Саба (ыдыс): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
[[Сурет:Ағаштан жасалған саба.jpg|thumb|right|150px|Саба — қымыз, шұбат ашыту, іркіт пісу үшін пайдаланылатын ыдыс.]]
'''Саба''' — [[қымыз]], [[шұбат]] ашыту, [[іркіт]] пісу үшін пайдаланылатын, мал терісінен тігілетін [[ыдыс]]. Саба тігетін терінің шел [[май]]ы мен көк етін қырып тазалап, ағынды суға байлап шаң-тозаңынан арылтады. Содан кейін терінің жүнін қырып тақырлайды да, қайыңның не аршаның, сондай-ақ тобылғының түтініне ұстап, ыстайды. Ыс әбден сіңген соң теріні су сеуіп жібітіп, өңін ішіне қаратып, сабаға лайықтал пішеді. Саба [[пирамида]] пішінді, түп жағы төрт бұрышты, бүйірлері трапеция (түбі кең, мойын жағы тар) тәрізді болады. Оның мойнының кеңдігі [[піспек]] емін-еркін сиярлықтай етіп алынады да, саба мойнының бір бүйірінен үш бұрышты баулық шығарылады. Баулыққа жіптен ескен бау тағылып, ол керегенің басына байланады. Жақсы күтіліп, ысталған сабаның [[қымыз]]ы өте дәмді және жұғымды болады. '''Сабаның''' тігістері түйенің шуда жүнінен иірілген, мықты жіппен сырт жағынан жөрмеп тігіледі. Саба тігіліп болғаннан кейін оның ішіне құм не болмаса топырақ толтырып кереді. Әбден қалыпқа түсіп, кепкеннен кейін сабаның ішіндегі құмды не топырақты төгіп тастап, ішін тазартып жуады да, тағы бір дүркін түтінге ұстап, ыстайды. Одан соң [[су]]мен тазартыл шайқап тастап, сырты мен ішін қойдың [[құйрық майы]]мен, не болмаса жылқының майымен жақсылан майлайды. Күннің көзіне қойып майын сіңіреді.
'''Саба''' — [[қымыз]], [[шұбат]] ашыту, [[іркіт]] пісу үшін пайдаланылатын, мал терісінен тігілетін [[ыдыс]]. Саба тігетін терінің шел [[май]]ы мен көк етін қырып тазалап, ағынды суға байлап шаң-тозаңынан арылтады. Содан кейін терінің жүнін қырып тақырлайды да, қайыңның не аршаның, сондай-ақ тобылғының түтініне ұстап, ыстайды. Ыс әбден сіңген соң теріні су сеуіп жібітіп, өңін ішіне қаратып, сабаға лайықтал пішеді. Саба [[пирамида]] пішінді, түп жағы төрт бұрышты, бүйірлері трапеция (түбі кең, мойын жағы тар) тәрізді болады. Оның мойнының кеңдігі [[піспек]] емін-еркін сиярлықтай етіп алынады да, саба мойнының бір бүйірінен үш бұрышты баулық шығарылады. Баулыққа жіптен ескен бау тағылып, ол керегенің басына байланады. Жақсы күтіліп, ысталған сабаның [[қымыз]]ы өте дәмді және жұғымды болады. '''Сабаның''' тігістері түйенің шуда жүнінен иірілген, мықты жіппен сырт жағынан жөрмеп тігіледі. Саба тігіліп болғаннан кейін оның ішіне құм не болмаса топырақ толтырып кереді. Әбден қалыпқа түсіп, кепкеннен кейін сабаның ішіндегі құмды не топырақты төгіп тастап, ішін тазартып жуады да, тағы бір дүркін түтінге ұстап, ыстайды. Одан соң [[су]]мен тазартыл шайқап тастап, сырты мен ішін қойдың [[құйрық майы]]мен, не болмаса жылқының майымен жақсылан майлайды. Күннің көзіне қойып майын сіңіреді.
Сабаны пайдаланар алдында сиыр сүтімен тағы бір дүркін шайқайды. Сабаның түбі шіріп кетпеу үшін оның астына құрғақ төсеніш төсейді. Қымыз сабаның астына көбінесе жүк аяқ сияқты төрт сирақты ағаш тұғыр жасап қояды. Сабаның ішіне саумалмен ілесіп қыл-қыбыр, шөп-шалам түсіп кетпеу үшін
Сабаны пайдаланар алдында сиыр сүтімен тағы бір дүркін шайқайды. Сабаның түбі шіріп кетпеу үшін оның астына құрғақ төсеніш төсейді. Қымыз сабаның астына көбінесе жүк аяқ сияқты төрт сирақты ағаш тұғыр жасап қояды. Сабаның ішіне саумалмен ілесіп қыл-қыбыр, шөп-шалам түсіп кетпеу үшін

