Өзбек хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Automated import of articles |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[File: Mikhailtver.jpg|thumb| alt=A.|Узбекке келген Михаил Ярославич Тверской ]] |
|||
'''Өзбек Хан''', МұхаммедСұлтан (т.ж.б. – 1342) – Алтын Орда ханы (1312 – 42). Жошы әулетінен шыққан, Мөңке Темір ханның шөбересі. Ө. х. тұсында Алтын Ордада орталық билік күшейіп, мемлекет дамудың шарықтау шегіне жетті. Ислам діні жетекші дінге айналды. [[Санат:Ө]] |
|||
'''Өзбек хан''', ''Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан'' (шамамен 1280 – 1342) – [[Алтын Орда]] ханы (1313 – 1342). [[Бату хан]] әулетінен, [[Мөңке-Темір]]дің немересі. Алтын Орда билігіне [[Тоқта хан]] өлген соң билікке жақын сұлтандардың көмегімен келді. Өзбек хан билеген тұста Алтын Орда мемлекетінде елеулі өзгерістер болды. Алтын Ордада ислам ресми дін болды. Өзбек ханның [[Шыңғыс хан]] ұрпақтарынан [[ислам діні]]не кіргісі келмегендерін аяусыз жазалағаны туралы мәліметтер кездеседі. Қазіргі кейбір тарихшылар Шыңғыс өкілдері мен [[нояндар]]ының Ордадан [[Мәскеу]] княздарына қызметке көптеп кетуін осы оқиғалармен байланыстырады. Ол билік құрған кезеңде Алтын Орда нағыз өрлеу кезеңін бастан кешті, оның саяси-әскери қуаты мен экон. дамуы шарықтау шегіне жетті. Бұл өрлеуді қалалардың өсуінен, халықар. қатынастар мен сыртқы сауданың, мәдениеттің дамуынан көруге болады. Алтын Орданың екінші астанасы – [[Сарай әл-Жадид]] гүлденіп, жаңа құрылыстар жүрді. Өзбек хан бұйрығымен [[Еділ]], [[Қырым]] бойындағы, [[Хорезм]]дегі қалаларда [[мешіт-медреселер]], түрлі сарайлар салынды. Оның тұсында Алтын Ордаға бағынышты [[орыс князьдіктері]]нің ішінде Мәскеу ерекше күшейді. Өзбек хан [[Ұлы Владимир князьдігі]] үшін болған күресте [[Мәскеу]] князьдарына қолдау көрсетті. Өзінен бұрынғы хандар сияқты Өзбек хан да [[Русь]]тегі [[православие діні]]н қудалаған жоқ, қайта олардың барлық жеңілдіктерін сақтады. Алтын Орданың [[мәмлүктер]] билеген [[Египет]]пен сауда, мәдени, дипломат. байланысын жандандырды. 1319 ж., 1335 ж. Хулагу иелігіндегі [[Әзербайжан]]ға екі рет жорық жасады. Өзбек хан 1330 ж. [[Ақ Орда]] хандарының бұрынғы тәуелді кезін қалпына келтіру үшін [[Мүбәрәк қожа]]мен соғысып, [[ұлы Тыныбек]]ті [[Сығанақ]] қ-нда хан тағына отырғызды. Өзбек хан өлген соң Алтын Орда тағына [[ұлы Жәнібек]] отырды. |
|||
<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 7том</ref> |
|||
== Пайдаланған әдебиет== |
|||
<references/> |
|||
{{stub}} |
|||
{{wikify}} |
|||
[[Санат: Ою-өрнек]] |
|||
14:31, 2011 ж. маусымның 21 кезіндегі нұсқа
Өзбек хан, Мұхаммед Сұлтан Өзбек хан (шамамен 1280 – 1342) – Алтын Орда ханы (1313 – 1342). Бату хан әулетінен, Мөңке-Темірдің немересі. Алтын Орда билігіне Тоқта хан өлген соң билікке жақын сұлтандардың көмегімен келді. Өзбек хан билеген тұста Алтын Орда мемлекетінде елеулі өзгерістер болды. Алтын Ордада ислам ресми дін болды. Өзбек ханның Шыңғыс хан ұрпақтарынан ислам дініне кіргісі келмегендерін аяусыз жазалағаны туралы мәліметтер кездеседі. Қазіргі кейбір тарихшылар Шыңғыс өкілдері мен нояндарының Ордадан Мәскеу княздарына қызметке көптеп кетуін осы оқиғалармен байланыстырады. Ол билік құрған кезеңде Алтын Орда нағыз өрлеу кезеңін бастан кешті, оның саяси-әскери қуаты мен экон. дамуы шарықтау шегіне жетті. Бұл өрлеуді қалалардың өсуінен, халықар. қатынастар мен сыртқы сауданың, мәдениеттің дамуынан көруге болады. Алтын Орданың екінші астанасы – Сарай әл-Жадид гүлденіп, жаңа құрылыстар жүрді. Өзбек хан бұйрығымен Еділ, Қырым бойындағы, Хорезмдегі қалаларда мешіт-медреселер, түрлі сарайлар салынды. Оның тұсында Алтын Ордаға бағынышты орыс князьдіктерінің ішінде Мәскеу ерекше күшейді. Өзбек хан Ұлы Владимир князьдігі үшін болған күресте Мәскеу князьдарына қолдау көрсетті. Өзінен бұрынғы хандар сияқты Өзбек хан да Русьтегі православие дінін қудалаған жоқ, қайта олардың барлық жеңілдіктерін сақтады. Алтын Орданың мәмлүктер билеген Египетпен сауда, мәдени, дипломат. байланысын жандандырды. 1319 ж., 1335 ж. Хулагу иелігіндегі Әзербайжанға екі рет жорық жасады. Өзбек хан 1330 ж. Ақ Орда хандарының бұрынғы тәуелді кезін қалпына келтіру үшін Мүбәрәк қожамен соғысып, ұлы Тыныбекті Сығанақ қ-нда хан тағына отырғызды. Өзбек хан өлген соң Алтын Орда тағына ұлы Жәнібек отырды. [1]
Пайдаланған әдебиет
- ↑ Қазақ энциклопедиясы, 7том
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |