I Акбар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш А.С.Кизиров Акбар бетін I Акбар бетіне жылжытты: Ұлы Моғолдарда Жалалуддин Мұхаммед Акбардан (I Акбар) басқа Акбар (II Акбар) атты тағы б...
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
{{Мемлекеттік қайраткер
[[Сурет:Flag of the Mughal Empire.svg|border|22x20px]] 3rd [[Mughal Emperor]] of [[Indian subcontinent|India]]
| түс = елбасы
| Қазақша есімі = I Акбар
| Шынайы есімі = جلال الدین محمد اکبر
| Суреті = Akbar1.jpg
| Титулы = [[Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы]]
| Ту = Flag of the Mughal Empire.svg
| Басқара бастады = [[27 қаңтар]] [[1556 жыл|1556]]
| Басқаруын аяқтады = [[17 қазан]] [[1605 жыл|1605]]
| Ізашары = [[Хумаюн]]
| Ізбасары = [[Жаһангір]]
| Діні = [[Ислам]]
| Туған күні = 14.10.1542
| Туған жері = Амаракот,<br />[[ Ұлы Моғолдар патшалығы]]
| Қайтыс болған күні = 17.10.1605
| Қайтыс болған жері = [[Агра]],<br />[[Ұлы Моғолдар патшалығы]]
| Жерленді = Акбар кесенесі, [[Агра]]
| Әкесі = [[Хумаюн]]
| Анасы = Хамида Бану бегім
| Жұбайы = Рүкия бегім<br />Салима бегім<br />[[Мәриям-уз-Замани]]
| Балалары = '''Ұлдары:'''<br />Хасан мырза<br />Құсайын мырза<br />[[Жаһангір]]<br />Сұлтан Мұрат мырза<br />Сұлтан Даниял мырза<br />Сұлтан Хушру мырза<br />'''Қыздары:'''<br />Арам Бану бегім<br />Шаһрунниса бегім<br />Ханым Сұлтан бегім
| Қолтаңбасы =
}}


'''I Акбар''' ({{lang-ur|جلال الدین محمد اکبر}}) — [[Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы|Ұлы Моғолдар патшалығының 3-ші падишаһы]], қолбасшы. [[Ұлы Моғолдар патшалығы]]ның негізін қалаушысы [[Бабыр]]дың немересі, [[Хумаюн]]ның үлкен баласы.
⚫
[[Сурет:Akbar.jpg|thumb|left|upright|Ақбардың бала кезі]]
'''Акбар''', ''Абу-әл-Фатх Жалал ад-дин Акбар'' ({{lang-hi|जलालुद्दीन मुहम्मद अकबर}}{{Ur|جلال الدین محمد اکبر}} ''Jalāl ud-Dīn Muhammad Akbar'', 15.10.[[1542]], [[Умаркот]], [[Синд штаты]], [[Үндістан]] — [[1605]], [[Агра]]) — Үндістанның моғолдар әулетінен шыққан ұлы падишаһы (1556 — 1605), [[қолбасшы]].


Толық атағы: '''әс-Сұлтан әл-Ағзам уә-л-Хақан әл-Мүкаррам, Имам-и-Әділ, Сұлтан әл-Ислам, Каффатт әл-Анам, Әмір әл-Мүминин, Мәлік-и-Үндістан, Халифат әл-Мүтаали, Әбілфатх Жалаладдин Мұхаммед I Акбар, Сайып-и-Заман, Падишаһ-и-Ғази, Зиллуллаһ, Шаһиншаһ-и-Сұлтанат-үл-Хиндия-уә-л-Мұғалия'''.
⚫
[[Бабыр]]дың немересі. [[Мальва]]ны, [[Раджпутан]]ды, [[Гуджарат]]ты, [[Бенгалия]]ны, [[Ауд]]ты, [[Бихар]]ды, [[Синд]]ті, [[Кашмир]]ді жаулап алып, өз тұсында империя жерін едәуір ұлғайтты және моғол әулетінің билігін нығайта түсті. Елде әкімшілік, әлеуметтік реформаларды жүзеге асырды. Акбар дүниетанымы кең, рухани бай адам болған. Ол бүкіл болмыстың біртұтас және оның себебі бір екенін жақсы түсініп, сол кездегі Үнді жеріндегі түрлі діни көзқарастарды біріктіруге ұмтылды. Акбар “дін-и илаһи” (Құдай діні) деп аталатын жаңа ілім енгізді. Бұл [[ислам]]ды, [[будда]] дінін, зороастрашылдықты және жайнизмді біріктіруге ұмтылған талпыныс еді. Акбардың кезінде Үндістанда сәулет өнерінің тамаша ескерткіштері салынды: Агра маңындағы форт (1565 — 1574), Фатехпур Сикри қаласы (1569 — 74), Аймер форты (1564 — 73), Делидегі Сарай қақпасы ([[1560]]), Лахор форты (1586 — 1618) т.б. Олардың құрылысында мұсылман сәулет өнері мен үнді дәстүрінің озық үлгілері жарасымды пайдаланылған.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 1-том</ref>
[[Сурет:Mogulreich Akbar.png|thumb|right|250px|Ақбар билігіндегі Моғол империясы]]


