Аммоний: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
ш Bot: Migrating 33 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q190901 (translate me) |
Fontan 030 (талқылау | үлесі) шӨңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол: | 1-жол: | ||
[[File:Ammonium-3D-balls.png|thumb| |
[[File:Ammonium-3D-balls.png|thumb|Аммоний катионының моделі]] |
||
[[File:Bildung Ammonium.svg|thumb|Аммонийдің түзілуі]] |
[[File:Bildung Ammonium.svg|thumb|Аммонийдің түзілуі]] |
||
'''Аммоний''', |
'''Аммоний''', [[Азот|N]][[Сутегі|H]]<sub>4</sub><sup>+</sup> – [[аммиак]]тың [[су]]дағы [[ерітінді]]сінде түзілетін [[атом]]дар тобы; бір зарядты [[катион]]. Тұрақсыз, қыздырғанда аммиакқа және суға ыдырайды. Мүсәтір спиртінің (NH<sub>4</sub>OH) және А. [[тұздар]]ының құрамына кіреді. |
||
== Аммоний қосылыстары== |
== Аммоний қосылыстары == |
||
Аммоний қосылыстары — құрамына аммоний тобы |
Аммоний қосылыстары — құрамына аммоний тобы NH<sub>4</sub> енетін хим. заттар. Олардың көпшілігі тұздарға жатады және [[анион]]дары бойынша аталады. Негізгілері — аммоний карбонаттары, [[аммоний нитраты]], [[аммоний сульфаты]], [[аммоний фосфаты|аммоний фосфаттары]] болып табылады. Аммоний карбонаттары — [[көмір қышқылы]]ның аммоний тұздары. Құрамына қарай бикарбонат немесе гидрокарбонат, карбонат және карбаминат болып жіктеледі. Карбонат аммиак ерітіндісіне [[көмірқышқыл газ]]ын жіберу арқылы алынады. Ол 20 °С дейін қыздырғанда ыдырап, аммиак және бикарбонат түзеді. Аммонийдің басқа тұздарын алу үшін, шарап ашытқанда фермент әсерін күшейту үшін пайдаланылады. Аммоний нитраты — аммонийдің [[Азот қышқылы|азот қышқылды]] тұзы, түссіз кристалды зат, 169,5 °С дейін қыздырғанда балқиды, одан жоғары темп-рада су және азотоксидін түзеп отырып айырылады. Суда ерігенде жылуды сіңіреді. Тыңайтқыш есебінде және қопарғыш заттар алуда қолданылады. Аммоний сульфаты — [[Күкірт қышқылы|күкірт қышқылды]] аммоний тұзы. Суда еритін кристалды зат. Күкірт қышқылына аммиакты жіберу арқылы немесе гипсті аммиак және көмір қышқылымен әрекеттестіріп алады. Аммоний сульфаты — азот тыңайтқыштарының бірі. Аммоний фосфаттары — аммонийдің [[Фосфор қышқылы|фосфор қышқылды]] тұздары. Олар фосфор қышқылы аммиакпен әрекеттескенде түзіледі. Аммоний фосфаттары құрамында азоты және [[фосфор]]ы бар күрделі тыңайтқыш ретінде қолданылады. |
||
[[Санат:Аммоний]] |
[[Санат:Аммоний]] |
||
[[Санат:Катиондар]] |
[[Санат:Катиондар]] |
15:13, 2019 ж. қазанның 20 кезіндегі соңғы нұсқа
Аммоний, NH4+ – аммиактың судағы ерітіндісінде түзілетін атомдар тобы; бір зарядты катион. Тұрақсыз, қыздырғанда аммиакқа және суға ыдырайды. Мүсәтір спиртінің (NH4OH) және А. тұздарының құрамына кіреді.
Аммоний қосылыстары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Аммоний қосылыстары — құрамына аммоний тобы NH4 енетін хим. заттар. Олардың көпшілігі тұздарға жатады және аниондары бойынша аталады. Негізгілері — аммоний карбонаттары, аммоний нитраты, аммоний сульфаты, аммоний фосфаттары болып табылады. Аммоний карбонаттары — көмір қышқылының аммоний тұздары. Құрамына қарай бикарбонат немесе гидрокарбонат, карбонат және карбаминат болып жіктеледі. Карбонат аммиак ерітіндісіне көмірқышқыл газын жіберу арқылы алынады. Ол 20 °С дейін қыздырғанда ыдырап, аммиак және бикарбонат түзеді. Аммонийдің басқа тұздарын алу үшін, шарап ашытқанда фермент әсерін күшейту үшін пайдаланылады. Аммоний нитраты — аммонийдің азот қышқылды тұзы, түссіз кристалды зат, 169,5 °С дейін қыздырғанда балқиды, одан жоғары темп-рада су және азотоксидін түзеп отырып айырылады. Суда ерігенде жылуды сіңіреді. Тыңайтқыш есебінде және қопарғыш заттар алуда қолданылады. Аммоний сульфаты — күкірт қышқылды аммоний тұзы. Суда еритін кристалды зат. Күкірт қышқылына аммиакты жіберу арқылы немесе гипсті аммиак және көмір қышқылымен әрекеттестіріп алады. Аммоний сульфаты — азот тыңайтқыштарының бірі. Аммоний фосфаттары — аммонийдің фосфор қышқылды тұздары. Олар фосфор қышқылы аммиакпен әрекеттескенде түзіледі. Аммоний фосфаттары құрамында азоты және фосфоры бар күрделі тыңайтқыш ретінде қолданылады.