Филиппин: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

	Филиппин Республикасы; тагалша:Republika ng Pilipinas; ағылш. Republic of the Philippines
Байрақ	Елтаңба
	Ұран: «Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa; "Құдай үшін, Халық үшін, Табиғат үшін және Отан үшін")»
	Әнұран: «Lupang Hinirang» (тыңдау (ақп.))
Тарихы
Тәуелсіздік күні	12 маусым 1898 жыл (Испания-дан); 4 шілде 1946 жыл (АҚШ-тан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілі	Филиппин тілі, ағылшын тілі
Елорда	Манила
Ірі қалалары	Манила, Кесон-Сити, Давао
Үкімет түрі	Унитарлы; Президенттік республика; Конституция; Республика
Президенті; Вице-президенті; Сенат Төрағасы; Үй спикері	Родриго Дутерте; Лени Робредо; Тито Сотто; Глория Макапагал-Арройо
Географиясы
Жер аумағы; • Барлығы; • % су беті	Әлем бойынша 72 орын; 299 764 км²; 0,6
Жұрты; • Сарап (2015); • Санақ (2019); • Тығыздығы	; ▲100,981,437 адам (13); 105 720 644 адам; $1.041 адам/км² (27)
Экономикасы
ЖІӨ; • Қорытынды (2019); • Жан басына шаққанда	; $354 $ (36); $
ЖІӨ (АҚТ); • Қорытынды (2008) ; • Жан басына шаққанда	; 317,964 млрд $ (36); 3515 $
АДИ (2013)	▲ 0,660 (орташа) (117)
Валютасы	1 филиппин песосы = 100 сентаво (сентимо) (PHP)
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі	.ph
ISO коды	PH
ХОК коды	PHI
Телефон коды	+63
Уақыт белдеулері	+8

Тарихын шолу

← Ескірек өңдеме Жаңарақ өңдеме →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

13:54, 2019 ж. наурыздың 14 кезіндегі нұсқа

Координаттар: 12°48′00″ с. е. 122°03′00″ ш. б. / 12.80000° с. е. 122.05000° ш. б. ^(G) ^(O) ^(Я)

Филиппин Республикасы (тагалша Republika ng Pilipinas), немесе Филиппиндер (тагалша Pilipinas) (ағылш. Republic of the Philippines) — Оңтүстік-Шығыс Азиядағы мемлекет. Тынық мұхиттағы Индонезия мен Тайвань арасында орналасқан көптеген аралдардан тұрады.

Экономикасы

Артықшылықтары: шетелдің инвесторларға ашық. Ауыл шаруашылығы өнімділігінің өсуі. Банан мен ананас экспорты. Шетелде істейтін филиппин азаматтарының ауқымды ақша аударымдары.

Кемшіліктері: энергия мәселесі даму қарқыны тежейді. Дамымаған инфрақұырылымы. Шетел қаржы көздеріне тәуелділік. Аз өнімді шаруашылықтар.

Бүгінгі Филиппиндер — аграрлы-индустриалды ел. Ең жақсы дамыған өндіріс салалары: электрондық, жеңіл өнеркәсіп, химиялық, ағашөңдеу, тамақ, фармацевтикалық. Ауыл шаруашылығы балық пен орман шаруашылықтарын қамтиды. Филиппиндер — кокос жаңғақтарын, банандар, күріш пен ананастар ірі экспорттаушысы. Маңызды сауда серіктері — АҚШ, Тайвань, Германия, Жапония, Гонконг. Елде жол инфрақұрылымдары едәуір дамыған — темір жолдар, автожолдар, өзен және теңіз транспорты. Елдің ірі порттары: Давао, Манила және Себу. Ұлттық ақшасы — филиппин песосы.