==Өмірбаяны==
⚫
== Дереккөздер ==
⚫
[[Сурет:Akbar.jpg|thumb|left|upright|Акбардың бала кезі]]
⚫
{{дереккөздер}}


I Акбар [[1542 жыл]]дың [[14 қазан]]ында Амаракот қаласында Ұлы Моғолдар падишаһы [[Хумаюн]] мен Хамида Бану бегімнің шаңырағында дүниеге келді.
{{wikify}}


===Билеген жылдары===
⚫
[[Санат:15 қазанда туғандар]]
[[Сурет:Mogulreich Akbar.png|thumb|left|250px|Акбар тұсындағы Ұлы Моғолдар патшалығы]]

⚫
Мальваны, Раджпутанды, Гуджаратты, Бенгалияны, Аудты, Бихарды, Синдті, [[Кашмир]]ді жаулап алып, өз тұсында патшалық жерін едәуір ұлғайтты және [[Ұлы Моғолдар әулеті]]нің билігін нығайта түсті. Елде әкімшілік, әлеуметтік және әскери жаңартпаларды жүзеге асырды. I Акбар дүниетанымы кең, рухани бай адам болған. Ол бүкіл болмыстың біртұтас және оның себебі бір екенін жақсы түсініп, сол кездегі үнді жеріндегі түрлі діни көзқарастарды біріктіруге ұмтылды. Сондықтан ол "дін-и илаһи" (Құдай діні) атты жаңа дін енгізді. Бұл [[ислам]]ды, [[индуизм]]ді, [[буддизм]]ді, [[зороастризм]]ді, [[джайнизм]]ді және [[христиандық]]ты біріктіруге ұмтылған талпыныс еді. I Акбар тұсында [[Үндістан]]да сәулет өнерінің тамаша ескерткіштері салынды: Қызыл форт ([[1565 жыл|1565]]-[[1574 жыл|1574]]), Фатехпур Сикри қаласы ([[1569 жыл|1569]]-[[1574 жыл|1574]]), Аймер форты ([[1564 жыл|1564]]-[[1573 жыл|1573]]), Делидегі Сарай қақпасы ([[1560 жыл|1560]]), Лал-Кила ([[1586 жыл|1586]]-[[1618 жыл|1618]]) және т.б. Олардың құрылысында мұсылман сәулет өнері мен үнді дәстүрінің озық үлгілері жарасымды пайдаланылған<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 1-том</ref>.

⚫
==Дереккөздер==
⚫
{{дереккөздер}}

⚫
[[Санат:14 қазанда туғандар]]
[[Санат:1542 жылы туғандар]]
[[Санат:1542 жылы туғандар]]
⚫
[[Санат:Үндістанда туғандар]]
[[Санат:1605 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:1605 жылы қайтыс болғандар]]
⚫
[[Санат:Үндістанда қайтыс болғандар]]
⚫
[[Санат:Үндістан монархтары]]
[[Санат:Моғол императорлары]]
[[Санат:Қолбасшылар]]
[[Санат:Қолбасшылар]]
[[Санат:Ұлы Моғолдар падишаһтары]]

