Ішкі конверсия

Ішкі конверсия– атом ядросының қозған күйінен энергиясы аз күйге ауысуы кезінде энергиясын -квант түрінде шығармай, сол атомның бір электронына тікелей беруі нәтижесінде байқалатын құбылыс. І. к. кезінде бөлініп шыққан электрон конверсиялық электрон деп аталады. Электрондар атомның әр түрлі ішкі қабықтарынан бөлініп шығады. Осыған сәйкес олар К-, Л-, М-электрондар, т.б. болып ажыратылады. Электронның энергиясы – конверс. ядр. ауысу мен электрон ұшып шығатын қабықтың байланыс энергиясының айырмасына тең. Конверс. электрондардың энергет. спектрлерін өлшеу арқылы ауысу энергиясы мен олардың мультипольдігі анықталады. -кванттарды шығару арқылы өтетін ауысу ықтималдығына қарағандағы І. к-ның ықтималдығы І. к. коэфф. арқылы сипатталады. Бұл коэфф. конверс. электрондар ағыны қарқындылығының сол ядр. ауысудағы -кванттар ағыны қарқындылығына қатынасы бойынша анықталады. І. к. коэфф. өрістің кванттық теориясының тәсілдері арқылы есептеледі. Есептеу кезінде ядро зарядын басқа қабықтардағы электрондарының қалқалауы (экрандауы) және ядро мөлшерінің шектілігі еске алынады. Ядр. ауысудың энергиясы тыныштықтағы электронның екі еселенген энергиясынан артқанда (Е02mc2=1,022 Мэв) І. к. процесі электрон-позитрон жұбын (қос конверсия) түзу арқылы да өтуі мүмкін. Бұл процестің ықтималдығы ауысу энергиясы өскен сайын арта түседі.

Пайдаланылған cілтемелер