Физикалық және географиялық сипаттамалары

Филиппиннің жағдайы Малай архипелагының құрамына кіретін Филиппин аралдарын алып жатыр. Филиппинге тиесілі 7100-ден астам аралдардың ең үлкені: Лусон, Минданао, Самар, Панай, Палаван, Негрос, Миндоро, Лейте, Бохол, Кебу. Солтүстіктен оңтүстікке қарай филиппин архипелагының ұзындығы 2000 км-ге тең, батысқа қарай шығысқа қарай - 900 км. Батыста аралдар Оңтүстік Қытай теңізімен, ал шығысында - Филиппин теңізімен, оңтүстігінде - Сулавеси теңізімен, солтүстікте аралдар Бухари тайпасынан Тайвань аралынан бөлінеді. Филиппин аралдарының солтүстік нүктесі Батан аралдары болып табылады. Оңтүстігі - Сибуты аралы. Ең батыс Балабақ аралы, ал шығыс - Миндана аралы. Жағалау желісі 36,3 мың км. Аралдардың жалпы ауданы 299,7 мың км² құрайды.

Аралдардың рельефі негізінен таулар болып табылады, олардың ең үлкені - Апо (2954 м) жанартауы Минданао аралында орналасқан. Аралиппель континентальды және мұхиттық литосфералық плиталардың қиылысында орналасып, Тынық мұхит аймағындағы Өрт сақинасына енгендіктен тау тізбектері вулканнан шыққан, бұл сейсмикалық пен вулканизмнің жоғарлауымен сипатталады. Терең құдықтар мен вулканикалық аралдар Филиппиннің айрықша ерекшелігі болып табылады. Минданао аралының жағалауында, әлемдегі мұхиттардағы ең тереңдіктің бірі - 10 830 м дейінгі тереңдіктегі Филиппин шұңғымасы бар.

Климат

Филиппинде тропикалық теңіз климаты бар, ол ыстық және ылғалды. Жыл мұнда үш кезеңге бөлінеді: tag-init немесе tag-arav - наурыз айынан мамыр айына дейін созылатын ыстық, құрғақ уақыт (жаз), маусым-қараша айларына созылатын тег-улана-жаңбырлы кезең және тег-ламиг-суық құрғақ маусымы, ол желтоқсаннан ақпанға дейін созылады. Мамырдан қазанға дейін мұнда оңтүстік-батыс мусоны «хагабат» деп аталады, яғни қарашадан сәуір айына дейін «Амикхан» солтүстік-шығыс құрғақ муссонды басқарады. Температура, әдетте, 21 ° C-ден 32 ° C-ге дейін өзгереді, бірақ ол осы шектерден асып кетуі мүмкін. Қаңтар - ең суық ай, ал мамыр - ең ыстық ай.

Мұнда орташа жылдық температура 26,6 ° С құрайды. Аймаққа байланысты температура айтарлықтай өзгермейді. Аралдардың оңтүстік бөлігінде болсын, солтүстік немесе шығыс - температура шамамен бірдей. Ауа-райының үлкен әсеріне теңіз деңгейіне қатысты орын бар. Багуиодағы орташа температура теңіз деңгейінен 1500 метр биіктікте орналасқан, шамамен 18,3 ° С, бұл орын өте танымал.

Шілде-қазан айларында мұнда тайфун белдігінің арқасында жаңбыр жауады. Жауын-шашынның жылдық жауын-шашын мөлшері жылына 5000 мм-ден (200 дюйм), шығыс жағалауы сияқты, ашық далада, өсімдік жамылғылары үшін жылына 1000 мм (39 дюйм). Архипелагтағы ең суық циклон 1911 жылы шілдеде болған, бір күнде 1168 мм (46 дюйм) жауын болды. Багио - Филиппинде тропикалық циклонның кезеңі.

Тайфундар жиі елдің солтүстік аймақтарына түседі, цунами мүмкін.

Галерея

Филиппиндердің көрнекті тарихи жерлері

Дереккөздер

↑ Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. Philippine Statistics Authority.
↑ Census.gov Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. U.S. Department of Commerce (2013). Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 мамыр 2013. Тексерілді, 9 мамыр 2013.
↑ ^a ^b Philippines. International Monetary Fund. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2011.
↑ Human Development Report 2013. United Nations Development Programme (14 наурыз 2013).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 наурыз 2013.

[2015_census-1] Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population. Philippine Statistics Authority.

[2] Census.gov Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. U.S. Department of Commerce (2013). Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 мамыр 2013. Тексерілді, 9 мамыр 2013.

[imf2-3] Philippines. International Monetary Fund. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 тамыз 2011.