⚫
[[Санат:Үндістан монархтары]]

⚫
[[Санат:Үндістанда туғандар]]
{{stub}}
⚫
[[Санат:Үндістанда қайтыс болғандар]]

21:36, 2016 ж. желтоқсанның 8 кезіндегі нұсқа

I Акбар
جلال الدین محمد اکبر
I Акбар
Лауазымы
Ту
Ту
 Ұлы Моғолдар патшалығының падишаһы
27 қаңтар 1556 — 17 қазан 1605
Ізашары Хумаюн
Ізбасары Жаһангір
Өмірбаяны
Діні Ислам
Дүниеге келуі 14 қазан 1542 (1542-10-14)
Амаракот,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Қайтыс болуы 17 қазан 1605 (1605-10-17) (63 жас)
Агра,
Ұлы Моғолдар патшалығы
Жерленді Акбар кесенесі, Агра
Әкесі Хумаюн
Анасы Хамида Бану бегім
Жұбайы Рүкия бегім
Салима бегім
Мәриям-уз-Замани
Балалары Ұлдары:
Хасан мырза
Құсайын мырза
Жаһангір
Сұлтан Мұрат мырза
Сұлтан Даниял мырза
Сұлтан Хушру мырза
Қыздары:
Арам Бану бегім
Шаһрунниса бегім
Ханым Сұлтан бегім
өңдеу Үлгі құжаттамасын қараңыз

I Акбар (урду: جلال الدین محمد اکبر‎) — Ұлы Моғолдар патшалығының 3-ші падишаһы, қолбасшы. Ұлы Моғолдар патшалығының негізін қалаушысы Бабырдың немересі, Хумаюнның үлкен баласы.

Толық атағы: әс-Сұлтан әл-Ағзам уә-л-Хақан әл-Мүкаррам, Имам-и-Әділ, Сұлтан әл-Ислам, Каффатт әл-Анам, Әмір әл-Мүминин, Мәлік-и-Үндістан, Халифат әл-Мүтаали, Әбілфатх Жалаладдин Мұхаммед I Акбар, Сайып-и-Заман, Падишаһ-и-Ғази, Зиллуллаһ, Шаһиншаһ-и-Сұлтанат-үл-Хиндия-уә-л-Мұғалия.

Өмірбаяны

Акбардың бала кезі

I Акбар 1542 жылдың 14 қазанында Амаракот қаласында Ұлы Моғолдар падишаһы Хумаюн мен Хамида Бану бегімнің шаңырағында дүниеге келді.

Билеген жылдары

Акбар тұсындағы Ұлы Моғолдар патшалығы

Мальваны, Раджпутанды, Гуджаратты, Бенгалияны, Аудты, Бихарды, Синдті, Кашмирді жаулап алып, өз тұсында патшалық жерін едәуір ұлғайтты және Ұлы Моғолдар әулетінің билігін нығайта түсті. Елде әкімшілік, әлеуметтік және әскери жаңартпаларды жүзеге асырды. I Акбар дүниетанымы кең, рухани бай адам болған. Ол бүкіл болмыстың біртұтас және оның себебі бір екенін жақсы түсініп, сол кездегі үнді жеріндегі түрлі діни көзқарастарды біріктіруге ұмтылды. Сондықтан ол "дін-и илаһи" (Құдай діні) атты жаңа дін енгізді. Бұл исламды, индуизмді, буддизмді, зороастризмді, джайнизмді және христиандықты біріктіруге ұмтылған талпыныс еді. I Акбар тұсында Үндістанда сәулет өнерінің тамаша ескерткіштері салынды: Қызыл форт (1565-1574), Фатехпур Сикри қаласы (1569-1574), Аймер форты (1564-1573), Делидегі Сарай қақпасы (1560), Лал-Кила (1586-1618) және т.б. Олардың құрылысында мұсылман сәулет өнері мен үнді дәстүрінің озық үлгілері жарасымды пайдаланылған[1].

Дереккөздер

  1. ↑ Қазақ энциклопедиясы, 1-том
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=I_Акбар&oldid=2509183» бетінен алынған