Ішкі Орданы басқару жөніндегі уақытша кеңес

Ішкі Орданы басқару жөніндегі уақытша кеңес, 1846 ж. 21 қаңтарда “Бөкей Ордасын уақытша басқару жобасы” негізінде құ-рылды. Жәңгір хан қайтыс болғаннан кейін Ішкі Ордада (Бөкей Ордасында) жаңа хан тағайындалған жоқ. Ресей өкіметі хандық жүйесін жойып, басқару жүйесін қайта құрды. Жаңа жоба бойынша Бөкей Ордасын уақытша басқару Орынбор шекара комиссиясына жүктелді. Ішкі Орданы орт-тан басқару Мемл. мүлік мин-нің құзырына берілді. Жаңа басқару жүйесі бойынша хан ордасындағы арнайы Кеңестің құрамына оның төрағасы, төрағаның кеңесшісі, айрықша билік берілген екі орыс шенеунігі немесе сұлтандардан екі адам енуге тиіс болды. Екі кеңесшінің әрқайсысына бір-бірден көмекші, екі хатшы, отыз шабарман берілді. Кеңес төрағасы мен оның көмекшілерін Орынбор шекара комиссиясының ұсынысымен Орынбор ген.-губернаторы бекітті. Төтенше орыс қызметкерлерін Мемл. мүлік мин. ұсынып, бекітті. Уақытша к-ттің міндеті – Бөкей Ордасындағы қазақтар арасында тыныштық сақтау, тәртіп бұзушыларға қарсы шара қолдану болды. Кеңестің алғашқы төрағасы болып Жәңгір ханның інісі Әділ Бөкейұлы, кеңес мүшелігіне Бөкейханұлы Меңдігерей, Шөке Нұралыұлы тағайындалды. К-тті құру – Бөкей Ордасында хандық билікті толық жою, жергілікті әкімш. басқару жүйесін Ресейлік отарлық жүйеге бүтіндей бағындыру ниетімен жасалған алғашқы қадам болды.

Пайдаланылған cілтемелер

Әдеб.: Зиманов С., Общественный строй казахов первой половины 19 в., А.-А., 1958; Мәшімбаев С.М., Патшалық Ресейдің отарлық саясаты, А., 1994.