[HDI-4] Human Development Report 2013. United Nations Development Programme (14 наурыз 2013).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 наурыз 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1-жол: / 1-жол: @@
 {{Мемлекет
  |Қазақша атауы          = Филиппин Республикасы
- |Шынайы атауы           = {{lang-tl|Republika ng Pilipinas}}
+ |Шынайы атауы           = [[Тагал тілі|тагалша]]:Republika ng Pilipinas<br>{{lang-en|Republic of the Philippines}}
  |Атау септігі           = Филиппин
  |Елтаңба                =Coat of Arms of the Philippines.svg
@@ 7-жол: / 7-жол: @@
  |Ұраны                  =  ''Maka-Diyos, Makatao, Makakalikasan, at Makabansa''<br /><small> "Құдай үшін, Халық үшін, Табиғат үшін және Отан үшін")</small>
  |Әнұранның аты          = Lupang Hinirang
- |Аудио                  =
+ |Аудио                  = Lupang Hinirang instrumental.ogg
  |lat_dir =N |lat_deg =12 |lat_min =48 |lat_sec =0
   |lon_dir =E |lon_deg =122 |lon_min =3 |lon_sec =0
@@ 15-жол: / 15-жол: @@
   |карта тақырыбы        =
  |Картада2               =
- |Үкімет түрі             = Унитарлы контитуциялы республика
+ |Үкімет түрі             = [[Унитарлы мемлекет|Унитарлы]]<br />[[Президенттік республика]]<br />Конституция<br />[[Республика]]
  |Құрылды                 =
- |Тәуелсіздік күні        = [[4 шілде]] [[1946]] [[АҚШ]]тан
+ |Тәуелсіздік күні        =[[12 маусым]] [[1898 жыл]] ([[Испания]]-дан)<br> [[4 шілде]] [[1946 жыл]] ([[АҚШ]]-тан)
  |Тілі                    = [[Филиппин тілі]], [[ағылшын тілі]]
 <!-- |Тілдері             = -->
@@ 24-жол: / 24-жол: @@
  |Ірі қалалары            = [[Манила]], [[Кесон-Сити]], [[Давао]]
 <!-- |Ірі қаласы          = -->
- |Басшы қызметі           = [[Президент]]<br />[[Вице-президент]]
+ |Басшы қызметі           = [[Президент]]і<br />[[Вице-президент]]і<br />Сенат Төрағасы<br />Үй спикері
- |Басшылары               = [[Родриго Дутерте]]<br />[[Лени Робредо]]
+ |Басшылары               = [[Родриго Дутерте]]<br />[[Лени Робредо]]<br />[[Тито Сотто]]<br />[[Глория Макапагал-Арройо]]
- |Жер аумағы              = 299 764
+ |Жер аумағы              = 299 764
  |Жер аумағы бойынша орны = 72
  |Судың үлесі             = 0,6
  |Этнохороним             =
+  |Жұрты                  = {{profit}}100,981,437<ref name="2015 census">{{cite web|url=https://www.psa.gov.ph/content/highlights-philippine-population-2015-census-population|title=Highlights of the Philippine Population 2015 Census of Population |publisher= Philippine Statistics Authority|website=www.psa.gov.ph}}</ref>
-  |Жұрты                  =
-  |Халық саны бойынша орны     = 12
+  |Халық саны бойынша орны     = 13
-  |Сарап жылы             =
+  |Сарап жылы             = 2015
   |Санақ бойынша халық саны    = 105 720 644<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GUHbJYCI|archivedate=2013-05-09}}</ref>
-  |Санақ жылы             = 2013
+  |Санақ жылы             = 2019
-  |Халық тығыздығы        = 306
+  |Халық тығыздығы        = $1.041
-  |Тығыздық бойынша орны       =
+  |Тығыздық бойынша орны       =27
- |ЖІӨ                     =