00:02, 2017 ж. наурыздың 7 кезіндегі нұсқа

Саба — қымыз, шұбат ашыту, іркіт пісу үшін пайдаланылатын ыдыс.

Сабақымыз, шұбат ашыту, іркіт пісу үшін пайдаланылатын, мал терісінен тігілетін ыдыс. Саба тігетін терінің шел майы мен көк етін қырып тазалап, ағынды суға байлап шаң-тозаңынан арылтады. Содан кейін терінің жүнін қырып тақырлайды да, қайыңның не аршаның, сондай-ақ тобылғының түтініне ұстап, ыстайды. Ыс әбден сіңген соң теріні су сеуіп жібітіп, өңін ішіне қаратып, сабаға лайықтал пішеді. Саба пирамида пішінді, түп жағы төрт бұрышты, бүйірлері трапеция (түбі кең, мойын жағы тар) тәрізді болады. Оның мойнының кеңдігі піспек емін-еркін сиярлықтай етіп алынады да, саба мойнының бір бүйірінен үш бұрышты баулық шығарылады. Баулыққа жіптен ескен бау тағылып, ол керегенің басына байланады. Жақсы күтіліп, ысталған сабаның қымызы өте дәмді және жұғымды болады. Сабаның тігістері түйенің шуда жүнінен иірілген, мықты жіппен сырт жағынан жөрмеп тігіледі. Саба тігіліп болғаннан кейін оның ішіне құм не болмаса топырақ толтырып кереді. Әбден қалыпқа түсіп, кепкеннен кейін сабаның ішіндегі құмды не топырақты төгіп тастап, ішін тазартып жуады да, тағы бір дүркін түтінге ұстап, ыстайды. Одан соң сумен тазартыл шайқап тастап, сырты мен ішін қойдың құйрық майымен, не болмаса жылқының майымен жақсылан майлайды. Күннің көзіне қойып майын сіңіреді. Сабаны пайдаланар алдында сиыр сүтімен тағы бір дүркін шайқайды. Сабаның түбі шіріп кетпеу үшін оның астына құрғақ төсеніш төсейді. Қымыз сабаның астына көбінесе жүк аяқ сияқты төрт сирақты ағаш тұғыр жасап қояды. Сабаның ішіне саумалмен ілесіп қыл-қыбыр, шөп-шалам түсіп кетпеу үшін оның аузына дәкеден не тор көзді металл тордан сүзгі салады. Сабаны пісерде оның бауын көтере байлайды да, пісіліп болған соң бауын босатып, мойнын байлаған жібін шешіп қояды. Бұл әрі тазалық үшін, әрі сабаның ішіндегі актың суып қалмауы үшін керек. Сабаның үлкен-кіші болуы оның ішіне құйылатын ақтың мөлшеріне байланысты болады. Жақсы ысталып, күтіммен ұстаған саба көп уақытқа шыдамды, Сабаның ішіндегі астың дәмі бұзылмауы және саба шіріп кетпеуі үшін оны айына кемінде бір рет босатыл, ішін жылы сумен шайқап жуып, күнге кептіріп отырады.[1]

Дереккөздер

  1. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9