Шыңғыстау: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш clean up, replaced: Ақшатау жотасы → Ақшатау (жота) using AWB |
|||
| 26-жол: | 26-жол: | ||
|Ортаққордағы санаты = |
|Ортаққордағы санаты = |
||
}} |
}} |
||
'''Шыңғыстау''' – [[Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)|Сарыарқа]]ның шығыс бөлігіндегі тау жотасы. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай созылған. |
'''Шыңғыстау''' – [[Сарыарқа (Солтүстік Қазақ жазығы)|Сарыарқа]]ның шығыс бөлігіндегі тау жотасы. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай созылған. |
||
== Географиялық орны == |
== Географиялық орны == |
||
[[Шығыс Қазақстан облысы]]ның [[Абай ауданы (Шығыс Қазақстан облысы)|Абай]], [[Аягөз ауданы|Аягөз]] аудандары аумағында. |
[[Шығыс Қазақстан облысы]]ның [[Абай ауданы (Шығыс Қазақстан облысы)|Абай]], [[Аягөз ауданы|Аягөз]] аудандары аумағында. |
||
== Жер бедері == |
== Жер бедері == |
||
Шыңғыстау солтүстік-шығыста [[Алтай таулары|Алтай]]дан [[Шар (өзен)|Шар]] өзені аңғарымен бөлінеді, оңтүстік-шығыста [[Тарбағатай жотасы|Тарбағатай]]ға ұласады. Шығысында тауаралық [[Зайсан қазаншұңқыры]], оңтүстігінде Солтүстік Балқаш төбелері жатыр. Абсолюттік биіктігі 1000 – 1100 м, ең биік жері – [[Ақшатау |
Шыңғыстау солтүстік-шығыста [[Алтай таулары|Алтай]]дан [[Шар (өзен)|Шар]] өзені аңғарымен бөлінеді, оңтүстік-шығыста [[Тарбағатай жотасы|Тарбағатай]]ға ұласады. Шығысында тауаралық [[Зайсан қазаншұңқыры]], оңтүстігінде Солтүстік Балқаш төбелері жатыр. Абсолюттік биіктігі 1000 – 1100 м, ең биік жері – [[Ақшатау (жота)|Ақшатау]]дағы [[Қособа тауы (Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданы)|Қособа тауы]] (1305 м). Жылына 200 – 250 мм шамасында жауын-шашын түседі. Шыңғыстаудың солтүстік беткейінен [[Шаған (өзен, Шығыс Қазақстан облысы)|Шаған]] және [[Ащысу өзені (Шығыс Қазақстан облысы)|Ащысу]], оңтүстігінен [[Бақанас өзені|Бақанас]], [[Дағанделі]], Құрбақанас, [[Көксала]], т.б. өзендер басталады. |
||
== Геологиялық құрылымы == |
== Геологиялық құрылымы == |
||
Төменгі және орта [[Палеоген кезеңі|палеоген]]нің жанартаутекті шөгінділерінен, құмтас, тақтатас, конгломерат, т.б. жыныстардан түзілген. |
Төменгі және орта [[Палеоген кезеңі|палеоген]]нің жанартаутекті шөгінділерінен, құмтас, тақтатас, конгломерат, т.б. жыныстардан түзілген. |
||
== Өсімдігі мен жануарлары == |
== Өсімдігі мен жануарлары == |
||
Беткейінде бұта (тобылғы, қараған), аңғарларында тал, терек, қайың, шалғын шөп өседі. Арқар, киік, қасқыр, түлкі, борсық, суыр, т.б. мекендейді. |
Беткейінде бұта (тобылғы, қараған), аңғарларында тал, терек, қайың, шалғын шөп өседі. Арқар, киік, қасқыр, түлкі, борсық, суыр, т.б. мекендейді.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 9 т.</ref> |
||
== Дереккөздер == |
== Дереккөздер == |
||
16:52, 2016 ж. қазанның 31 кезіндегі нұсқа
| Шыңғыстау | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Тау жүйесі | |
| Пайда болған кезеңі | |
| Ең биік шыңы | |
| Биіктігі |
1305 м |
| Орналасуы | |
|
48°21′10″ с. е. 79°36′03″ ш. б. / 48.35278° с. е. 79.60083° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 48°21′10″ с. е. 79°36′03″ ш. б. / 48.35278° с. е. 79.60083° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Елдер |
|
|
| |
Шыңғыстау – Сарыарқаның шығыс бөлігіндегі тау жотасы. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай созылған.
Географиялық орны
Шығыс Қазақстан облысының Абай, Аягөз аудандары аумағында.
Жер бедері
Шыңғыстау солтүстік-шығыста Алтайдан Шар өзені аңғарымен бөлінеді, оңтүстік-шығыста Тарбағатайға ұласады. Шығысында тауаралық Зайсан қазаншұңқыры, оңтүстігінде Солтүстік Балқаш төбелері жатыр. Абсолюттік биіктігі 1000 – 1100 м, ең биік жері – Ақшатаудағы Қособа тауы (1305 м). Жылына 200 – 250 мм шамасында жауын-шашын түседі. Шыңғыстаудың солтүстік беткейінен Шаған және Ащысу, оңтүстігінен Бақанас, Дағанделі, Құрбақанас, Көксала, т.б. өзендер басталады.
Геологиялық құрылымы
Төменгі және орта палеогеннің жанартаутекті шөгінділерінен, құмтас, тақтатас, конгломерат, т.б. жыныстардан түзілген.
Өсімдігі мен жануарлары
Беткейінде бұта (тобылғы, қараған), аңғарларында тал, терек, қайың, шалғын шөп өседі. Арқар, киік, қасқыр, түлкі, борсық, суыр, т.б. мекендейді.[1]
Дереккөздер
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 9 т.