+ |ЖІӨ                     = $354
- |ЖІӨ сараптаған жылы     =
+ |ЖІӨ сараптаған жылы     = 2019
- |ЖІӨ бойынша орны         =
+ |ЖІӨ бойынша орны         =36
  |Жан басына шаққандағы ЖІӨ       =
  |Жан басына шаққандағы ЖІӨ бойынша орны   =
@@ 52-жол: / 52-жол: @@
  |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал)   =
  |Жан басына шаққандағы ЖІӨ (номинал) орны  =
+ |АДИ                     = {{profit}} 0,660<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR2013_EN_Complete.pdf|title=Human Development Report 2013|publisher=United Nations Development Programme|date=2013-03-14|accessdate=2013-03-14|deadlink=404}}</ref>
- |АДИ                     =
- |АДИ жылдық есебі        =
+ |АДИ жылдық есебі        = 2013
- |АДИ бойынша орны        =
+ |АДИ бойынша орны        = 117
- |АДИ деңгейі             =
+ |АДИ деңгейі             = <span style="color:#fc0;">'''орташа'''</span>
  |Әуе компаниясы          =
  |Валютасы                = 1 [[филиппин песосы]] = 100 сентаво (''сентимо'')&nbsp;(<code>[[ISO 4217|PHP]]</code>)
@@ 69-жол: / 69-жол: @@
 }}
 [[Сурет:Map Philippinen.png|thumb|left|200px|Филиппиндер]]
-'''Филиппин Республикасы''' ([[тагал тілі|тагалша]] ''Republika ng Pilipinas''), немесе '''Филиппиндер''' ([[тагал тілі|тагалша]] ''Pilipinas'') — [[Оңтүстік-Шығыс Азия]]дағы [[мемлекет]]. [[Тынық мұхит]]тағы [[Индонезия]] мен [[Тайвань]] арасында орналасқан көптеген [[арал]]дардан тұрады.
+'''Филиппин Республикасы''' ([[Тагал тілі|тагалша]] ''Republika ng Pilipinas''), немесе '''Филиппиндер''' ([[Тагал тілі|тагалша]] ''Pilipinas'') ({{lang-en|Republic of the Philippines}}) — [[Оңтүстік-Шығыс Азия]]дағы [[мемлекет]]. [[Тынық мұхит]]тағы [[Индонезия]] мен [[Тайвань]] арасында орналасқан көптеген [[арал]]дардан тұрады.
 == Экономикасы ==
@@ 77-жол: / 77-жол: @@
 Бүгінгі Филиппиндер — аграрлы-индустриалды ел. Ең жақсы дамыған өндіріс салалары: электрондық, жеңіл өнеркәсіп, химиялық, ағашөңдеу, тамақ, фармацевтикалық. Ауыл шаруашылығы балық пен орман шаруашылықтарын қамтиды. Филиппиндер — кокос жаңғақтарын, банандар, күріш пен ананастар ірі экспорттаушысы. Маңызды сауда серіктері — [[АҚШ]], [[Тайвань]], [[Германия]], [[Жапония]], [[Гонконг]]. Елде жол инфрақұрылымдары едәуір дамыған — темір жолдар, автожолдар, өзен және теңіз транспорты. Елдің ірі порттары: [[Давао]], [[Манила]] және [[Себу]]. Ұлттық ақшасы — [[филиппин песосы]].
+==Физикалық және географиялық сипаттамалары==
+Филиппиннің жағдайы [[Малай архипелагы]]ның құрамына кіретін Филиппин аралдарын алып жатыр. Филиппинге тиесілі 7100-ден астам аралдардың ең үлкені: [[Лусон]], Минданао, Самар, Панай, Палаван, Негрос, Миндоро, Лейте, Бохол, Кебу. Солтүстіктен оңтүстікке қарай филиппин архипелагының ұзындығы 2000 км-ге тең, батысқа қарай шығысқа қарай - 900 км. Батыста аралдар [[Оңтүстік Қытай теңізі]]мен, ал шығысында - [[Филиппин теңізі]]мен, оңтүстігінде - [[Сулавеси теңізі]]мен, солтүстікте аралдар Бухари тайпасынан [[Тайвань аралы]]нан бөлінеді. Филиппин аралдарының солтүстік нүктесі Батан аралдары болып табылады. Оңтүстігі - Сибуты аралы. Ең батыс Балабақ аралы, ал шығыс - Миндана аралы. Жағалау желісі 36,3 мың км. Аралдардың жалпы ауданы 299,7 мың км² құрайды.
