).

Өмірі

Адольф Гитлер 1889 жылдың 20 сәуірінде қазіргі Австрия елінің Браунау ам Инн жерінде дүниеге келген. Әкесі — кеден қызметкері Алойс Гитлер (нем. Alois Hitler) анасы — Клара Пөлцель (нем. Clara Pölzel). 1903 жылы әкесі, 1907 жылы анасы дүниеден өтеді. 1905 жылы мектепті аяқтамай тастап кетеді. Кейін Гитлер Австрияның астанасы, Вена қаласына қоныс аударады. 1913 жылы Германияның Мюнхен қаласына көшеді.


Гитлер Австриядан шыққан неміс саясаткері әрі диктаторы болды. Ол 19331945 жылдар аралығында канцлер болып билік етеді. Сондай-ақ, 1921 жылдан бастап НСДАП партиясының басшысы және нацистік Германияның көсемі болып та саналады. Канцлер болып тұрған шағында өзін неміс Рейхының ең жоғарғы қолбасшысы, лидері деп санады.

Тегінің шығу көзі (этимология)

Атақты неміс филологы, ономастика бойынша маман — Макс Готтшальдың (1882—1952) ойы бойынша «Гитлер» (Hittlaer, Hiedler) тегі Hütler («бақылаушы», «орман қарғаушысы», Waldhütter) тегінен шыққан.

Саясаты. Мансабы

Гитлердің билігі тұсында елдегі ұлттық социалистер (нем. Nationalsozialisten) III Неміс Рейхының диктатурасын орнатты. Ұлттық социалистер билікке келгеннен бастап басқа партияларға шектеу қойылып, қысым жасалды. Кейбірін өздігінен жойылып кетуге дейінгі халге жеткізді.

Гитлердің саясатына қарсы келгендерді қудалап, Концлагерлерге жер аударып жіберді. Тіпті, жазалаудың шектен шыққаны сонша, адамдарды өлтіруге дейін барды. Еуропалық Иудейлерді қырғынға ұшыратқан осы Гитлердің нацистік, фашистік саясаты мен оның жақтаушылары еді. Холакауст кезінде жазықсыз иудейлер өлтірілді. Олар үшін басқа этникалық топтар мен басқа діннің өкілдерінің көк тиындық құны болмады. Ақырында Екінші Дүниежүзілік Соғыстың отын тұтатты. Соның салдарынан Германияның көп бөлігі мен Еуропаның біраз бөлігі қирады, бүлінді. Екінші дүниежүзілік соғыста өлген 55 миллион адамның 6 миллионы еуропалық Иудейлер, 30 миллионы Славиян халқының өкілдері болды.

Өмірінің естеліктері

Гитлердің жиырма бес жасына дейін атқарған немесе атап айтарлықтай іс-әрекеті болмаған. 25 жылдық өмірінде мамандыққа қатысты білімі болмаған, әлеуметтік және қоғамдық өмірде де белсенді болмаған. Алайда, аздаған жылдар арасында немістердің еліне барып ел билігін қолына алып, диктатор болады. Саясатқа келген кезіндегі ол жайлы мәліметтер құпия болатын.

Ол өзінің қарсыластарына айтқан сөзінде:

Сіздер менің қайдан келгенімді және қандай отбасынан шыққанымды білуге тиісті емессіздер

— Адольф Гитлер

— деп айтқан екен. Майн Кампф, Менің күресім (нем. Mein Kampf) еңбегінде бұрынғы өмірінің нацистік түсінікте қалыптасқан мықты тұлға болуға өзін-өзі тәрбиелегенін айтады.

Өмірінің соңы. Қайтыс болуы

Адольф Гитлер өмірінің соңына дейін христиан дінінің католиктік бағытын ұстанған. Оның ең сенімді адамдарының бірі Альберт Шпеер Гитлердің шіркеулерге деген көзқарасының оң болмағанын айтады. Әртүрлі ортада әртүрлі ой білдірген. Шіркеулерді халықты ұстап отыратын күшті элемент деп те қарастырған.


Гитлер 1930 жылдан бастап вегетариан болған. Ол жайлы оның өмірін зерттеген адамдар да бірауыздан келіседі.

1933 жылдан бастап Гитлер өзінің қалауы бойынша көшелер мен орталық алаңдарды өзінің атымен атай бастайды. Кез-келген елді мекендер мен қалаларда Гитлердің атымен аталатын көше және алаңдар болды. Ол әсіресе, өзіне ұнамайтын адамдардың атына ие көшелер мен алаңдарды өзгертті. Біраздан соң НСДАП партиясы елдегі жаңа көше мен алаңдарға Гитлердің саясатын қолдаған тұлғалардың есімін беру туралы заң шығарды. Партияның жастар қанатын Гитлер жастары деп өзгертті. Сондай-ақ, стадиондар, мектептер, қалашықтар Гилердің атымен немесе Гитлердің қарамағында екендігін білдіретін атаулармен аталды.

1945 жылы 30 сәуірде Берлин қаласындағы бункерінде өзіне-өзі қол жұмсап мерт болады.

Қызықты мәліметтер

  • Адольф Гитлердің Wolf (қасқыр) деген лақап аты болған. Өзі басшылық еткен майдандар мен әскери орталықтарды осы Қасқыр атауына қатысты атаулармен атаған. Гитлердің жақын бір қызметтесінің кішкене баласы Onkel Wolf (Қасқыр көке (аға)) деп атаған. Атының өзі көне неміс тіліндегі adal және wolf деген екі сөздің туындысы екен.
  • Гитлер паркионсон ауруымен ауыратын.
  • Гитлер талантты суретші болған.