Ылғал сыйымдылығы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Жаңа бетте: '''Ылғал сыйымдылығы''' – тау жыныстарының белгілі мөлшерде су сіңіру және суды өз бойында сақтап ... |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
'''Ылғал сыйымдылығы''' – тау жыныстарының белгілі мөлшерде су сіңіру және суды өз бойында сақтап қалу қабілеті. Ылғал сыйымдылығы салмақтық немесе көлемдік бірліктермен сипатталады. Сіңген судың түріне қарай ылғал сыйымдылығы толық, капиллярлық (абсолют), ең жоғары молекулалық, ең жоғары гигроскоптық болып бөлінеді. Толық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының барлық кеуектерін, жарықтарын, қуыстарын толтырған судың ақпай тұрған кездегі салмақтық немесе көлемдік шамасы. Бұл нақты жер асты сулы қабатын түзеді. Капиллярлық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының капиллярлы аралықтарында еркін ағу жағдайында сақталған су мөлшері. Ең жоғары молекулалық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстары қуыстарындағы ауырлық күшінің қалыпты үдеуі 70000 еседей артқан кезде немесе капиллярлық сулардың көтерілу биіктігінен жоғарырақ келген топырақ қабатынан су еркін ағып өткеннен кейін сақталған су мөлшері. Оның шамасы молекулалық тартылысқа байланысты. Ең жоғары гигроскоптық ылғал сыйымдылығы 105 – 110С-қа дейін қыздырылған тау жыныстарының ауадан өз бойына жұтып сақтайтын су мөлшері. Тау жыныстары ылғал сыйыстырушы (саз, шымтезек, т.б.), ылғалды баяу сыйыстырушы (ұсақ түйірлі құм, ірі түйірлі мергель, бор, т.б.), ылғал сыйыстырмас (малтатас, қиыршықтас, ірі түйірлі құм, әктас, т.б.) болып бөлінеді. |
'''Ылғал сыйымдылығы''' – тау жыныстарының белгілі мөлшерде [[су]] сіңіру және суды өз бойында сақтап қалу қабілеті. Ылғал сыйымдылығы салмақтық немесе көлемдік бірліктермен сипатталады. Сіңген судың түріне қарай ылғал сыйымдылығы толық, капиллярлық ([[абсолют]]), ең жоғары [[молекула | молекулалық]], ең жоғары гигроскоптық болып бөлінеді. Толық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының барлық кеуектерін, жарықтарын, қуыстарын толтырған судың ақпай тұрған кездегі салмақтық немесе көлемдік шамасы. Бұл нақты жер асты сулы қабатын түзеді. Капиллярлық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының [[капиллярлы]] аралықтарында еркін ағу жағдайында сақталған су мөлшері. Ең жоғары молекулалық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстары қуыстарындағы ауырлық күшінің қалыпты үдеуі [[70000]] еседей артқан кезде немесе капиллярлық сулардың көтерілу биіктігінен жоғарырақ келген топырақ қабатынан су еркін ағып өткеннен кейін сақталған су мөлшері. Оның шамасы молекулалық тартылысқа байланысты. Ең жоғары гигроскоптық ылғал сыйымдылығы 105 – 110С-қа дейін қыздырылған тау жыныстарының ауадан өз бойына жұтып сақтайтын су мөлшері. Тау жыныстары ылғал сыйыстырушы (саз, шымтезек, т.б.), ылғалды баяу сыйыстырушы (ұсақ түйірлі құм, ірі түйірлі мергель, бор, т.б.), ылғал сыйыстырмас (малтатас, қиыршықтас, ірі түйірлі [[құм]], [[әктас]], т.б.) болып бөлінеді. |
||
==Сілтемелер== |
==Сілтемелер== |
||
00:54, 2011 ж. маусымның 21 кезіндегі нұсқа
Ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының белгілі мөлшерде су сіңіру және суды өз бойында сақтап қалу қабілеті. Ылғал сыйымдылығы салмақтық немесе көлемдік бірліктермен сипатталады. Сіңген судың түріне қарай ылғал сыйымдылығы толық, капиллярлық (абсолют), ең жоғары молекулалық, ең жоғары гигроскоптық болып бөлінеді. Толық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының барлық кеуектерін, жарықтарын, қуыстарын толтырған судың ақпай тұрған кездегі салмақтық немесе көлемдік шамасы. Бұл нақты жер асты сулы қабатын түзеді. Капиллярлық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстарының капиллярлы аралықтарында еркін ағу жағдайында сақталған су мөлшері. Ең жоғары молекулалық ылғал сыйымдылығы – тау жыныстары қуыстарындағы ауырлық күшінің қалыпты үдеуі 70000 еседей артқан кезде немесе капиллярлық сулардың көтерілу биіктігінен жоғарырақ келген топырақ қабатынан су еркін ағып өткеннен кейін сақталған су мөлшері. Оның шамасы молекулалық тартылысқа байланысты. Ең жоғары гигроскоптық ылғал сыйымдылығы 105 – 110С-қа дейін қыздырылған тау жыныстарының ауадан өз бойына жұтып сақтайтын су мөлшері. Тау жыныстары ылғал сыйыстырушы (саз, шымтезек, т.б.), ылғалды баяу сыйыстырушы (ұсақ түйірлі құм, ірі түйірлі мергель, бор, т.б.), ылғал сыйыстырмас (малтатас, қиыршықтас, ірі түйірлі құм, әктас, т.б.) болып бөлінеді.
Сілтемелер
Қазақ энциклопедиясы, 9 т.