Платина: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Content deleted Content added
→‎Химиялық құрамы: Жазу қатесін түзеттім, грамматикасын түзеттім
Тег: Mobile edit Mobile app edit
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол: 1-жол:
[[Сурет:Platinum.svg|thumb|right|100px|Платина ''Pt'']]
[[Сурет:Platinum.svg|thumb|right|100px|Платина ''Pt'']]
[[File:Sperrylite-t07-24a.jpg|thumb|left|alt=A.|]]
[[File:Sperrylite-t07-24a.jpg|thumb|left|alt=A.|]]
'''Платина'''(лат. Platіnum), Pt – элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 78, ат. м. 195,09; асыл металдар тобына жатады.
'''Платина''' (лат. Platіnum), Pt – элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 78, ат. м. 195,09; асыл металдар тобына жатады.


==Химиялық құрамы==
== Химиялық құрамы ==
Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығызд. 21,45 г/см3, балқу t – 1769°С, қайнау t – 3900°C.
Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығызд. 21,45 г/см3, балқу t – 1769°С, қайнау t – 3900°C.


Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 [[изотоп|изотопы]]: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt бар. Таза күйінде алғаш рет 1803 жылда ағылшын ғалымы У.Х. Волластон (1766 — 1828) алған. Платинаның жер қыртысындағы салмақ мөлшері 5107%. Табиғатта саф Платина мен оның маңызды қосылыс-тары: поликсен, ферроплатина, сперрилит (PtAs), куперит (PtS), бреггит (Pt,Pd,Nі)S кездеседі. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45г/см3 (25<sup>o</sup>С-та), балқу t 1872<sup>о</sup>С, қайнау t 3872100<sup>о</sup>С; жұмсақ, жайылғыш, созылғыш. Тотығу дәрежелері +2, +4 кейде +1, +3, +5, +6. Ауада тұрақты, химиялық инертті, бөлме температурасында патша арағы және броммен әрекеттеседі. Қатты қыздырғанда концентрлі HNO<sub>3</sub> пен H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-те еріп, 400 — 500<sup>o</sup>С-та галогендермен, P, S, C, Sі, Se, т.б. әрекеттеседі. Платинаны алу үшін алдымен кентасты құмнан тазартып, патша сұйықтығында ерітеді. Ерітіндіні NH<sub>4</sub>Cl-мен (NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>[PtCl<sub>6</sub>]-ға тұндырып, осы тұзды таза сутек ағынында алдымен 600<sup>o</sup>С температурада тотықсыздандырады. Платина [[электрод|электродтар]], [[термометр]], [[коррозия|коррозияға]] тұрақты ыдыстар, химиялық аппараттар жасауда, [[катализатор]] ретінде, тұздарды химиялық талдауда қолданылады.
Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 [[изотоп|изотопы]]: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt бар. Таза күйінде алғаш рет 1803 жылда ағылшын ғалымы У.Х. Волластон (1766 — 1828) алған. Платинаның жер қыртысындағы салмақ мөлшері 5107%. Табиғатта саф Платина мен оның маңызды қосылыс-тары: поликсен, ферроплатина, сперрилит (PtAs), куперит (PtS), бреггит (Pt,Pd,Nі)S кездеседі. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45г/см3 (25<sup>o</sup>С-та), балқу t 1872<sup>о</sup>С, қайнау t 3872100<sup>о</sup>С; жұмсақ, жайылғыш, созылғыш. Тотығу дәрежелері +2, +4 кейде +1, +3, +5, +6. Ауада тұрақты, химиялық инертті, бөлме температурасында патша арағы және броммен әрекеттеседі. Қатты қыздырғанда концентрлі HNO<sub>3</sub> пен H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-те еріп, 400 — 500<sup>o</sup>С-та галогендермен, P, S, C, Sі, Se, т.б. әрекеттеседі. Платинаны алу үшін алдымен кентасты құмнан тазартып, патша сұйықтығында ерітеді. Ерітіндіні NH<sub>4</sub>Cl-мен (NH<sub>4</sub>)<sub>2</sub>[PtCl<sub>6</sub>]-ға тұндырып, осы тұзды таза сутек ағынында алдымен 600<sup>o</sup>С температурада тотықсыздандырады. Платина [[электрод|электродтар]], [[термометр]], [[коррозия|коррозияға]] тұрақты ыдыстар, химиялық аппараттар жасауда, [[катализатор]] ретінде, тұздарды химиялық талдауда қолданылады.