+Аралдардың рельефі негізінен таулар болып табылады, олардың ең үлкені - [[Апо]] (2954 м) жанартауы Минданао аралында орналасқан. Аралиппель континентальды және мұхиттық литосфералық плиталардың қиылысында орналасып, [[Отты шеңбер|Тынық мұхит аймағындағы Өрт]] сақинасына енгендіктен тау тізбектері вулканнан шыққан, бұл сейсмикалық пен вулканизмнің жоғарлауымен сипатталады. [[Шұңғыма|Терең құдықтар]] мен вулканикалық аралдар Филиппиннің айрықша ерекшелігі болып табылады. Минданао аралының жағалауында, әлемдегі мұхиттардағы ең тереңдіктің бірі - 10 830 м дейінгі тереңдіктегі [[Филиппин шұңғымасы]] бар.
+===Климат===
+Филиппинде тропикалық теңіз климаты бар, ол ыстық және ылғалды. Жыл мұнда үш кезеңге бөлінеді: tag-init немесе tag-arav - наурыз айынан мамыр айына дейін созылатын ыстық, құрғақ уақыт (жаз), маусым-қараша айларына созылатын тег-улана-жаңбырлы кезең және тег-ламиг-суық құрғақ маусымы, ол желтоқсаннан ақпанға дейін созылады. Мамырдан қазанға дейін мұнда оңтүстік-батыс мусоны «хагабат» деп аталады, яғни қарашадан сәуір айына дейін «Амикхан» солтүстік-шығыс құрғақ муссонды басқарады. Температура, әдетте, 21 ° C-ден 32 ° C-ге дейін өзгереді, бірақ ол осы шектерден асып кетуі мүмкін. Қаңтар - ең суық ай, ал мамыр - ең ыстық ай.
+Мұнда орташа жылдық температура 26,6 ° С құрайды. Аймаққа байланысты температура айтарлықтай өзгермейді. Аралдардың оңтүстік бөлігінде болсын, солтүстік немесе шығыс - температура шамамен бірдей. Ауа-райының үлкен әсеріне теңіз деңгейіне қатысты орын бар. Багуиодағы орташа температура теңіз деңгейінен 1500 метр биіктікте орналасқан, шамамен 18,3 ° С, бұл орын өте танымал.
+Шілде-қазан айларында мұнда тайфун белдігінің арқасында жаңбыр жауады. Жауын-шашынның жылдық жауын-шашын мөлшері жылына 5000 мм-ден (200 дюйм), шығыс жағалауы сияқты, ашық далада, өсімдік жамылғылары үшін жылына 1000 мм (39 дюйм). Архипелагтағы ең суық циклон 1911 жылы шілдеде болған, бір күнде 1168 мм (46 дюйм) жауын болды. Багио - Филиппинде тропикалық циклонның кезеңі.
+[[Тайфун]]дар жиі елдің солтүстік аймақтарына түседі, [[Цунами|цунами]] мүмкін.
 == Галерея ==
-<gallery caption="Филиппиндердің көрнекті тарихи жерлері" gallery mode=packed>
+<gallery caption="Филиппиндердің көрнекті тарихи жерлері" gallery="" mode="packed">
+File:Coco Loco Beach Pano.jpg|
 File:Siquijor (11052449716).jpg|
 File:Banaue Philippines Batad-Rice-Terraces-03.jpg|
@@ 88-жол: / 103-жол: @@
 File:Banaue Philippines Ifugao-Tribesman-01.jpg|
 </gallery>
-[[Сурет:Coco Loco Beach Pano.jpg|thumb|1000px|]]
 == Дереккөздер ==

Филиппин: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

13:54, 2019 ж. наурыздың 14 кезіндегі нұсқа

Мазмұны

Экономикасы

Физикалық және географиялық сипаттамалары

Климат

Галерея

Дереккөздер

Навигация мәзірі

Филиппин: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

13:54, 2019 ж. наурыздың 14 кезіндегі нұсқа

Экономикасы

Физикалық және географиялық сипаттамалары

Климат

Галерея

Дереккөздер

Навигация мәзірі

Іздеу