==Жартылысы==
== Жартылысы ==
Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық , өте сирек те болса гидротермалық . Сонымен қатар оныд шашыранды кендері де бар. қазіргі уақытта платинадан өте бағалы химиялық ыдыстар жасайды, тіске салады т. б.<ref> Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69</ref>
Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық , өте сирек те болса гидротермалық . Сонымен қатар оныд шашыранды кендері де бар. қазіргі уақытта платинадан өте бағалы химиялық ыдыстар жасайды, тіске салады т. б.<ref> Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69</ref>


==Кендері==
== Кендері ==
Ірі кендері Оралда, Сібірде, Оңтүстік Америкада, Оңтүстік Африкада бар.<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том</ref>
Ірі кендері Оралда, Сібірде, Оңтүстік Америкада, Оңтүстік Африкада бар.<ref>“Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том</ref>



23:16, 2018 ж. наурыздың 2 кезіндегі нұсқа

Платина Pt
A.

Платина (лат. Platіnum), Pt – элементтердің периодтық жүйесінің VІІІ тобындағы хим. элемент, ат. н. 78, ат. м. 195,09; асыл металдар тобына жатады.

Химиялық құрамы

Табиғатта орнықты 5 изотопы бар. Платина күмістей ақ түсті металл, тығызд. 21,45 г/см3, балқу t – 1769°С, қайнау t – 3900°C.

Платина асыл металдар тобына жатады. Табиғатта орнықты 6 изотопы: екі радиоактивті 190Pt, 192Pt, және төрт тұрақты 194Pt, 195Pt, 196Pt, 198Pt бар. Таза күйінде алғаш рет 1803 жылда ағылшын ғалымы У.Х. Волластон (1766 — 1828) алған. Платинаның жер қыртысындағы салмақ мөлшері 5107%. Табиғатта саф Платина мен оның маңызды қосылыс-тары: поликсен, ферроплатина, сперрилит (PtAs), куперит (PtS), бреггит (Pt,Pd,Nі)S кездеседі. Платина күмістей ақ түсті металл, тығыздығы 21,45г/см3 (25oС-та), балқу t 1872оС, қайнау t 3872100оС; жұмсақ, жайылғыш, созылғыш. Тотығу дәрежелері +2, +4 кейде +1, +3, +5, +6. Ауада тұрақты, химиялық инертті, бөлме температурасында патша арағы және броммен әрекеттеседі. Қатты қыздырғанда концентрлі HNO3 пен H2SO4-те еріп, 400 — 500oС-та галогендермен, P, S, C, Sі, Se, т.б. әрекеттеседі. Платинаны алу үшін алдымен кентасты құмнан тазартып, патша сұйықтығында ерітеді. Ерітіндіні NH4Cl-мен (NH4)2[PtCl6]-ға тұндырып, осы тұзды таза сутек ағынында алдымен 600oС температурада тотықсыздандырады. Платина электродтар, термометр, коррозияға тұрақты ыдыстар, химиялық аппараттар жасауда, катализатор ретінде, тұздарды химиялық талдауда қолданылады.

Жартылысы

Платина негізгі тау жыныстарымен бірге кездеседі, яғни магмалық , өте сирек те болса гидротермалық . Сонымен қатар оныд шашыранды кендері де бар. қазіргі уақытта платинадан өте бағалы химиялық ыдыстар жасайды, тіске салады т. б.[1]

Кендері

Ірі кендері Оралда, Сібірде, Оңтүстік Америкада, Оңтүстік Африкада бар.[2]

Дереккөздер

  1. Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
  2. “Қазақ Энциклопедиясы”, VII-том
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Platinum